Evi “leasehold” olanlara iyi haber

Bu yazı 17 Nisan 2025 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere ve Galler’de asırlardır var olan uzun süreli kira sözleşmesi (leasehold ) sistemi kaldırılacak…

Feodal dönemden kalan “leasehold sistemi”ne göre büyük toprak sahipleri toprağın mülkiyetini asırlardır ellerinde tutmayı sürdürüyor. Konutlardan sorumlu hükümet müsteşarı Matthew Pennycook, “leasehold sistemi”nin kaldırılmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü ve parlamento tatile girmeden önce eski sistemin kaldırılabileceğini açıkladı.

Pennycook, “leasehold sistemi”ndeki kiracıların felç edici servis hizmet bedelleri ve yıkılan binalar hakkındaki şikayetlerinin ardından, İngiltere’deki 5 milyon eve uygulanan feodal dönem sistemini sona erdirmeye kararlı olduklarını söyledi.

“5, 10 yıl önce herhangi bir kiracıya tek bir parlamentoda hükümetin sistemi sonlandıracağını söyleseydim, sanırım herhangi biri bunun inanılmaz derecede iddialı, inanılmaz derecede radikal olduğunu söylerdi” diyen Pennycook şöyle devam etti: “Bunu başardığımızda, feodal bir hak olan bir sistemi elden geçirmede kalıcı, nesiller boyu sürecek bir etkisi olacak.

Domesday Kitabında serbest mülkiyet kullanılmıştı, biliyorsunuz, kiralama kavramı serflerin bir arazi parçasını işleyebilmesine dayanıyor. Bu düzenleme yüzyıllardır yürürlükte ve esasen bazı açılardan değişmeden kaldı. Başkasının sahip olduğu ve bu kişinin o araziyi kullanma hakkını başkasına verdiği arazi. Bu yüzden doğası gereği adaletsiz. Bu yüzden birçok açıdan, kiracılar ikinci sınıf ev sahibi – değiştirmemiz gereken şey bu.

Feodal çözüm sistemini tamamen sona erdirmek için kapsamlı bir reform paketine ihtiyacımız var. ‘Leasehold’ kiracılarının birçok durumda, vicdansız serbest mülk sahiplerinin elinde acı çekiyor. Bunun bilincindeyiz.”

***

DEPOZİTOSUZ EV ŞANSI

Ulusal basında yer aldığınca; Barclays Bank, sosyal konut almak isteyenlere “right to buy” hakkını kullananlara depozitosuz mortgage vereceğini açıkladı. Barclays Bankası, bu hakkını kullanarak bulundukları evi alacak olan kişilerin, Barclays’a mortgage başvurusu yaparken depozito ödemek zorunda kalmayacaklarını açıkladı. The Standard tarafından yayınlanan habere göre, Barclays, daha önce bu tür mortgage anlaşmaları için alıcılara yüzde 5 depozito uyguluyordu.

Barclays, “right to buy” indirimlerinin depozito olarak sayılacağını duyurdu. Örnek olarak, “right to buy” uygulamasıyla belediye evini yüzde 40 indirimli şekilde satın alma hakkı kazanan birinin, yüzde 40 oranında depozito ödemiş sayılacağı belirtildi. Bu da evin değerinin yüzde 60’ı için daha düşük faizli anlaşmalara erişim sağlayabilecekleri anlamına geliyor. Kişilerin sorumlu bir şekilde borçlanması için, toplam borçlanma miktarının evin değerinin yüzde 90’ı ile sınırlı olacak.

Yani, toplam borçlanma miktarı, evin açık piyasa değerinin yüzde 90’ını aşmadığı takdirde, indirimli fiyatın tamamı borç olarak alınabilecek. Sanırım anladınız. Evin değerinin altında “mortgage” veren banka için depozitoya gerek yok ama reklamı böyle yapıyorlar.

***

TÜRKİYE’DE SAÇ EKTİRMEK İÇİN HIRSIZLIK YAPMIŞ

Basından ilginç bir haber: Afganistan’da görev yapan İngiliz çavuş, askeri katip olarak çalıştığı Savunma Bakanlığı’nı dolandırıp Türkiye’de saç ektirdi. Mahkeme kayıtlarına göre 34 yaşındaki askeri personelin savunmasında yaşadığı travmalar örnek gösterildi.

İngiltere’de askeri bir memurun, Savunma Bakanlığı’ndan (MoD) neredeyse 1 milyon sterlin çaldığı ve bu parayı Türkiye’de saç ekimi ve estetik ameliyatlar için kullandığı ortaya çıktı. Southwark Kraliyet Mahkemesi’ne verilen bilgiye göre, memurlar dolandırıcılığı savunma bakanlığının müşterek personel yönetimi (JPA) sistemi üzerinden gerçekleştirdi.

Dolandırıcılık Aralık 2014 ile Ocak 2016 arasında sürdü ve bu süre içerisinde bakanlık adına toplam 161 sahte talepte bulunuldu. Dolandırıcı memurlar, bakanlığın askeri personel giderleri ve ödenek taleplerini yöneten çevrimiçi platformunu manipüle ederek devleti 911 bin 677 sterlin dolandırdı.

Vurgunun başındaki İngiliz eski çavuş ise bu paranın 557 bin 93 sterlinini kendine ayırdı. Kel başa şimşir tarak…