Brexit sürecinde, ülkede yaşa­yan AB vatandaşları

14 Ekim 2019

İngiltere’nin AB’den ayrılmasına sadece günler kala halen AB ile her­hangi bir anlaşmaya varılamamış olması, bu ülkede yaşayan, çalışan, yatırım yapan yaklaşık 3,6 milyon AB vatandaşının gelecekleri adına endişelenmelerine neden oluyor.

Buna ilaveten AB ülkelerinde yaşayan yaklaşık 1,5 milyon İngi­liz vatandaşının haklarının ne ola­cağı da bilinmiyor. Eğitimleri, sağ­lık güvenceleri, çalışma hayatları, emeklilikleri Brexit sürecine bağlı olan milyonlarca insan Londra ve Brüksel arasındaki müzakerelerde pazarlık kozu olarak kullanılmaktan rahatsız olduğunu belirtiyor.

Halihazırda İngiltere’de çalış­mak ve yaşamak isteyen bir AB vatandaşı serbest dolaşım imkanı sayesinde sadece uçak ya da tren biletini alarak İngiltere’ye taşına­biliyor, ülkenin sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerinden faydalana­biliyor. Bu durum AB’de yaşayan İngiliz vatandaşları için de geçerli. Fakat İngiltere’nin AB’den ayrılma­sının ardından bu imkanların son­lanması, İngiltere’nin tıpkı Avust­ralya gibi göçmenlikte puanlama sistemine geçmesi bekleniyor. Böy­lece aranan mesleklerde gerekli ye­terliliğe ve deneyime sahip olan, dil bilen meslek sahipleri puanlanarak göçmen olarak kabul edilecek.

İngiltere’de yaşayan ve çalışan AB vatandaşlarının haklarını sa­vunmak için faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu “The 3 Million” ku­rucularından Maike Bohn, konuya ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı. Ülkede yaşayan AB va­tandaşı sayısının şaibeli olduğunu belirten Bohn, “Bu sayı, Ulusal İs­tatistik Ofisi’nin (ONS) göç verile­rine dayanıyor. Büyük orada hatalı. Örneğin, bu sayının içerisinde kır­sal alanda yaşayanlar, 16 yaşında altındaki çocuklar yok. Kimilerine göre AB vatandaşlarının toplam sayısı tahmin edilenin iki katı sevi­yesinde.” değerlendirmesinde bu­lundu. Bohn, “Şu anda İngiltere’de yaşayan AB vatandaşlarının sayısı 3,6 milyon olarak tahmin ediliyor. Fakat örneğin, buna ilaveten AB va­tandaşlarının ailelerinde yaklaşık 1,4 milyon AB dışı vatandaş var. O zaman Brexit’ten etkileneceklerin sayısı 5 milyona çıkıyor.” dedi.

Ülkede yaşayan AB vatandaşla­rının İçişleri Bakanlığı’na başvur­ması gerektiğini belirten Bohn, “Başvuruda bulunmayan aileler birbirinden ayrı kalabilir. Birçok insan henüz kayıtlı değil. Bize ‘son tarihe kadar başvurmadıysanız bu sizin sorununuz’ deniyor. Bu çok yeni bir sistem ve daha önce hiç uygulanmadı. Birçok insan hala devletin kendisine yazı gönder­mesini bekliyor. İngiliz hükümeti­nin yapabileceği çok şey var. Ama yapmıyorlar. Son tarihe yaklaşıl­masına rağmen bu işe yeterli ya­tırımı yapmıyorlar.” diye konuştu.

Bonn, AB’de yaklaşık 1,5 milyon İngiliz vatandaşının yaşadığını be­lirterek, onların da mevcut belir­sizlik ortamı karşısında endişeli olduğunu belirterek, “Son derece keyifsizler. Kendi hükümetleri on­ları önemsemiyor. Tek başlarına bırakılmış durumdalar.” ifadele­rini kullandı.

Brexit sürecinde, ülkede yaşa­yan AB vatandaşlarının başvurması için yeni bir sistem oluşturuldu. Ül­kede yaşayan AB vatandaşlarının yerleşim için 31 Aralık 2020 tarihine kadar pasaport ve kimlik bilgileri ile İçişleri Bakanlığı’na başvurması gerekiyor. Bir AB vatandaşının baş­vurabilmesi için ülkede 2020 sonu itibarıyla beş yıldır yaşıyor olması gerekiyor. 31 Aralık 2020’ye kadar ülkeye giriş yapan ancak beş yıllık süreyi henüz tamamlamamış olan­lara ise süre tamamlanana kadar geçici oturum hakkı veriliyor. AB vatandaşlarına oturum izni veril­mesi için 3 şart aranıyor; haliha­zırda İngiltere’de yaşıyor olmaları, hüküm giymemiş olmaları ve kim­liklerini kanıtlamaları.

İngiltere İçişleri Bakanı Priti Pa­tel, 9 Ekim tarihinde ülkede yaşa­yan AB vatandaşları için oluştu­rulan oturum statüsüne şu anda kadar yaklaşık 2 milyon kişinin başvurduğunu, yaklaşık 1,5 mil­yon oturum ve çalışma izni veril­diğini bildirdi. Bakanlığın internet sitesinde ise İngiltere’de yaşayan AB vatandaşlarının bir an önce başvu­rularını yapmaları için tanıtım kam­panyalarına önümüzdeki süreçte toplam 4 milyon sterlin harcanacağı belirtildi. İngiltere Güvenlik Bakanı Brandon Lewis de Alman Die Welt gazetesine verdiği röportajda, 2020 yılının sonuna kadar oturum izni için başvurmayan AB vatandaşla­rının ülkeden sınır dışı edilebileceği uyarısında bulundu.

Öte yandan İngiltere İçişleri Bakanlığı açıklamasında, “2 mil­yon başvuru elimize ulaştı. Red­detmek için değil, oturum vermek için gerekçe arıyoruz. AB vatan­daşlarının başvurmak için 2020 yı­lının aralık ayına kadar zamanı var. Eğer bu sürede başvurunun yapı­lamamasına ilişkin makul neden­ler var ise başvuru yapma fırsatı tanınacak.” ifadelerine yer verildi.