Kuzey İngiltere ağırlıklı 13 milletvekili, hazine bakanı Rachel Reeves’e mektup yazarak 1991 vergi sistemine dayanan belediye vergisinin kaldırılmasını ve yerine daha adil bir mülk vergisi getirilmesini talep etti.
Kuzey İngiltere’den 13 milletvekili, Rachel Reeves’e çağrıda bulunarak belediye vergisinin (council tax) kaldırılmasını istedi. Milletvekilleri, 1991 değerlemelerine dayanan mevcut sistemin “adil olmayan ve çağ dışı” olduğunu savundu. Hazine, bütçe öncesinde yeni bir mülk vergisi modeli değerlendiriyor.
Birleşik Krallık’ta 13 milletvekili, Hazine Bakanı Rachel Reeves’e mektup yazarak belediye vergisinin (council tax) kaldırılması çağrısında bulundu. Milletvekilleri, 1991’deki mülk değerlemelerine dayanan mevcut sistemin adil olmadığını ve ekonomik gerçekleri yansıtmadığını belirtti.
Kuzeyden yükselen vergi adaleti talebi
Ağırlıklı olarak Kuzey İngiltere bölgelerini temsil eden milletvekilleri, Reeves’e geçen ay gönderdikleri mektupta, mevcut sistemin yerini bölgesel mülk değerlerindeki farkı daha doğru yansıtan yeni bir vergi modeliyle alması gerektiğini ifade etti.
Mektupta şöyle denildi:
“Birleşik Krallık’ı dönüştürme ve Reform Partisi’ne karşı mücadelede başarılı olmak istiyorsak, cesur olmalı ve çalışan insanların cebine daha fazla para koyacak yeni fikirleri benimsemeliyiz.
Başlangıç noktası olarak, güncelliğini yitirmiş, gerici ve savunulamaz hale gelen belediye vergisini kaldırmayı ele almalıyız.”
Milletvekilleri, mevcut sistemin Londra ve güneydoğudaki yüksek mülk değerlerine yeterince hesap vermediğini, buna karşın ülkenin diğer bölgelerindeki aileleri orantısız şekilde cezalandırdığını savundu.
1991 değerlemelerine dayanan sistem tartışma konusu
Belediye vergisi, 1990’ların başında oluşturulmuş ve mülk değerlemeleri 1991 yılı verilerine göre belirlenmişti.
Milletvekillerine göre bu sistem, 30 yılı aşkın süredir güncellenmediği için bölgesel eşitsizlikleri derinleştiriyor.
Mektupta şu ifadeler yer aldı:
“Mütevazı evlerde yaşayan aileler, mülk değerlerine kıyasla Londra ve güneydoğudaki milyon sterlinlik ev sahiplerinden çok daha fazla vergi ödüyor.
Belediye vergisi ve damga vergisi (stamp duty) on yıllar önce tasarlandı ve ekonomik gerçeklerle bağını kaybetti. Sonuç; eşitsizliği artıran, verimsiz ve çağ dışı bir sistem.”
Milletvekilleri, ancak bu sistemin “köklü biçimde ele alınmasıyla” daha adil, sürdürülebilir ve ülke genelinde dengeli bir vergi modeline geçilebileceğini vurguladı.
Reeves baskı altında: 30 milyar sterlinlik açık
Rachel Reeves, önümüzdeki ay sunulacak ikinci bütçesi öncesinde kamu maliyesinde 20 ila 30 milyar sterlinlik bir açıkla karşı karşıya.
Bütçe Sorumluluk Ofisi (OBR)’nin verimlilik tahminlerini aşağı yönlü revize etmesi bekleniyor.
Bu durum, Reeves’in bütçede gelir artırıcı önlemler alması yönündeki baskıyı artırıyor.
Ancak hükümet, 2024 seçim bildirgesinde olduğu gibi gelir vergisi, KDV ve ulusal sigorta primlerinde artış yapılmayacağı sözünü sürdürüyor.
Bir Hazine sözcüsü, dengeli bir yaklaşım izleneceğini belirterek şunları söyledi:
“Bakan, kamu hizmetlerinin sürdürülebilir şekilde finanse edilmesini sağlarken, büyümeyi ve yatırımı destekleyecek dengeyi koruyacak.”
Yeni mülk vergisi modeli gündemde
Institute for Fiscal Studies (IFS) araştırmacıları, Reeves’e yönelik çağrılarında mülk vergilerinin reformunun öncelikli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Uzmanlar, damga vergisinin kaldırılması ve belediye vergisinin yeniden yapılandırılması önerisini sundu.
Guardian’ın daha önceki haberine göre, Hazine’nin üzerinde çalıştığı planlardan biri, ev sahiplerinin satın alma tarihindeki mülk değeri üzerinden yıllık bir mülk vergisi uygulanması. Bu model, hem belediye vergisini hem de damga vergisini uzun vadede yeniden şekillendirebilir.
Parti içi geniş destek
Belediye vergisinin kaldırılmasını isteyenler arasında partinin hem muhafazakâr eğilimli Blue Labour kanadından milletvekillerinin, hem de sosyalist sol temsilcilerinin bulunduğu bildirildi. İmza atan isimler arasında Jonathan Brash, Jonathan Hinder, Dan Carden, Andy McDonald ve Jon Trickett yer aldı.
İngiltere ve İskoçya’da mülklerin vergi amaçlı yeniden değerlemesi 1991’den bu yana yapılmazken, Galler bunu 2003 yılında gerçekleştirmişti. O tarihten bu yana güneydoğuda mülk fiyatları en az altı kat artarken, kuzeydoğuda yalnızca üç kat artış kaydedildi.
Vergi adaletinde reform beklentisi
Uzmanlara göre, İngiltere’nin vergi sisteminde yapılacak köklü bir reform, yalnızca bütçe açığını kapatmak için değil, bölgesel ekonomik adaleti sağlamak için de zorunlu hale geldi. Milletvekillerinin mektubu, Reeves üzerinde hem politik hem ekonomik baskıyı artırırken, bütçede mülk vergilerinde tarihi bir dönüşüm olasılığını gündeme taşıdı.