Kişiye özel ilaçlar gündemde! Seneye NHS’te kullanılabilir

31 Mart 2022

Yayınlanan büyük bir araştırma raporuna göre, ilaçları insanların genetik kodlarıyla eşleştirerek, tıp dünyasında yeni bir dönem başlatacak teknoloji şu anda mevcut.

BBC tarafından yayınlanan habere göre, her insanın vücudu ilaçların içindeki maddelere farklı tepkiler verdiği için, bazı ilaçlar farklı kişilerde tamamen etkisiz ve hatta ölümcül olabiliyor.

Britanya Farmakoloji Topluluğu ve Royal College of Physicians tarafından yapılan açıklamaya göre, genetik testler, hangi ilaçların hangi insanlarda işe yarayabileceğini tahmin edebiliyor.

BBC’nin haberinde, bu testlerin önümüzdeki yıl NHS tarafından kullanılmaya başlanabileceği belirtiliyor. İnsanların genetik kodu veya DNA’sının, vücutlarının nasıl çalıştığına yönelik bir kullanma kılavuzu niteliği taşıdığı ifade ediliyor. İlaçları DNA’larla eşleştiren bilim dalı ise işlevsel genomik (farmakogenomik) olarak biliniyor.

Britanya Farmakoloji Topluluğu’ndan Profesör Mark Caulfield, “her 100 kişiden 99,5’inin genetiğinde, yanlış bir ilaca denk gelirse işe yaramasını engelleyecek ya da zarara sebebiyet verecek bir değişiklik var” dedi. Örneğin, Birleşik Krallık genelinde beş milyondan fazla kişide “codeine” olarak bilinen ağrı kesici işe yaramıyor.

Bu kişilerin genetik kodunda, enzimlerin codeini ayrıştırarak içindeki morfine ulaşmayı sağlayacak komutlar bulunmuyor.

Her 500 kişiden birinin ise genetik kodu nedeniyle gentamicin adlı antibiyotikten duyma kaybı yaşama riski daha yüksek. BBC tarafından yayınlanan habere göre, işlevsel genomik, bazı ilaçlar için halihazırda kullanılıyor. Geçmişte abacavir adlı HIV ilacını kullananların yüzde 5 ile 7 arasındaki kısmının vücutları, ilaca karşı kötü tepki veriyordu ve bunlardan bazıları da hayatını kaybetmişti.

Bu ilacı vermeden önce insanların DNA’larının test edilmesiyle risk seviyesi artık sıfıra düştü. Bilim insanları, Birleşik Krallık genelinde en çok reçeteye yazılan 100 ilacı inceledi.

Bu konuya ilişkin hazırladıkları rapora göre, bu ilaçların 40 tanesi için genetik test kullanılabilmesine yönelik teknoloji halihazırda mevcut. BBC’nin haberine göre, genetik analizlerin masrafı 100 sterlin civarında ve kan ya da tükürük örneğiyle gerçekleştirilebilir. İlk olarak hedeflenen şeyin, hastalara bu 40 ilaçtan biri yazılacağında genetik test uygulanması olduğu belirtiliyor.

Uzun vadede hedeflenen şeyse bu testleri mümkün olabildiğince erken uygulamak. Yeni doğanlarda genetik testlere başlanırsa doğum sonrasında testlerin uygulanabileceği ifade ediliyor.

Bunun yanında, 50’li yaşlardaki rutin kontroller sırasında da bu testlerin uygulanmasının mümkün olabileceği belirtiliyor.

Liverpool Üniversitesi’nden Profesör Munir Pirmohamed, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Artık, ‘tek bir ilaç herkese uyar’ mantığından kişiye özel bir yaklaşıma doğru yönelmemiz gerekiyor.”

Güvenliği ve etkililiği artırmak için doğru ilacın, doğru dozda verilmesi gerektiğini vurgulayan Profesör Pirmohamed, “şu an yaptığımız şey ilaç dünyasında yeni bir dönemin başlangıcı olacak çünkü hepimiz farklı bireyleriz ve ilaçlara karşı duyarlılığımız değişiklik gösteriyor” dedi.

NHS Başkanı David Prior ise bu durumun ilaç dünyasında çığır açacağını, geleceğin işlevsel genomik biliminde olduğunu ve 2022’ye uyan yeni, modern, kişiselleştirilmiş sağlık sistemini kurmaya yardım edeceğini söylüyor.