Türkiye, Avrupa’da ‘Türk döneri’ görmek istiyor

30 Temmuz 2024

Almanya, Türkiye’nin Avrupa’da satılan dönerin ‘geleneksel yemek statüsü’ olarak tescil edilmesi talebine fiyatı uçuracağı gerekçesiyle itiraz etti.

Avrupa’ya 1960’larda Türk göçmenlerin getirdiği, bugünlerin en yaygın sokak yemeklerinden döner, İtalya’nın Napoliten pizzası veya İspanya’nın Serrano jambonu gibi ‘geleneksel yemek statüsü’ne sahip değil.

Türkiye, nisanda Avrupa’da satılan dönerin Avrupa Birliği’nin (AB) ‘koruma statüsü’ne alınarak ‘Türk döneri’ diye tescil edilmesi için başvurmuştu.

Bu statü dönerin sadece belirli üretim yöntemi ve etle yapılmasını zorunlu kılacak. Fakat Almanya döner fiyatını uçuracağı ve bir ton bürokratik iş çıkaracağı gerekçesiyle Türkiye’nin özel statü başvurusuna itiraz etti.

Eğer Türkiye’nin statü değiştirme talebi onaylanırsa Avrupa’da sadece ‘yatay dilimlenmiş 3-5 milimetre kalınlığındaki’ kuzu ve sığır etleri döner diye satılabilecek. İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu’na göre döner bıçağı ve hayvanların yaşı dahi belirli özellikte olacak:

“Döner, Türkiye’nin ‘mutfak mirası’nın bir parçası.“

Almanya statü değişikliği talebinden kaygılı çünkü ülkedeki kebap satışları yılda yaklaşık 7 milyar avro (250 milyar lira civarında) ediyor. Hatta tahmini üç Almandan biri ayda en az bir döner yiyor. Fakat iki yıl içinde üç-dört avro zamlanan dönerin fiyatı bazı şehirlerde 10 (yaklaşık 358 lira) avroya çıkıyor.

Alman Otel ve Restoranlar Birliği Başkanı Ingrid Hartges, halihazırda ulusal kalite standartlarını karşılayan döner için AB müdahalesine gerek olmadığını şöyle savunuyor:

“Türkiye’nin talebi onaylanırsa hem tüketiciler hem de işletmeler için felaket olur.“

Dönerin tarihiyle ilgili kitap kaleme alan Berlinli sosyolog Eberhard Seider, Türkiye’nin talebini ‘Alman kültürel kimliğine saldırı’ diye niteledi. İki ülke altı ay içinde bir çözüm bulamazsa karar Avrupa Komisyonu’na kalacak.