“Sanat dünyası, yerel toplum, yerel yönetim liderleri ve tarihçiler anıtları gözden geçirecek”

11 Haziran 2020

Britanya başkentinin ilk Müslüman belediye başkanı, ‘Londra’daki heykelleri, tabelaları ve sokak isimlerini gözden geçirmekle görevli bir komisyon kurulacağını’ duyurdu.

Ancak protestocuların ‘ırkçı’ yazdığı Churchill heykelini indirmeyi “Kimse mükemmel değildir” diyerek reddetti. ABD’de silahsız siyah yurttaş George Floyd’un beyaz bir polis memuru tarafından boğularak öldürülmesinin tetiklediği protestolar küresel çapta yayılırken, Britanya’nın Bristol kentindeki ‘Siyahların hayatları değerlidir’ eyleminde 17. yüzyıl köle tüccarı Edward Colston’un heykelinin yıkılıp denize atılması yeni bir tartışma başlattı.

Bir tarafın isyan kapsamında yıkılmasının caiz olduğunu, diğer tarafın tarihsel niteliği ve sanatsal değeri olduğu için kalmasını savunduğu heykel tartışmasına Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan da dahil oldu. Eski sömürgelerden gelen pek çok yurttaşı bulunan Britanya’da başkentin ilk Müslüman Belediye Başkanı, ‘Londra’daki heykelleri, tabelaları ve sokak isimlerini gözden geçirmekle görevli bir komisyon kurulacağını’ duyurdu.

Sadiq Khan, bu gözden geçirme ve düzeltme çalışmasını, ‘Londra’da herkesin kazanımları ve çeşitliliğinin anılmasını’ sağlamakla gerekçelendirirken, ‘hangi mirasın kutlanacağının sorgulanması gerektiğinden’ söz etti. ‘Kamusal Alanda Çeşitlilik İçin Komisyon’un ‘siyahlar, Asyalılar ve etnik azınlık toplumlar, kadınlar, LGBT+ ve engelli topluluklarının temsilini artırmaya odaklanacağını’ açıklayan Pakistan kökenli Belediye Başkanı, ‘hem Londralıların sahip olduğu değerlerin hem de şehrin çeşitliliğinin daha fazla anıtla yansıtılmasını istediğini’ belirtti.

BBC Radio 4’ün ‘Today’ programına konuşan Khan, bu kapsamda Londra’da hem köleler hem de Britanya için savaşırken ölen Sihler için ulusal anıtlar dikilmesi ve 1993’te otobüs beklerken ırkçı saldırıyla öldürülen siyah genç Stephen Lawrence ve benzer durumdakilerin de anılması gerektiğini söyledi.

Komisyonda yer alacak sanat dünyası, yerel toplum, yerel yönetim liderleri ve tarihçiler halihazırdaki anıtları gözden geçirecek, hangi mirasların kutlanması gerektiğini tartışacak, en iyi standartlar ve uygulamaların getirilmesi için tavsiyelerde bulunacak. Ancak heykel yıkma-dikme meselesinin ne kadar tartışmalı olduğu Londra Belediye Başkanı’nın bir soruya verdiği yanıtla yine su yüzüne çıktı.

Haftasonundaki protestolarda üzerine sprey boyayla ‘ırkçı’ yazılan Winston Churchill heykelini indirmeyi düşünüp düşünmeyeceği sorusu üzerine Khan’dan şu yanıt geldi: “Hayır, kimse mükemmel değildir, ister Churchill, ister Gandhi, isterse Malcolm X olsun. “Ulusal müfredatın öğrencilere insanların icraatlarının olumsuz ve bizim onaylamadığımız yanlarını gizlemeden olduğu gibi öğretmesi gerektiği konusunda devam eden bir tartışma var. Ama bazı heykellerin ne olduğu açıkça tanımlanmıştır, köle tacirleri benim bakış açımda çok nettir.”