Ekonomi ekim ayında sürpriz bir yavaşlamayla daraldı

13 Aralık 2023

Resmi rakamlara göre Birleşik Krallık ekonomisi ekim ayında beklenmedik bir şekilde daralarak, eylül ayında kazandığı ivmeyi kaybetti ve uzmanların büyümenin durgun bir çeyrek olacağını düşündüğü döneme girdi. Ulusal İstatistik Ofisi’ne (ONS) göre gayrisafi yurtiçi hasıla ekim ayında yüzde 0.3 düşerek analistlerin sıfır büyüme beklentisinin altında kaldı ve Eylül ayındaki yüzde 0.2’lik sürpriz artışa göre geriledi.

Hizmet üretimi, bilgi ve iletişim sektöründeki durgunluktan etkilenerek yüzde 0,2 düştü. Üretim sektörü, faiz oranlarındaki keskin artıştan muzdarip üreticilerin zayıf arzının etkisiyle ekim ayında yüzde 0,8 daraldı. İnşaat üretimi, ay içinde alışılmadık derecede yağışlı hava nedeniyle yüzde 0,5 azaldı. Beklenenden daha kötü gelen veriler üzerine pound yüzde 0,3 düşüşle 1,252$’a geriledi, bu açıklanmadan kısa bir süre önce 1,255$’dan işlem görüyordu.

ONS ekonomik istatistikler direktörü Darren Morgan, ‘ekim ayında üç ana sektörde de daralmalar görüldüğünü’ söyledi. Hizmet sektörü en büyük etken olurken, bilişim, hukuk firmaları ve film yapımcılığı sektörlerindeki düşüşler birkaç güçlü ayın ardından geriledi. Met Office’in 1836’dan bu yana en yağışlı altıncı ay olduğunu söylediği ekim ayında, kısmen kötü hava koşulları nedeniyle imalat ve inşaat sektörlerindeki yaygın düşüşler de bu duruma katkıda bulundu.

ONS’nin son aylık GSYH tahmini, yüksek faiz oranlarının ekonomik faaliyet üzerinde aşağı yönlü baskı yaratmaya devam ettiğini gösteriyor. Hanehalkının mali durumu, harcamaları bastıran hayat pahalılığı krizinin etkilerinden kurtulmaya devam ediyor. Yüksek vergi yükü de gelirleri olumsuz etkiliyor.

KPMG İngiltere’nin baş ekonomisti Yael Selfin, İngiltere’nin “güçlü işgücü piyasasının” ekonominin “başını suyun üstünde tutmasına” ve bir resesyondan kaçınmasına yardımcı olacağını söyledi. İşsizlik yüzde 4,2 ile tarihi düşük seviyelerde seyrederken, ücretler de yüzde 7’nin üzerinde bir artışla neredeyse rekor bir hıza ulaştı.

EY ITEM Kulübü’nün baş ekonomi danışmanı Martin Beck şunları söyledi: “Aylık GSYİH verileri oldukça gürültülü olabilir. Üretimin kasım ayında toparlanma ihtimali yüksek.”

ONS aylık GSYH tahminlerini sık sık revize ediyor. Ekonomistler ekim ayındaki kötü GSYH rakamının bu yılın son aylarında da devam etmesini beklerken, üretimin geçen çeyrekteki yatay seyrin ardından genel olarak durgunlaşacağı tahmin ediliyor. Bu durum İngiltere’nin bir resesyondan kurtulduğu anlamına gelse de, bu yılki yıllık büyümeyi yüzde 0,3-0,5 civarına çekecek ve tarihsel standartlara göre düşük kalacak.

Resolution Foundation’da araştırma direktörü olan James Smith şunları söyledi: “İngiltere’nin bir durgunluk ülkesi olduğuna şüphe yok, son 18 aydaki yüzde 0,5’lik büyüme, resesyon dışındaki en zayıf büyüme olarak kayıtlara geçti.”

Birleşik Krallık ekonomisi bu yıl uzmanların tahminlerini aştı. Pek çok kişi henüz gerçekleşmemiş olan ciddi ve uzun bir resesyon uyarısında bulunmuştu. Bu yılın başlarında ONS, GSYH geçmiş tahminlerini yükselterek ekonominin pandemi öncesine kıyasla yüzde 1,8 daha büyük olduğunu tahmin etti. Daha önce yüzde 0,2 daha küçük olduğu düşünülüyordu.,2023’teki büyüme, İngiltere Merkez Bankası’nın faiz oranlarını agresif bir şekilde artırarak enflasyonu dizginlemek için talebi bastırmasıyla bastırıldı. İngiltere’nin resmi faiz oranı son 15 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25’te bulunuyor.

Bu politika, enflasyonu 40 yılın zirvesi olan %11.1’den , 2 yılın en düşük seviyesi olan %4.6’ya çekmeye yardımcı oldu ancak hane halkı ve iş harcamalarını azaltarak ekonomik büyümeyi baskıladı. Banka’nın dokuz üyeli para politikası komitesinin üyeleri, üçüncü kez üst üste İngiltere taban faizini değiştirmemeyi bekliyor. Finans piyasaları, düşen enflasyonun ve duraksayan ekonomik büyümenin MPC’yi gelecek yaz faizleri düşürmeye ikna edeceğini düşünüyor. Bu bahisler, bugünkü zayıf GSYİH verileri ile daha da güçlenebilir. Dales, ekim ayındaki sürpriz GSYİH daralması, “İngiltere Bankası’nı faiz oranlarını biraz daha düşürmeye yaklaştırabilir” dedi. Finans piyasaları, veriler açıklandıktan sonra gelecek yıl için 0.9 puanlık kesintiyi fiyatladı, bu öncekinden daha yüksek.

Bu yıl ekonomik büyümeyi sıkıştıran birkaç faktör, 2024’te tersine çevrilebilir. Enflasyondaki sert düşüş ve güçlü ücret artışı nedeniyle reel gelir artışı olumlu bir hale geldi, bu trendin önümüzdeki 12 ay boyunca devam etmesi muhtemel görünüyor. Borç maliyetlerinde bir gevşeme, Jeremy Hunt’ın ulusal sigorta katkılarını 2 puan düşürme kararı da hane halkı gelirlerini destekleyecek.

Hunt, ‘sonbahar açıklamasında duyurulan büyük ölçekli iş vergilerindeki indirimlerin ekonominin artık tekrar büyümeye hazır olduğu’ anlamına geldiğini söyledi. Bakan, geçen ay 100% sermaye harcaması vergi muafiyetini kalıcı hale getirdi. Ancak ekonomi, diğer Avrupa ülkelerinin bir resesyondan kaçınmasına bağlı olacak. Ayrıca, İngiltere Bankası’nın faiz artışlarının önümüzdeki aylarda ekonomiyi ne kadar sert etkileyeceği de belirsiz. Banka, önceki parasal sıkılaştırmanın etkisinin yarısının hala hane halkı ve işletmelere ulaşmadığını tahmin ediyor.