Büyükelçi̇ Bi̇lgi̇ç; 2018 Daha Yoğun Geçecek

15 Aralık 2017

Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Abdurrahman Bilgiç 2017 yılının Türkiye-Birleşik Krallık ilişkilerinde ciddi bir ivme kazandığı dönem ol­duğunu belirterek bu ivmenin yeni yılda da devam etmesinin beklen­diğini kaydetti.

Büyükelçi Bilgiç, Eurovizyon’a yaptığı açıklamada, Türkiye’nin ve Birleşik Krallık’ın karşı karşıya bu­lunduğu ortak sınamalar, güvenlik ve terörle mücadele alanlarındaki işbirliğini kapsamını derinleştire­rek sürdürülmesini gerekli kıldı­ğının altını çizerek, “bölgesel ve küresel gelişmeler iki ülkenin her konuda yakın temas içerisinde bu­lunmasını ve işbirliğini geliştirme­sini gerektirmektedir. Dolayısıyla her bakımdan, en azından 2017 yılı kadar yoğun bir dönemin bizi bek­lediğini söyleyebilirim” dedi.

İşte Eurovizyon Editörü Mus­tafa Köker’in sorularına Büyükelçi Abdurrahman Bilgiç’in verdiği ce­vaplar:

Türkiye’nin İngiltere ile iliş­kileri diplomasi ve ticari alanda paralel bir şekilde müsbet yönde seyrettiği düşünülürse, iki ülke ilişkilerinde mevcut durum nedir?

Göz açıp kapayıncaya kadar ça­buk geçen oldukça verimli bir yılı geride bırakıyoruz. İkili ilişkilerde yakaladığımız ivmenin yeni yılda da devam etmesini bekliyoruz. Ti­cari ve ekonomik ilişkilerimizi 2018 başında Londra’da yapılacak Or­tak Ekonomi ve Ticaret Komitesi (JETCO) toplantısında ele alaca­ğız. Ayrıca, bu toplantı marjında iki ülkenin önde gelen firmalarının temsil edileceği bir İş Forumu da yapılacak. Savunma sanayi alanın­daki işbirliğimiz hız kesmeden de­vam edecek. TF-X projesindeki or­taklığımızın şimdiden farklı Türk ve İngiliz firmalarını bir araya getire­rek yeni iştirakler kurmalarını sağ­lamasından büyük bir memnuniyet duyuyoruz.

Türkiye’nin ve Birleşik Krallık’ın karşı karşıya bulunduğu ortak sına­malar, güvenlik ve terörle mücadele alanlarındaki işbirliği kapsamını de­rinleştirerek sürdürmemizi gerekli kılmaktadır. Ayrıca, bölgesel ve kü­resel gelişmeler iki ülkenin her ko­nuda yakın temas içerisinde bulun­masını ve işbirliğini geliştirmesini gerektirmektedir. Dolayısıyla her bakımdan, en azından 2017 yılı ka­dar yoğun bir dönemin bizi bekle­diğini söyleyebilirim.

Sizin görevde kaldığınız dö­nemde önemli gelişmelere ta­nıklık ettiniz. Bu gelişmelerin en önemlilerinden biri şüphesiz Bre­xit referandumu oldu. Britanya, üyesi olduğu Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı aldı… Ve süreci siz de takip ediyorsunuz. Brexit sü­reci ile ilgili öngörülerinizi alabi­lir miyiz?

Görev yaptığımız ülkelerde önemli gelişmelere tanıklık et­mek biz diplomatlar için kıymetli ve öğreticidir. Büyükelçi olarak Londra’da üçüncü yılımı geride bı­raktığım bu günlerde kendimi bu ba­kımdan şanslı hissediyorum. Bu dö­nemde, İskoçya’da bağımsızlık ve AB üyeliği için yapılan referandum­lar ile iki genel seçim yaşadık. Şüp­hesiz bunların en önemlisi, Birleşik Krallık gündemine damga vurması, ülkenin geleceğini şekillendirmesi ve kapsamlı bir dönüşüm süreci ön­görmesi bakımından “Brexit” refe­randumuydu.

“Brexit” sürecinin nasıl seyre­deceği herkes için temel soru. Ka­ğıt üzerinde sürecin nasıl ilerleye­ceği esasen belli. Birleşik Krallık’ın AB’den çıkışını öngören ilk aşama görüşmeler tamamlandı. AB, ikinci aşamaya geçilmesi için yeşil ışık yaktı. Şimdi önümüzdeki yıl bo­yunca geçiş dönemi de dahil Bir­leşik Krallık–AB ilişkilerinin gelece­ğine dair görüşmeler gerçekleştiri­lecek. Tabii burada en çok merak uyandıran konu, iki ülke arasında yeni bir ticari düzenlemeye gidilip gidilmeyeceğidir. Birleşik Krallık Hükümeti, AB Tek Pazarı ve Gümrük Birliği’nde kalmayacağını açıkladı. Bu durumda, ticaretin aksamaması için düzenlemeye gidilmesi önem kazanıyor.

AB’nin bugüne kadar tamamla­mış olduğu diğer ticaret düzenle­melerine bakarsanız, müzakere sü­recinin ne kadar uzun sürdüğünü görebilirsiniz. Şimdi, geçiş dönemi de dahil, 3-4 yıl gibi kısa bir süre zar­fında Birleşik Krallık–AB Serbest Ti­caret Anlaşması imzalanması gere­kecektir. Ancak, Birleşik Krallık’ın durumunun diğer örneklerden çok farklı olduğunu da unutmamak la­zım. Birleşik Krallık, AB müktese­batıyla uyumlu olmanın avantajıyla sıfırdan bir anlaşma inşa etmek zo­runda kalmayacaktır.

Öte yandan, müzakere süreçleri her zaman çetrefilli ve zorlu olmuş­tur. Yapılan açıklamalara göre, 2018 yılı boyunca ikinci aşama müzake­reler sürdürülecek ve sonbahar ay­larında Birleşik Krallık’ın AB’den Çı­kış Anlaşması’nın taslağı oluşacak. 2018’in sonunda bu metin imzala­nacak ve 2019’un Mart ayına kadar taraflar bu Anlaşmayı onaylayacak­lar. Şimdilik öngörü budur.

Her ne kadar Türkiye Avrupa Birliği’nin üyesi olmasa da, AB ile Gümrük Birliği ve buna benzer anlaşmaları nedeniyle Brexit’in dolaylı da olsa Türkiye-İngiltere ilişkilerini etkilemesi kaçınılmaz. ‘Ankara Anlaşması’ Türk vatan­daşlarının bu ülkede iş kurma­ları için önemliydi. Brexit’in, bu anlaşma ve devam eden süreçte Türkiye’ye yönelik etkileri konu­sunda beklentileriniz nelerdir?

Birleşik Krallık, ülkemizin AB üyeliğinin güçlü bir destekçisi ola­gelmiştir. Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılmasıyla, Birlik içinden önemli bir destekçimizi kaybedeceğimizin farkındayız.

Aynı zamanda, “Brexit” saye­sinde daha önce sahip olmadığı­mız fırsat kapılarının açılacağına inanıyoruz.

İki ülke arasındaki serbest tica­reti ile yatırımların sekteye uğrama­ması için Brexit sonrası dönemde ilişkileri ele almak üzere çalışma­lara başladık. Daha önce ifade et­tiğim üzere, iki ülke arasında bu konuda bir çalışma grubu kuruldu ve ilk toplantısı Kasım ayında ger­çekleştirildi.

Vatandaşlarımızın Brexit sü­recinden olumsuz etkilenmemesi önceliklerimizden biridir. Bu bağ­lamda, Birleşik Krallık’la gerek Ba­kan düzeyinde gerek teknik uzman düzeyinde olsun, gerçekleştirdiği­miz tüm temaslarda bu konuyu gün­deme getiriyoruz.

1973 yılında AB üyesi olmasıyla birlikte Birleşik Krallık, Türkiye ile AB arasındaki ortaklık ilişkisi­nin tarafı olmuştur. Bu çerçevede, Birleşik Krallık’ta yaşayan, çalışan veya iş kuran Türk vatandaşlarının ortaklık hukukundan kaynaklanan (standstill hükmü) önemli kazanım­lar elde edilmiştir.

Nitekim, Birleşik Krallık mahke­meleri, ortaklık hukukuna dayana­rak vatandaşlarımız lehine karar­lar vermiştir. Aynı kazanımlar ül­kemizde yaşayan Birleşik Krallık vatandaşları için de sözkonusudur.

Bu ortaklık ilişkisi çerçeve­sinde Türk vatandaşlarının Bir­leşik Krallık’ta çalışma ve ikamet etme konusunda birtakım kaza­nılmış hakları bulunduğu gibi Bir­leşik Krallık vatandaşlarının da Türkiye’de benzer hakları mevcut­tur. Brexit sonrasında bu hakların karşılıklı olarak korunmasının el­zem olduğuna inanıyoruz.

Yine bu sorunun devamı niteli­ğinde olacak ama, Brexit sonrası İngiltere-Türkiye ilişkileri nasıl bir yola giriyor? Gelişmelerin merkezinde bir diplomat olarak iki ülke ilişkilerinin, mevcut du­rumdan daha iyiye-ileriyegide­ceğini söyleyebilir misiniz? Size göre, iki ülke ilişkileri Brexit son­rası nasıl bir yola girecek?

İçinde bulunduğumuz bu dö­nemde, Türkiye ve Birleşik Krallık, mahiyetleri itibariyle birbirlerin­den farklı ancak öngördüğü kap­samlı değişiklikler bakımından ben­zer değişim süreçlerinden geçiyor.

Birleşik Krallık, AB referandu­mundaki “Brexit” kararının ardın­dan gerekli hazırlıklarını yapıyor ve müzakerelerde bulunuyor. Türkiye ise, Anayasa değişikliğine dair hal­koylamasının ardından daha etkin ve verimli bir yönetim modeline ge­çiş için çalışıyor. Türkiye Cumhuri­yeti Londra Büyükelçiliği olarak he­defimiz, “Brexit” sonrası Britanya ile referandum sonrası Türkiye arasındaki ilişkileri her alanda de­rinleştirerek yeni bir başarı hikaye­sinin temellerini atmaktır. Bu doğ­rultuda çalışmaya devam edeceğiz.

Ticari ve ekonomik ilişkilerimi­zin “Brexit” sürecinden zarar gör­memesi bizim için temel öncelik niteliğindedir. Ayrıca, bu yeni dö­nemde işbirliği yelpazesini geniş­letecek ve hatta üçüncü ülkelere yönelik olarak ortaklık kurmamıza imkan verecek alanları birlikte keş­fetmek istiyoruz. “Ticaret Çalışma Grubu”ndaki uzmanlarımız bu ko­nuları kapsamlı bir şekilde değer­lendiriyor ve olabilecek tüm moda­liteleri gözden geçiriyorlar.