Bütçe 2024 tahminleri: Rachel Reeves’in bugün neler açıklaması bekleniyor ?

30 Ekim 2024

https://x.com/RachelReevesMP/status/1851346079712706871

Maliye Bakanının birçok planı hali hazırda biliniyor ancak önlemlerin tamamı nihayetinde Çarşamba günü saat 12:30’da açıklanacak. Peki, şu ana kadar bütçede nelerin olacağına dair ne biliyoruz ve neler eksik? The Times Gazetesi şöyle değerlendirdi:

İşverenlerin ulusal sigortası
Bu, bütçedeki en büyük vergi artışı olacak. Reeves, işverenlerin ulusal sigorta oranını mevcut %13.8 seviyesinden %1 ile %2 arasında artıracak. Ayrıca, işverenlerin ulusal sigorta katkı paylarını yapmaya başladıkları kazanç eşiklerinde “kayda değer” bir kesinti yapması bekleniyor; bu eşik şu anda 9,100 pounddan başlıyor. Reeves, küçük işletmeler üzerindeki etkiyi hafifletme çabasıyla, vergi muafiyetlerini artıracak.

Gelir vergisi eşiklerini dondurma
Reeves, gelir vergisi eşiklerinin dondurulmasını 2030’a kadar iki yıl daha uzatarak, bir milyondan fazla insanı daha yüksek dilimlere çekecek. Bu hamle oldukça tartışmalı, özellikle de Reeves’in, vergi eşiklerini dondurdukları için Muhafazakârlara eleştirel yaklaşmış olması dikkate alındığında. Muhalefetteyken, bunun çalışan insanların “ceplerini karıştırmak” olduğunu söylemişti.

Sermaye kazancı vergisi
İşçi Partisi’nin, şu anda %20 oranında uygulanan hisse senetleri ve diğer varlıkların satışlarındaki sermaye kazancı vergisini (CGT) artırması bekleniyor. Kendi işini satan kişiler için ise %10’luk daha düşük bir oran uygulanıyor.

Bazıları, Reeves’in sermaye kazancı vergisi oranlarını gelir vergisi ile uyumlu hale getirebileceğini, bunun yaklaşık 8 milyar pound artış sağlayabileceğini öne sürdü, ancak bu kadar keskin bir artış olasılığı düşük; çünkü bu, en çok vergi ödeyenlerin varlıklarını tamamen vergiden kaçınmak için denizaşırı ülkelere taşımasına yol açabilir. Rakamlar, geçen yıl sadece 369,000 vergi mükellefinin 14.4 milyar pound sermaye kazancı vergisi ödediğini gösteriyor, bu da vergiyi “davranışsal tepkilere” karşı oldukça hassas hale getiriyor. Ancak yine de, sermaye kazancı vergisinde düşük milyarlarla ifade edilen bir artış bekleniyor.

Miras vergisi

Miras vergisi, 325,000 pounddan fazla değere sahip tüm mülklerden %40 oranında alınıyor; bir gayrimenkul içeriyorsa ve mülk çocuklara aktarılıyorsa, çiftler için bu eşik 1 milyon pound. Bu vergi ile yılda yaklaşık 8 milyar pound gelir sağlanıyor.

Reeves’in, çeşitli boşlukları kapatması bekleniyor. Muhtemelen, bir kişi 75 yaşından önce ölürse emeklilik fonları için tanınan vergi muafiyetini sona erdirecek ve insanların vergiden tamamen kaçınmak için paralarını tarım arazilerine yatırmalarını zorlaştıracak.

Kapatılabilecek üçüncü bir boşluk da Birleşik Krallık’ın alternatif yatırım pazarındaki küçük şirketlerin hisselerine yapılan yatırımlarda miras vergisinden muafiyet.

Özel okullar

Özel okullar, şu anda iş oranları ödememek veya ücretler üzerinden KDV almak zorunda olmamak gibi vergi indirimlerinden yararlanabiliyor. Reeves, Ocak ayından itibaren okullara KDV ve iş oranları uygulamak için bütçesini kullanacağını zaten açıkça belirtti. Mali Araştırmalar Enstitüsü, bu verginin yılda 1.3 ile 1.5 milyar pound arasında bir gelir sağlayacağını öngördü.

Yerleşik Olmayanlar
İşçi Partisi, Birleşik Krallık’ta yaşayan yabancı uyrukluların yurt dışı gelirleri üzerinden vergi ödemekten kaçınmasına olanak tanıyan bazı boşlukları kapatacağını belirtti. Parti, özellikle yeni kuralların ilk yılında yabancı gelirlerini Birleşik Krallık’a getiren yerleşik olmayanlar için tanınan %50’lik indirimi kaldıracağını açıkladı.

Hükümet, bir tröstte tutulan yabancı varlıkları da Birleşik Krallık miras vergisi çerçevesine dahil edeceğini söyledi. Ancak Hazine’nin bu adımı yeniden değerlendirdiği söyleniyor; çünkü bu durumun, bazı varlıklı bireylerin tamamen Birleşik Krallık’tan ayrılmasına yol açabileceği ve kaybedilen gelir nedeniyle Hazine’ye maliyet getirebileceği konusunda endişeler bulunuyor.

Özel sermaye
Bakanlar, başlangıçta özel sermaye yatırımcılarının kazandıkları kârın vergisini artırmayı planladı. Bu vergi, %28 oranında sermaye kazancı vergisi olarak uygulanırken, en yüksek gelir vergisi oranı %45. Hükümet, taşınan faiz üzerindeki verginin artırılmasının yıllık geliri 565 milyon pound artıracağını tahmin etti. Ancak, Reeves’in, Hazine’nin analizinin, bu politikanın özel sermaye yöneticilerinin ülkeyi terk etmesine neden olabileceği ve bunun da beş yıl sonra devlet hazinesine yıllık 350 milyon pound kadar maliyet getirebileceğini öngörmesi nedeniyle bu politikayı yeniden değerlendirdiği söyleniyor.

Asgari Ücret
Bir milyondan fazla düşük ücretli çalışan, Reeves’in asgari ücreti %6.7’den fazla artıracağını duyurmasıyla, mevcut enflasyon oranının üç katından fazla bir maaş artışı alacak. Bu, saatlik ücreti 11.44 pounddan en az 12.21 pounda çıkaracakken, 21 yaş altındaki çalışanlar daha büyük bir artışla %16’lık bir artışla saatlik 10 pound alacak.

Bu, asgari ücretin medyan kazancın üçte biri seviyesinde kalmasını sağlamak amacıyla yapıldı ve Reeves tarafından “milyonlarca kişi için maaş artışı” olarak duyuruldu. Ancak işletmeler, ulusal sigorta katkılarındaki beklenen artışlar ve kapsamlı çalışan hakları paketi ile birlikte olmasının etkisi konusunda endişeli.

Mali Kurallar
Bütçedeki en önemli ve uzun vadeli duyurulardan biri, Reeves’in hükümetin mali kurallarını değiştirerek uzun vadeli altyapı projelerini finanse etmek için borçlanabileceği miktarı artırma kararı olacak. Bu, demiryolu, karayolu ve yeşil altyapı geliştirmeleri için harcama yapmak üzere 50 milyar pounda kadar bir miktar serbest bırakabilir. Ancak artırılan borçlanma, hükümet borcunun maliyetini artırabilir; bu da faiz oranlarının daha uzun süre yüksek kalacağı ve sabit oranlı ipoteklerin, aksi takdirde olacağından daha pahalı olacağı anlamına geliyor.

NHS
Sir Keir Starmer, bütçeyi “NHS’i düzeltme” anı olarak çerçeveliyor, ancak hem Reeves hem de sağlık sekreteri Wes Streeting, dramatik bir iyileşme beklenmemesi gerektiğini vurguladı. Haftada 40,000 ek operasyon ve randevu taahhüdüne ulaşmak için bir yol olarak, tarayıcılar, cerrahi merkezler ve radyoterapi makineleri için 1.5 milyar poundluk bir fonun açıklanması bekleniyor. Ayrıca, günlük harcamalara multibilyon poundluk bir artırma da duyurulacak; ancak Streeting ve üst düzey NHS liderleri, bunun sağlık hizmetlerini dönüştürmek ve “NHS için bir bütçe” iddialarını gerekçelendirmek için yeterli olup olmadığını sorgulamaya başladı.

Konut
Başbakan Yardımcısı Angela Rayner, mevcut yıllık toplamları 11,000’e ulaşmak için daha geniş hedeflerin ilk adımı olarak 5,000 ek belediye evi için 500 milyon poundluk bir fon aldı. Reeves, sosyal konut kaybını engellemek için kira hakkı kapsamında belediye kiracılarına sunulan indirimleri de azaltacak. Belediyeler, satılan konutları değiştirmelerini teşvik etmek amacıyla belediye evi satışlarından elde edilen tüm gelirleri tutabilecek.

Yardımlar
Reeves, sosyal yardımlar konusunda “zor kararlar” olacağı konusunda uyarıda bulundu ve hareketlilik ve zihinsel sağlık sorunları olan yüz binlerce talep sahibinin maluliyet yardımlarında Muhafazakar kesintilerini sürdürmeye devam edecek; bu, yılda 1.3 milyar pound tasarruf sağlayacak. Son hükümet tarafından planlanan dolandırıcılığı önlemeye yönelik bir sıkılaştırma ise 1.6 milyar pound tasarruf sağlayacak. Uzun süreli hastaların yeniden iş gücüne katılmasını sağlamak için Reeves, daha bağlantılı yerel destek hizmetlerini denemek üzere 240 milyon pound vaat ediyor. Ancak hastalık yardımlarının yükselen maliyetlerine dair güncellenmiş projeksiyonlar, kısa vadeli tasarruflar bulma üzerindeki baskıyı artırabilir.

Ulaşım
Maliye Bakanı’nın, geçen yıl Rishi Sunak tarafından Old Oak Common’dan Londra’ya uzanan hattın iptal edilmesinin ardından HS2’nin Euston’a getirilmesi için onay vermesi bekleniyor. Ancak, Birmingham’ın ötesindeki HS2’nin kaderiyle ilgili herhangi bir açıklama yapılmayacak; bu konu bir sonraki yılın harcama incelemesini beklemek zorunda kalacak.

Reeves, Birleşik Krallık’ın otobüs ağı için yaklaşık 1 milyar poundluk fon ve sübvansiyon hakkında da duyuruda bulunacak. Bu, maksimum ücretlerin gelecek yıldan itibaren 2 pounddan 3 pounda çıkarılmasını içerecek; ancak sübvansiyon olmadan bazı otobüs rotalarının maliyetinin 13 pound kadar olacağı gerçeğinden daha az olacak.

Reeves kesinlikle yapmayacakları

Ulusal sigorta, KDV ve gelir vergisi
Maliye Bakanı ve diğer bakanlar, gelir vergisi eşiklerinin bir yıl daha dondurulmasının ötesinde, “çalışan insanlar” için vergi artışı olmayacağı konusunda kesin bir tutum sergiledi. Pratikte bu, ulusal sigorta, KDV ve gelir vergisinin artmayacağı anlamına geliyor.

Emeklilik katkıları üzerindeki ulusal sigorta
Bütçe sürecinin başlarında, Reeves, şirketlerin çalışan emeklilik fonlarına koyduğu paralar üzerine ulusal sigorta uygulanmasını ciddi bir şekilde değerlendiriyordu. Bu, yaklaşık 15 milyar pound gelir elde edecekti. Ancak, Lord Blunkett de dahil olmak üzere, firmaların gelecekteki emeklilik katkılarını azaltarak insanların emeklilik gelirlerini daha da düşüreceği yönündeki uyarıların ardından plan iptal edildi. Reeves bunun yerine,  şirketlerin ulusal sigorta katkılarında daha geniş bir artış yapmayı tercih etti.

Yakıt vergisi
Reeves’in bütçesini, 2011’den bu yana Maliye Bakanları tarafından yakıt vergisinin bütçede dondurulması uygulamasından ayrılmak için kullanacağına dair spekülasyonlar mevcut. Ayrıca, Sunak tarafından açıklanan ve Mart ayında sona erecek olan geçici 5 pence’lik yakıt vergisi kesintisiyle ilgili ne yapılacağına da karar vermesi gerekiyor. Hazine kaynakları, Reeves’in, yakıt fiyatlarında siyasi olarak sorunlu bir artış uygulama niyetinin olmadığını, bu durumun başka yerlerden vergi geliri bulmak zorunda kalmasını gerektirse bile, bu artışların gelecekte ki hükümet bütçelerine dahil edildiğini belirtiyor.

 

foto kaynak: https://x.com/RachelReevesMP/status/1851283802942787631