İşçi Partisi iktidara gelirse hükümet için büyük planları ne?

14 Nisan 2024

Eğer parti No 10’a girmeyi başarırsa, lideri en iyi başlangıcı yapmak için hangi politikalara öncelik vereceğine karar vermeli.

Paskalya tatilinin ardından Westminster’a dönmeden önce siyaset sahnesini değerlendiren Muhafazakâr ve İşçi Partili milletvekilleri, geçtiğimiz hafta manzarada bir değişiklik olduğunu fark etti. Rachel Reeves, Westminster’da genellikle tepkiyle karşılanan vergiden kaçınma önlemi vaadiyle manşetlere çıktı.

Wes Streeting, NHS’de özel sağlayıcıların kullanımını savunarak ses getirirken, Keir Starmer da İngiltere’nin nükleer caydırıcılığının arkasında durma ve hükümetin savunmaya daha fazla harcama yapma isteğini yerine getirme vaadiyle genellikle düşman köşelerden övgü dolu haberler aldı.

Angela Rayner’ın 2015’te eski belediye evini satarken herhangi bir kuralı çiğneyip çiğnemediğine odaklanılması bile, siyasi spot ışıklarının İşçi Partisi’ne çevrildiğinin bir başka göstergesi olarak kabul edildi. The Guardian’ın haberine göre,  sanki İşçi Partisi, anketlerde inatçı bir şekilde önde giderken ve Muhafazakâr hükümet yeni bir iç çatlağa yol açmadan bir hafta bile geçiremezken bekleyen hükümet statüsüne yükseltilmiş gibiydi.

Bu değişim ve İşçi Partisi’nin bir sonraki hükümeti kuracağı varsayımı, rehavetten daha büyük bir suçun olmadığı partinin yüksek komuta kademesinde derin bir endişeye neden oluyor. Ancak bu endişe aynı zamanda yetkilileri daha fazla hazırlık yapmaya itiyor.

Üst düzey isimler, ilk dönem Starmer yönetiminin aynı kaderi paylaşmayacağı umuduyla, genellikle sağda çökmekte olan popülist bir partiden görevi devralan merkez sol hükümetlerin son zamanlarda neden başarısız olduğunu incelemekle meşgul. ABD, Avustralya, Almanya, Norveç, Fransa ve Kanada’daki örneklerin hepsi, iktidara geldikten sonra siyasi bir vizyon çizmeye çalışan merkez sol hükümetlerin yaptığı hataları ayırt etmek için incelendi.

Sonunda Labour Together adlı bir düşünce kuruluşunun broşüründe yayınlanacak olan bu incelemeden çıkarılan dersler oldukça öğretici: Hükümette “büyük resimli bir anlatıya” duyulan ihtiyaç; iktidarı getiren seçmen koalisyonunu bir arada tutacak politikalar ve sol hükümetleri sık sık yenilgiye uğratan göç meselesini etkisiz hale getirecek bir plan.

Haberde, bu listenin dikkat çekici olduğu kaydedildi çünkü parti içinde bazılarının, Starmer ve ekibinin başarıyla benimsediği istikrarlı, riskten kaçınan “küçük hedef” stratejisinin hükümete geldiklerinde, çökmekte olan kamu hizmetleri, göç konusundaki hassasiyetler ve anemik büyüme gibi devasa sorunlarla yüzleşirken zorlanabilecekleri korkusunu vurguluyor. Ayrıca, tüm bunları, İşçi Partisi’nin iktidarı ele geçirmek için en güçlü argümanının partinin Muhafazakârlar gibi olmadığı yönündeki suçlamalar karşısında yapmak zorunda kalacaklar.

Bazı İşçi Partili milletvekilleri, partinin hazır olduğuna ikna olmadı. Geçen hafta yerel seçim kampanyası yürüten bir milletvekili, aktivistlerinin kendisinden İşçi Partisi’nin 10 numaraya girmesi halinde net bir vizyon ve plan olduğuna dair güvence istediklerini kaydederek, “Elimde hiçbir şey yoktu” dedi.

Sol kesim şimdiden Starmer’a saldırmaya başladı. Momentum’dan Hilary Schan, Starmer’in yaklaşımının “Fleet Street ve büyük şirketler arasında dost kazanabileceğini ancak hükümette felaket tehdidi oluşturduğunu” söyledi. Ancak içeridekiler, “bombaya dayanıklı” bir kampanya takıntısının artık hükümet etme işi üzerine ciddi bir düşünceyle tamamlandığını söylüyor.

Konuyu bilen bir isim, “Oldukça fazla düşünme süreci yaşanıyor. Ancak bu, bazılarının talep ettiği güzel, kamuoyuna açıklanmış, felsefi olarak yönlendirilmiş bir politika fikri oluşturuyor mu? Hayır. Ama belki de siyasi ortam bunu gerektirmiyordur. Bunu söyledikten sonra, göçmenlik konusunda hiçbir yerde değiliz” dedi.

Peki, İşçi Partisi bu sonbaharda çizgiyi aşıp Downing Street’e girmeyi başarırsa, ilk hamleleri ne olabilir? Hazırlıklara katılanlar, aslında ilk 100 günde yapılacak çok şey olacağını söylüyor ve partinin 1 numaralı önceliğinin para savurganlığından kaçınmak olması, maliyetsiz politikaların ön plana çıktığı anlamına geliyor.

Planlama sisteminin reformu, büyük fonlar gerektirmediği, partinin mevcut seçmenlerini birleştiren bir konut sorununu artırabileceği ve büyümeyi teşvik etmeye yardımcı olabileceği için totemik olarak ortaya çıkıyor. Sağlıklı beslenme, hastalıkların önlenmesi ile birlikte bir başka kolay erken vuruş olurken, Rayner’ın işçi haklarını destekleme planları kısmen desteklendi çünkü büyük miktarda yeni harcama gerektirmiyor.

Ancak diğerleri, aslında, partinin açılış aylarını ve muhtemelen sonrasını belirleyecek, hala parti içinde yaşayan muazzam bir stratejik seçim olduğuna işaret ediyor: İşçi Partisi, devleti canlandırmak ve büyümeyi artırmaya fon sağlamak için radikal hamleler mi yapacak, biraz siyasi acı gerektiren bir seçenek  yoksa katı, kendi koyduğu mali kurallara bağlı kalıp işlerin düzelmesini mi umacak?

İşçi Partisi’nden üst düzey bir yetkili, “Doktorun talimatıyla içeri girip ‘Hastayı açtık, hastalıktan delik deşik olmuşlar ve ciddi ve acı verici bir ameliyat yapmamız gerekecek’ mi diyorsunuz?

“Yoksa A planına mı sadık kalacaksınız, yani muslukları açana ve belki de büyümeden biraz gelir elde edene kadar hastayı hayatta tutacak küçük hilelerle (ki ellerinde birkaç tane var) bu ilk iki yılı atlatmaya mı çalışacaksınız? Bu, henüz tam olarak yaptıklarını düşünmediğim büyük bir stratejik karar.”

Bazıları Starmer’ın iktidara geldiğinde, radikalliğin gerekli olduğunu fark etmeden önce “yumuşak, yumuşak” bir yaklaşım deneyeceğine inanıyor. İçeriden biri. “Büyüme planı nedir? Bilmiyorum ama umarım sonunda borçların beş yıl yerine 10 yıl boyunca düşmemesinin kimsenin umurunda olmayacağını fark ederler”dedi.

David Cameron’ın muhalefetten hükümete geçiş sürecinde görev alan eski üst düzey Hazine yetkilisi Nick Macpherson, iktidara geçiş yapan partiler için kilit bir soru olduğunu söyledi: “Çoklu görev yapabilir misiniz?” Herhangi bir zamanda kriz ne olursa olsun, Starmer bununla başa çıkabilir ve aynı zamanda büyük resimdeki reformları takip edebilir mi?The Guardian’a göre bu, seçimler yaklaşırken ve Rayner’ın Belediye eviyle ilgili tartışmalar devam ederken, partideki pek çok kişinin Starmer ve ekibinin daha fazla zaman harcamasını umduğu bir soru olarak görülüyor.