“Beni ‘ekonomi ortodoksisi’ engelledi”

6 Şubat 2023

İngiltere’de en kısa süre başbakanlık yapan Liz Truss istifasının sebebini açıkladı. Truss ‘Görevi yapmama ekonomi ortodoksisi engel oldu’ dedi

Eski İngiltere Başbakanı Liz Truss, Maliye Bakanlığı’nda ki, diğer ülkelerdeki ve iktidardaki Muhafazakar Parti içinde bazı birimlerdeki “ekonomi ortodoksisi”nin başbakanlığını ve “büyüme planını” raydan çıkardığını dile getirdi.

“Ekonomi ortodoksisi”, ekonomide geleneklere bağlı olan uygulamalar olarak tanımlanıyor. Truss, genel olarak finanse edilmeyen mini bütçesi ve vergi kesintilerinin borçlanma maliyetlerini ve ipotek oranlarını artırması sonrası koltuğunu kaybetmişti.

Keza bu durum ulusal para birimi sterlinin değer kaybetmesi ve İngiltere’nin finansal istikrar konusundaki itibarının sarsılmasına yol açmıştı. Liz Truss, ülke tarihinin en kısa süreli görevde kalan başbakanı unvanını elinde bulunduruyor.

Uzun süren sessizliğini the Sunday Telegraph gazetesinde yazdığı makale ile bozan Truss, “Yaşananlardan suçsuz olduğumu iddia etmiyorum, ama temelde çok güçlü bir ekonomi kurumu ve siyasi destek eksikliği nedeniyle politikalarımı hayata geçirmek için bana gerçek bir şans verilmedi” ifadelerini kullandı. İktidarda geçirdiği çalkantılı altı haftanın ardından başbakanlığı aniden sona eren Truss, vergileri azaltarak ve bazı düzenlemeleri kaldırarak İngiltere için hazırladığı reçetenin hala doğru olduğuna inandığını aktardı.

Ancak başarılı olamadığını, zira “kazanılmış çıkarlar yumağını” ve ortodoksluğu hafife aldığını yazdı. Yaşadığı hayal kırıklıklarını aktaran eski başbakan, “Downing Street’e girerken görevime saygı duyulacağını kabul göreceğimi düşünmüştüm. Ne kadar da yanılmışım. Programıma karşı sistemden direnç geleceğini tahmin etsem de, bunun boyutunu hafife almışım.” ifadelerini kullandı.

Eski başbakan, sadece ekonomi kurumunun sol eğilimli ortodoksisi olarak tanımladığı durumu değil, aynı zamanda emeklilik fonlarının yükümlülüklerini karşılamak için kullandığı “Yükümlülük Temelli Yatırım Stratejisini” (LDI/liability-driven investments) de sorumlu tuttu.

LDI’lar, Truss’ın ardından yaşanan piyasa çalkantısının merkezinde yer almıştı. Kendi partisine de tepkisini gizlemeyen Truss, “Muhafazakar Parti içinde daha düşük vergili, daha az regüle edilmiş bir ekonomiye geçme konusundaki direnci ve küresel sahnede büyük ekonomiler arasındaki rekabeti sınırlama çabasını da hafife aldığını” belirtti.

Truss, “Liderlik kampanyası sırasında da ifade ettiğim gibi, büyümeyi hedefliyordum. Ancak bu, Hazine’nin (Maliye Bakanlığı) ya da daha geniş ortodoks ekonomik ekosistemin içgüdüsel görüşleriyle uyumlu değildi” değerlendirmesinde bulundu.

Hükümetinin devam eden gelişmelerin “günah keçisi” haline getirildiğini savunan Truss, “Açıkçası biz de yokuş yukarı su itiyorduk. Medyanın ve kamuoyunun büyük bir bölümü vergi ve ekonomi politikalarına ilişkin temel argümanlara aşina değildi ve zaman içinde duyarlılık sola doğru kaymıştı” sözleriyle yaşanan mali olumsuzluklardan sorumlu tutulmasına tepki gösterdi.

“Bir yıl önce bu hafta Dışişleri Bakanı olarak Moskova’ya gitmiş ve Rus mevkidaşımı Ukrayna işgalinin doğuracağı vahim sonuçlar konusunda uyarmıştım.” diyen eski başbakan, “O zaman biri bana 12 ay sonra, 49 günlük başbakanlık döneminin ardından sıradan bir milletvekili olacağımı söylese buna inanmazdım.” sözleriyle hissiyatını paylaştı.

“Görevden ayrılışımın üzerinden 100 günden biraz fazla bir süre geçtikten sonra, orada geçirdiğim süre zarfında neler olduğunu, nelerin yanlış gittiğini ve neleri farklı yapmış olabileceğimi düşünmek için saatler harcadım” diyen Truss, bu vicdan muhasebesinin kolay olmadığını okurla paylaştı.

Liz Truss, sözlerini şu cümle ile tamamladı: “Downing Street’ten ayrıldıktan sonra bana kaç kişinin yazdığını ya da yanıma gelip ülkemizin ekonomik durgunluğuna neden olan sorunlara koyduğum teşhisin ne kadar doğru olduğuna inandıklarını ve önerdiğim çözümlere duyduğum heyecanı paylaştıklarını söylediğini hatırlamıyorum.”