Şirket alıp satmak kolay

4 Kasım 2016

Gel gelelim, aile işletmeleri söz konusu olduğunda duygusallık sorun yaratıyor. İşletmenizi devredeceğiniz kişilerin başarılı olup olamayacağı işletmenizin geleceği açısından oldukça önemli.

İşletmenizin aile içinde kalmasını istiyor olabilirsiniz, fakat varisiniz kendini tamamen işe adamamışsa veya temel niteliklere sahip değilse diğer seçeneklere yoğunlaşmak daha mantıklı olabilir. İngiltere’de kurup geliştirdiğiniz milyonlar değerindeki şirketiniz sizden sonra mirascılarınıza istediğiniz şekilde kalacak mı? Bunun için yapılması gereken yasal süreç ve ikinci nesillerin başarı ile bu işletmeleri sürdürebilmeleri için gerekli koşullar nasıl hazırlanır?Toplumu yakından ilgilendiren bu konuyu Accounting Direct Plus’dan Yeminli Mali Müşavir Enver C Kannur FCPA FCCA sizler için yazdı. Birleşik Krallık dahilinde 3 milyondan fazla aile işletmesi var. Bu işyerleri 9 milyondan fazla insana istihdam sağlamakta ve gayri safi yurt içi hasılaya %15 oranında katkı sunmaktalar.

Bu başarılarına rağmen, aile işletmeleri, yeni nesillere devirleri sırasında genellikle ciddi zoruluklarla karşılaşırlar. UK sınırları içinde aile işletmelerinin sadece üçte biri ailenin ikinci nesline sorunsuz devredilmekte, diğerleri ise devir sırasında çeşitli sorunlar yaşamaktadırlar. Devir sırasında yaşanan sorunların çeşitli sebepleri olmakla birlikte resmi kurumların verdiği bilgilere göre, aile işletmesinin sadece üçte biri resmi veraset planının uygun durumda. Yani, aile işletmelerinin uygun bir planı takip etmemesi, işletmelerin bir nesilden öteki nesile devirleri sırasında ciddi sorunlar yaşanmasına neden olmakta.

VERASET PLANLAMASI

Veraset planlamasının amacı, bir işletmeyi yeni sahiplerine mümkün olan en kolay şekilde devretmektir. Ana prensipler bütün işletmeler için aynıdır ama süreç aile işletmeleri için biraz daha duygusal veya karışık olabilir. Genellikle şirketin yeni sahibi yeni yönetici olmakla birlikte, bazan yeni sahip yeni yönetici olmayabilir de. Aile işletmelerini bırakmak isteyenler için dört seçenek vardır:

• Başka birisine (genellikle de bir aile üyesine) devretmek

• Başka bir şirketin bünyesine dahil olmak

• Satmak

• İş faaliyetlerine son vermek Bu makalede toplumumuzun sıkça karşılaştığı ve büyük sorunlar yaşadığı işletmenin bir aile üyesine devredilmesi konusuna odaklanacağız. Eğer işletmenizi aile içinde sürdürmek istiyorsanız, iki noktayı göz önünde bulundurmalısınız

• Yönetim geçişi

• Mülkiyet geçişi

YÖNETİM GEÇİŞİ

Varislerin kim olacağının belirlenmesi, İş yerinde siz bıraktığınızda devralabilecek hazırda birisi var mı? Halihazırda daha büyük rolü devralabilecek birisi bulunabilir. Ama varis seçmek zor bir karar olabilir, özellikle aile içinden ve dışından bir çok aday söz konusuysa. Böyle bir durumdaysanız, sorumlulukları yeniden yapılandırıp birden fazla insanın devralmasını düşünebilirsiniz. Eğer uygun bir aile üyesi yoksa, diğer çalışanlarınıza bırakabilirsiniz veya yeni birisini işe alabilirsiniz. Mevcut durumu değiştirmek, işletmenizin iyiye gitmesi için bir olanak olabilir. Devralmak istiyorlar mı? Öncelikle varis seçtiğiniz kişiyle görüşün ve onun isteklerini anlamaya çalışın. Yeteri kadar zaman önceden başlayıp nabız yoklayın bu değerlendirme işletmenizi doğru ellere bırakma konusunda size yardımcı olacaktır. Çocuğunuz ya da yakın akrabanız olabilir fakat bu işin başına geçip devamlılığını sürdürmek istiyor mu? Şirketin başarısı ve selameti açısından bu girişim çok önmli olacak.

Zamanlama doğru mu?

İdeal varisiniz henüz işletmeniz için çalışmaya uygun olmayabilir – örneğin, hala okuyan veya başka bir sektörde çalışan kızınız, işletmeyi devralacak durumda mı?

İşletmeye başarı getirebilecek yeterlilikteler mi? Bu hem pratik hem de duygusal bir soru. İşletmenizin aile içinde kalması hayaliniz olabilir ama varisiniz kendini tamamen işe adamamışsa veya temel niteliklere sahip değilse, diğer seçeneklere bakmak daha mantıklı olacaktır: işletmeyi yöneticilerin alması, satış, başka bir şirketin bünyesine dahil olmak veya iş faaliyetlerine son vermek. İşletmenizi başkalarına bırakma aşamasında farklı seçenekler bulunuyor, daha ayrıntılı ve farklı bir konu olduğu için o konuya burada fazla girmeyeceğiz.

Ayrıntılı bilgi almak iseyenlere yol gösterebiliriz. Kimin devralacağına karar verdikten sonra, onları sizin yerinize geçecekleri gün için hazırlamaya başlayabilirsiniz. Önemli dönüm noktalarında başarılı omak için teslim tarihlerini de içeren bir plan hazırlamalısınız. Aktarmanız gereken yalnızca günübirlik sorumluluklar değil, bir işletmenin nasıl idare edilmesi gerektiğiyle ilgili yetenekleri de iletmelisiniz. Varisinizin profesyonel nitelikler kazanması gerekebilir ve evde sağlayamayacağınız eğitimler için kursa, seminer yada okula göndermek durumunda olabilirsiniz. Bu süreç doğal olarak yıllarca sürebilir. Sürece önceden başlamak varisinizin başarı şansını artırır ve sizede, işler planlandığı gibi gitmediğinde yeni planlar yapma imkanı verir.

Rolünüze Karar Verin

İşi bütünüyle bırakmak isteyebilirsiniz ama hala işletmeye katkıda bulunmak da isteyebilirsiniz. Kararınız ne olursa olsun, gelecekteki rolünüz hakkında net olmanız önemli. Her ne kadar işlere aktif olarak müdahil olmanız tecrübeniz dolayısıyla çekici gelse de, bu yeni yöneticinin otoritesini baltalayabilir ve hala patron gibi davranırsanız kafa karışıklıklarına yol açabilirsiniz. İletişim Değişim bütün işletmeler için sarsıcı olabilir, bu yüzden de insanlara söylediklerinizde dürüst ve tutarlı olmanız önemli. Ayrıca, işletmeniz daha çok sizin yeteneklerinize veya ününüze dayalıysa, bu değişiklikleri müşterileriniz ve tedarikçilerinizle nasıl konuşacağınızı da planlamalısınız. Uygulama Geçiş sürecine yardımcı olması açısından yumuşak geçişli bir ayrılık düşünebilirsiniz. Önce çalışma saatlerinizi düşürebilir veya bazı sorumlulukları devredebilirsiniz. Önceki iki aşamayı hakkını vererek tamamlarsanız, ayrılığınız daha kolay olacaktır.

MÜLKÜYETİN DEVREDİLMESİ

Sahipliği devretme seçenekleriniz ve onun vergi sonuçları şunlara göre şekillenir:

• İşletmenizin nasıl yapılandırıldığı

• İşletmenizle ne yapmak istediğinizin kararı

• Size işletmenin kişisel olarak ne kadar para kazandırmasını istediğiniz

-İyi bir veraset planı, bütün bu elementleri değerlendirir ve size herhangi bir değişiklik yapmanız için yeterli zaman verir. Her bir kararın sonuçları dikkatlice değerlendirilmelidir. Durumunuzu konuşmak için bizimle iletişime geçin.

Vergi iadeleri

Veraset planlamasında önemli bir adım da, işetmenizi veya işletmenizin varlıklarını sattığınızda ya da elden çıkardığınızda sermaye kazanç vergisini minimize etmektir

. •İşletmenize veya kişisel firmanıza ödünç verdiğiniz varlıklarınız

Her bir elden çıkarma yöntemi için bir çok kriter mevcuttur, işleme koymadan önce bütün kriterleri karşıladığınıza emin olun.

Hediye ederek erteleme

İşletmenizi bir aile üyesine verirseniz, bunun için uygun olabilirsiniz. Varlıklarınızı devrettiğinizde sermaye kazanç vergisini sizin ödemenizdense, varlıklarınızı verdiğiniz kişiler onları sattığında ya da devrettiğinde bu vergiyi ödeyebilirler. Şunu hatırlatmakta fayda vardır: sermaye kazanç vergisi, eşinize, hayat arkadaşınıza veya bir vakfa hediye ettiğinizde genellikle ödenebilir değildir. Tüm iş değerleriniz ödendiyse de buna uygun olmazsınız.

Bu durum için spesifik uygunluk kriterleri de bulunmaktadır. Veraset vergisi için işletmenin devredilmesi İşletme devredilmesi, işletmenin veya varlıklarının değerini veraset vergisi için düşürür. Bu düşüş oranı varlığın türüne göre %50 veya %100 şeklinde olabilir. Böyle durumlar için başka uygun olma kriterleri de bulunmaktadır.

Tavsiye Alın

Veraset planlaması, iş ve vergi planlamasının karışık bir alanıdır. Bu tartışmalara erken başlamanız sizin ve ailenizin mümkün olan en iyi konumda olmasını sağlar.