Muhafazakârların, Rishi Sunak’ı görevden alma komplosunun iç yüzü

The Times’ın haberine göre, İsyancı grubun merkezi Londra’da bulunuyor. Sunak’ı görevden alma planlarını hazırlarken yaklaşık on Muhafazakar milletvekiliyle birlikte çalıştıkları söyleniyor. Eski İçişleri Bakanı Suella Braverman’ın yeni başbakan olması gerektiğine inanılanlar arasında olduğu söyleniyor. Braverman defalarca Sunak’ın “rotasını değiştirmesi” gerektiğini söyledi.

Partinin sağ kanadında yer alan ve göç konusunda Sunak tarafından ihanete uğradıklarını düşünen milletvekilleri arasında özel bir endişe var. Bu kişiler arasında Muhafazakâr milletvekillerinden oluşan 35 kişilik Yeni Muhafazakârlar grubunun bazı üyeleri de yer alıyor.

Eski bir kabine bakanı olan Sir Simon Clarke, Muhafazakârların genel seçimlerde bir “katliamla” karşı karşıya olduğu uyarısında bulunduktan sonra bu hafta liderlik değişikliği çağrısında bulundu.

1,500 makaleden oluşan yazısında eski Levelling-up sekreteri, Muhafazakârların genel seçimlerde bir “katliamla” karşı karşıya oldukları ve bir inkâr durumunda oldukları uyarısında bulundu. Sekreter,Sunak’ın, “varlıktan bir çapaya” dönüştüğünü ve gitmesi gerektiğini söyledi.

Muhafazakâr milletvekili arkadaşlarının bu sözlerinin ardından gelen kin, Middlesbrough taraftarının o akşam Chelsea tarafından 6-1 mağlup edilmesini – Clarke’ın tribünden izlediği – bir perspektife oturttu. Partinin WhatsApp grubu, milletvekillerinin Clarke’ı çeşitli şekillerde egoist, “son derece kendine zarar veren” olarak damgalaması ve onu “kendine gelmeye” çağırmasıyla dolup taştı.

Daha önce hükümet için çalışmış olan siyasi danışmanların 12 kişi olduğu söyleniyor. Strateji ve iletişim konularında birlikte çalışıyorlar. Londra’nın merkezinde, West End’e beş dakikalık yürüme mesafesinde bulunan bu danışmanların, Sunak’ı görevden almak isteyen yaklaşık on Muhafazakâr milletvekilinden oluşan bir grupla koordinasyon halinde oldukları kaydediliyor.

Çarşamba günü eski göç bakanı Robert Jenrick’in de liderlik değişikliği için bastırdığı iddiaları vardı ancak bu kendisine yakın bir kaynak tarafından “kategorik olarak” yalanlandı. Söz konusu kaynak, “Robert, Başbakan ile politika konusunda yaşadığı ciddi anlaşmazlıklar nedeniyle istifa etti ama hiçbir zaman liderin değişmesi gerektiğini söylemedi. Aksi yöndeki her türlü öneri, makul politika tartışmalarını kapatmaya yönelik bir girişimdir”dedi.

Söz konusu milletvekillerinin çoğunluğu partinin sağ kanadında yer alıyor ve Sunak’ın Ruanda politikasına ilişkin köklü endişeler taşıyorlar. Clarke’ın pazartesi günü korkulukların üzerine çıkma kararı kendisine aitti, makaleyi diğer milletvekillerini bilgilendirmeden yazdı ancak diğerleri de bunu yapmayı düşünüyor. İsyancılardan biri, “Gelecek için bir işaret koyuyor. Onun görüşüne katılan ancak henüz kamuoyuna açıklamak istemeyen çok sayıda milletvekili var. Ara seçimlerden sonra bunu yapabilirler”dedi.

Seçeneklerini değerlendiren bir başka isyancı ise şunları söyledi; “Dürüst olmak gerekirse O’nun liderliğinde bir sonraki seçimi kazanamayacağımızı düşünüyorum. Çok geçmeden işler çığırından çıkacak. Bence bir sonraki seçimde lider olursa ciddi sorunlarımız olacak. Asıl sorun; başka kim var?”

No 10’daki görüş Sunak’ın şimdilik güvende olduğu yönünde. Downing Street’in, Clarke’ın müdahalesinden birkaç saat önce haberdar olması, kıdemli Muhafazakâr milletvekillerinin tepkisini düzenlemek için onlara zaman kazandırdı. İçeriden bir kaynak, “Öndeydik ve olayı hızla kapatmak için etkili bir operasyon düzenleyebildik” dedi.

Bir başka üst düzey hükümet kaynağı ise Clarke’ın müdahalesinin geri teptiğine inandıklarını söyledi; “Eğer bir şey varsa bu harekete geçirici bir etki yarattı. İnsanları bir araya getirdi. Tetiği çektiler, denediler ve fevkalade başarısız oldular”dedi.

Bir kabine bakanı şöyle dedi: “Çok fazla ileri gittiler. Simon ile aynı şeyi düşünen milletvekillerinin sayısı çok az, kesinlikle ondan daha az. Sunak’tan hoşlanmayanlar da dahil olmak üzere önceki gece arka sıralardan gelen tepkiler öfke doluydu. Burada söz konusu olan beş aile değil, aynı çocuğun velayetini paylaşan beş bekar anne. Destek göremiyorlar. Liderlik mücadelesi çağrısı yapan mektupların sayısının bir elin parmaklarını geçmediğini ve bunun değişmeyeceğini biliyorum.

“İnsanlar yerel seçimlerden sonra bir meydan okumadan bahsediyor. Ama bu kuşlar için. Milletvekillerimizin çok ama çok büyük bir çoğunluğu tek şansımızın Sunak ile seçime girmek olduğunu biliyor. O’nu sevmeseler bile.”

Clarke’ın makalesi Muhafazakar Parti’nin yayın organı olarak kabul edilen The Daily Telegraph tarafından yayınlandı. Gazete şu anda Birleşik Arap Emirlikleri tarafından devralınmak isteniyor.

Devralmaya gazetenin üst düzey çalışanları karşı çıkıyor. Sunak bu konuda bir görüş bildirmedi ancak Kültür Bakanı Lucy Frazer konuyu daha ileri bir soruşturmaya sevk edip etmemeyi düşünüyor.

Bir günlük sessizliğin ardından Clarke Çarşamba günü öğleden sonra suskunluğunu bozdu ve müdahalesine öfkelenen Muhafazakâr milletvekillerine harekete geçmemenin, Sunak’ı ortadan kaldırmanın geçici acısından daha kötü olacağını söyledi. Clark; “Kimse ‘buzdağı’ diye bağıran adamı sevmez ama buzdağına çarptığımızda insanların daha da az mutlu olacağından şüpheleniyorum. Biz bunu yapma yolunda ilerliyoruz. Meslektaşlarımla saygılı ve sakin bir şekilde konuşmam gereken nokta da bu duruma hak ettiği ciddiyetle karşılık vermiyoruz. Ben on yıllık bir gerileme istemiyorum. Toplumlara ve ülkeye hizmet eden bir Muhafazakâr hükümet istiyorum. Sarsıcı bir yenilgiye doğru ilerlediğimiz konusunda gerçekten endişeliyim” diye konuştu.