Otomobil kredisi skandalına müdahale girişimi eleştirildi

3 Ağustos 2025

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves’in Yüksek Mahkeme’de devam eden otomobil kredisi skandalı davasına müdahale etme çabası “emsalsiz ve utanç verici” olarak değerlendirildi.

Parlamento Hazine Komitesi üyesi ve Liberal Demokrat Milletvekili Bobby Dean, hükümetin bankaların usulsüzlüklerini savunuyor gibi görünmesinin tüketicilere “çok kötü bir mesaj” verdiğini söyledi.

The Guardian’da yer alan habere göre, Yüksek Mahkeme geçtiğimiz cuma günü büyük ölçüde finans şirketlerinin lehine karar vererek, kredi verenlerin yaklaşık 44 milyar sterlinlik tazminat ödemekten kurtulmasını sağladı. Ancak Dean, Maliye Bakanı’nın iş dünyasının yanında olduğunu göstermek için “çok ileri gittiğini” savundu.

Reeves, Ocak ayında mahkemeye gönderdiği bir yazıyla, yargıçlardan borçlulara “beklenmedik tazminatlar” verilmemesi çağrısında bulunmuştu. Bu müdahale girişimi reddedilmişti.

Dean, “Bu girişimi oldukça emsalsiz ve utanç verici buldum,” dedi. “Sanayi haksızlık yaptığında, mahkemeler de bunu onayladığında, hükümetin sanayi lehine müdahale etmeye hazır olduğunu göstermek, tüketicilere çok kötü bir mesaj verir.”

Yüksek Mahkeme Kararı Öncesi Lobicilik Faaliyetleri

Guardian’ın geçen hafta açıkladığına göre, Reeves’in Yüksek Mahkeme kararı olumsuz çıkarsa geriye dönük bir yasa değişikliği ile kararı geçersiz kılmayı değerlendirdiği de ortaya çıkmıştı.

Dean, “Bu durum, hükümetin iş dünyasının yanında olduğunu göstermek için zaman zaman tüketicilerin haklarını görmezden geldiğini gösteriyor,” dedi.

Reeves’in müdahale çabaları, otomobil kredi sektörünün yoğun lobicilik faaliyetleri sonrası geldi. Sektör, Ekim ayında Temyiz Mahkemesi’nin verdiği kararın Yüksek Mahkeme tarafından da onaylanması halinde milyarlarca sterlinlik tazminat yüküyle karşı karşıya kalabileceğinden endişeliydi.

Ekim ayındaki kararda, kredi verenlerin bayilere ödediği komisyonların açıkça borçluya bildirilmediği durumlarda yasadışı sayılabileceği ifade edilmişti. Bu durum Lloyds Banking Group, Santander UK, Barclays ve Close Brothers gibi birçok büyük finans kuruluşunu etkileyebilecek geniş çaplı tazminat taleplerine kapı aralayabilirdi.

Endüstri ve Yatırım Baskısı

Financing and Leasing Association (FLA) – Otomobil kredi sağlayıcılarını temsil eden lobici kuruluş – hükümete, büyük bir tazminat faturası çıkması halinde bazı şirketlerin iflas edebileceğini, diğerlerinin ise zararı telafi etmek için daha az ya da daha pahalı kredi sunabileceğini söyledi. Bu durum, krediye bağımlı olan tüketicilerin seçeneklerini sınırlayabilirdi.

Ayrıca, sektör liderleri Hazine’ye skandal üzerindeki belirsizliğin uluslararası yatırımları caydırdığını ve bunun da Birleşik Krallık’ın ekonomik büyümesini riske attığını bildirdi.

FLA Motor Finansmanı Başkanı Adrian Dally, mahkeme kararından memnun olduklarını belirterek Hazine ve düzenleyici kuruluşlarla endişelerini sık sık paylaştıklarını söyledi. Dally, Ekim ayından bu yana Hazine ile neredeyse her hafta görüşmeler yaptıklarını doğruladı.

Ancak Hazine’nin tüketicileri geri plana attığı yönündeki eleştirileri reddetti: “Bu endüstri, insanların işe, okula gitmesini sağlayan ülke altyapısının önemli bir parçası. Bu dava yüzünden bu hizmetler riske girdi. Dolayısıyla bizce endüstrinin çıkarları ile tüketicilerin çıkarları örtüşüyor.”

Tüketici Güvenine Darbe

Dean, hükümetin bu tür tazminat davalarına sanayi lehine müdahalesinin “kötü bir emsal” oluşturduğunu söyledi: “Eğer endüstri zarar görecek diye her tüketici tazminat davasına müdahale edilirse, o zaman bu tür davaların hiçbiri ilerleyemez.”

Dean ayrıca, tazminat sistemlerinin tüketicilerin kredi kullanımı ve yatırım yaparken güven duymasını sağladığını ifade etti: “Elbette ideal olan, bu tür tazminat sistemlerine gerek duyulmamasıdır çünkü şirketler kurallara uygun davranır.”

Finansal Davranış Otoritesi (FCA), pazartesi sabahı borsa açılmadan önce bir tazminat programı başlatıp başlatmayacağına karar verecek.

Hazine’den Açıklama

Hazine Sözcüsü yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Tüketicilerin araçların maliyetini uygun ve sürdürülebilir bir şekilde yaymak için otomobil kredisine erişimi çok önemli. Yüksek Mahkeme’nin kararına saygı duyuyoruz ve hem şirketler hem de tüketiciler açısından etkilerini anlamak için düzenleyici kurumlar ve sektörle birlikte çalışıyoruz.

Bu dava bazı önemli sorunları ortaya koydu ve biz de Finansal Ombudsman Hizmeti ve Tüketici Kredisi Yasası’nda önemli değişiklikler yapmaya başladık.”