Kanserin erken tespiti için kan testi denenecek

30 Kasım 2020

NHS, kanserin 50’den fazla türünü daha başlangıcında tespit edebilecek bir kan testinin denemelerini önümüzdeki yıl başlatacağını açıkladı.

Uzmanlar başarılı olduğu takdirde bunun erken teşhis konusunda bir devrim olacağını ve çok sayıda hayat kurtaracağını düşünüyor. Bir Amerikan şirketinin geliştirdiği Galleri adı verilen testin 2021’de başlayacak denemelerine ilk aşamada 165 bini aşkın kişinin katılması bekleniyor. Bu ilk aşamada testin başarılı olduğu ortaya çıkarsa, NHS denemeyi 2024 yılında 1 milyon kişiyi kapsayacak şekilde genişletmeyi umuyor. NHS İngiltere Başkanı Simon Stevens erken teşhisin çok insanın hayatını kurtarabileceğini vurguladı.

Denemelerin başlaması kimilerinde sevinçle karşılandıysa da bazı uzmanlar henüz testin hiçbir denemesi yapılmadığına dikkat çekerek temkinli yaklaşıyorlar. Kanseri teşhiste kullanılabilecek bir kan testi üzerinde bilim insanları uzun yıllardır çalışıyor ama kayda değer bir ilerleme sağlayamıyordu. Doğru ve güvenilir sonuçlar verecek bir test geliştirmek çok karmaşık bir süreç ve testin bir kişideki kanseri tespit edememesi ya da tersine kanser olmayan kişide kanser olduğu sonucunu vermesi çok büyük tehlikeler içeriyor.

Grail adlı şirket tarafından geliştirilen bu son test, herhangi bir hastalık belirtisi göstermeyen kişilerin kanında kanserin yol açtığı moleküler değişiklikleri belirlemek üzere tasarlandı. Masrafı şirket tarafından karşılanan büyük ölçekli denemelere ilk aşamada 50 ile 79 yaş aralığında 140 bin gönüllünün katılması ve üç yıl boyunca düzenli test olmaları öngörülüyor. Denemenin ayrı bir kolu olarak ayrıca, kanser belirtileri gösteren 25 bin kişiye de normal yollardan hastaneye sevk edildikten sonra test yapılması düşünülüyor.

Test ile bunun 2028 yılına kadar dörtte üçe kadar çıkarılması ve on binlerce insanın yaşamının kurtarılması umuluyor. Kanserin birinci ve ikinci aşamada teşhis edildiği kişilerin yaşam şansı 5-10 kat artıyor. Özellikle pankreas, rahim gibi organlarda gelişen habis urlar çok geç teşhis ediliyor ve bu tedaviyi çok daha güçleştirerek, hastaların hayatta kalma şansını azaltıyor. NHS bu kan testi denemesinin, ülkede kanserde şu anda birçok yüksek gelirli ülkenin gerisinde olan ortalama 5 yıllık hayatta kalma süresini uzatmaya katkı sunacağını düşünüyor.

Simon Stevens, “Bu umut verici kan testi kanser tedavisi alanında her şeyi değiştirebilir ve binlerce kişinin daha başarıyla tedavi edilebilmesini sağlayabilir” dedi. İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı da deneme haberini memnuniyetle karşıladığı açıklamasında büyük ölçekli denemelerin, testlerin gerçekten başarılı olup olmadığını belirlemekte hayati önem taşıdığını kaydetti.