Türkiye kara listeden çok uzak

18 Şubat 2014

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet gösteren ve kara para aklama ile mücadele edilmesi için kurulan Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF) toplantılarında, Türkiye’nin “kara listeye” girme ihtimalinin olası görülmediği belirtiliyor. Toplantılarda Türkiye hakkında olumsuz bir hava görünmemekle birlikte, iddia edildiği gibi “yolsuzluk” tartışmalarının ya da ülke gündemine ilişkin meselelerin sözünün dahi edilmediğinin altı çiziliyor.
Türkiye’ye ilişkin tek eksikliğin, FATF tavsiyeleri kapsamında Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarının gecikmeksizin uygulanması noktasında olduğu ifade edilirken, mevzuat eksikliğinin ise Şubat 2013’de çıkan Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’la tamamlandığına dikkat çekiliyor. Eleştirilen kanun, Türkiye’nin elini güçlendirdi FATF’ın 2007 yılında yapılan 3. tur değerlendirmesinde, Türkiye’nin kara para aklama ve terörün finansmanın önlenmesi noktasında bir takım eksikleri tespit edilmişti. Türkiye, 2010’da terörün finansmanın önlenmesiyle ilgili bir eylem planı sunmuş ve bir kanun tasarısı hazırlamıştı. Kanunun yürürlüğe girmesinde gecikme yaşanmış, Türkiye “gri listeden”, “koyu gri listeye” alınmıştı. Ancak yaşanan gecikmeye rağmen Türkiye’nin, geçen yıl çıkarılan söz konusu kanunla, konuyla ilgili mevzuat eksiklikleri tamamlanmış oldu.
Uygulama eksiği aşılmalı
Toplantılarda, Kanunun çıkmasıyla mevzuat eksikliğini aşan Türkiye’nin önündeki uygulama konusundaki engellerin ise henüz ortadan kalkmadığı belirtiliyor.FATF, BMGK’da alınan kararların en geç 24 saat içinde uygulanması tavsiyesinde bulunurken, bu konuda Bakanlar Kurulunda yaşanan gecikmeler eleştiriliyor. Uzmanlar, bu gecikmeleri ortadan kaldırabilmek için başka bir mekanizmaya ihtiyaç duyulabileceği görüşünü paylaşıyor. Eleştirilere karşın FATF Sekretaryası, yaşanan gelişmeleri de gözönünde bulundurarak, Türkiye’nin mevzuat konusunda büyük ölçüde uyum sağladığını Ekim ayı raporunda belirtmişti. Dolayısıyla FATF’ın, Türkiye’nin attığı adımları dikkatle incelediği ve gelişmeleri de takdirle karşıladığı belirtiliyor.
Türkiye’nin “kara listeye” alınması olası değil Türkiye, 2010 yılında tamamlayamadığı mevzuat eksikliği nedeniyle 2011’den bu yana Etiyopya, Myanmar, Pakistan ve Tanzanya gibi ülkelerin olduğu “koyu gri listede” yer alıyor. Uzmanlar, listelerin ülkeleri karşılaştırarak oluşturulmadığının altını çizerken, gerekli kriterleri karşılayamayan her ülkenin “koyu gri listede” yer alabileceğini vurguluyor. Türkiye’nin Kuzey Kore ve İran’ın yer aldığı kara listeye alınması ise olası görülmüyor. Çünkü “kara listeye” yalnızca taraf olmayan ve FATF’ı muhatap kabul etmeyen ülkeler alınıyor. Dolayısıyla, Türkiye gibi FATF tavsiyelerini takip eden hiçbir ülkenin teknik olarak kara listede yer alamayacağının altı çiziliyor.
Rapor, Türkiye açısından neyi öngörüyor? Toplantılarda ülkeler hakkında alınan kararlar, bugün yayımlanacak raporla kamuoyuyla paylaşılacak. Türkiye’nin listelemedeki yeri ve düzenli inceleme sürecinin değerlendirileceği raporda olumsuz bir tablo öngörülmüyor. Türkiye ile ilgili “Türkiye’nin mevzuat eksikliklerini tamamladığı ancak BMGK kararlarını uygulamada bir takım eksiklikleri bulunmaktadır” yönünde olumlu bir açıklama beklenirken, listedeki yeriyle ilgili hiçbir değişiklik beklenmiyor. Öte yandan, Türkiye’nin uygulama sorununu aşması halinde, “koyu gri listeden” çıkmasının da metodolojik olarak en az 1 yıl süreceğini ifade ediliyor.