Aşırı sağ, yalan haber yaymada ilk sırada

17 Şubat 2025

Aşırı sağ popülist siyasetçilerin, ana akım veya aşırı sol partilerden politikacılara göre sosyal medyada sahte haberleri yaymaya daha çok eğilimli oldukları ortaya çıktı.

Amsterdam Üniversitesi’nden Petter Törnberg ve Amsterdam Free University’den Juliana Chueri’nin ortaklaşa yürüttüğü çalışma, dezenformasyonun radikal sağın stratejisinin ayrılmaz bir parçası haline geldiğini savunuyor.

Törnberg ‘’ Radikal sağ popülistler, demokrasileri istikrarsızlaştırmak ve siyasi avantaj elde etmek amacıyla dezenformasyonu bir araç olarak kullanıyor,’’ dedi.

Ayrıca bu bulgunun politika yapıcılar, araştırmacılar ile kamuoyu açısından; dezenformasyon ve radikal sağ popülizm arasındaki dinamikleri anlamanın önemine işaret ettiğini belirtti.

32 milyon tweet incelendi

Araştırmada 2017 ile 2022 yılları arasında 26 ülkedeki milletvekillerinin Twitter (şimdi X) platformunda paylaşımları analiz edildi.

Bunlar arasında 17 Avrupa Birliği ülkesinin yanında İngiltere, ABD ve Avustralya gibi devletler de bulunuyor. Toplamda 8.198 milletvekilinin attığı 32 milyon tweet incelendi.

Bu veriler, siyasilerin partilerinin ideolojik konumları ve popülizm derecelerini belirten uluslararası siyaset bilimi veri tabanlarıyla karşılaştırıldı.

Daha sonra araştırmacılar, gerçeklik derecelendirmesi yapılmış 646.058 URL (internet bağlantısı) içeren bir veri setini milletvekillerinin paylaştığı 18 milyon bağlantıyla kıyaslayarak her siyasetçi ve parti için bir ‘gerçeklik puanı’ oluşturdu.

Aşırı sağ, dezenformasyonun lideri

Sonuçlar, aşırı sağ popülizmin dezenformasyon yayma eğilimi açısından en güçlü belirleyici olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre merkez sağ, merkez sol ve aşırı sol partiler bu eğilimle ilişkilendirilemedi.

Son yıllarda Almanya’daki Alternatif für Deutschland (AfD), Fransa’daki Ulusal Birlik (RN) ve Hollanda’daki Özgürlük Partisi (PVV) gibi aşırı sağ popülist partiler Avrupa genelinde önemli kazanımlar elde etti ve bazı ülkelerde hükümet ortağı oldular.

Alternatif medya ekosistemi ve dezenformasyon

Araştırma aşırı sağ popülistlerin ‘alternatif medya ekosistemlerini’ etkili bir şekilde yarattıklarını ve kullandıklarını vurguladı.

Törnberg, bu ekosistemlerin aşırı sağ görüşlerin güçlenmesini sağladığını seçmenler arasında bir topluluk hissi oluşturduğunu ve ana akım medyaya karşı bir karşı anlatı sunduğunu söyledi.

Araştırmanın dikkat çeken diğer bir bulgusu ise dezenformasyonun, ekonomik şikayetlere odaklanan aşırı sol popülistlere kıyasla kültürel şikayetler ve demokratik normlara karşı çıkan aşırı sağ popülistler için daha ‘verimli bir zemin’ oluşturması oldu.

Çalışmanın yazarları, Elon Musk’ın sahip olduğu ve aşırı sağ partilere destek verdiği bilinen X platformunun artık veri erişimi sunmaması nedeniyle millet vekillerinin yeni paylaşımlarını analiz edemediklerini belirtti.