OBR: Reeves’in bütçesi kamu maliyesini hâlâ ‘kırılgan’ bırakıyor

27 Kasım 2025

 

Maliye Bakanı’nın 22 milyar sterlinlik tampon oluşturmasına rağmen, ekonomik şokların kamu maliyesini hızla raydan çıkarabileceği uyarısı yapıldı.

OBR, Reeves’in bütçesinin kamu maliyesini hâlâ kırılgan bıraktığını açıkladı. Büyüme tahminleri düşürüldü, borçlanma ve vergi yükü tarihi seviyeye çıkıyor.

 

OBR’den sert uyarı: “Mali tampon büyüdü ama riskler devam ediyor”

İngiltere Bütçe Sorumluluk Ofisi (OBR), Rachel Reeves’in bütçesinin kamu maliyesini hâlâ kırılgan bıraktığını açıkladı.
Reeves, mali tamponu 9,9 milyar sterlinden 22 milyar sterline çıkarmış olsa da, OBR’ye göre bu tampon “çok ince” ve büyük bir şok karşısında kolayca eriyebilir.

The Guardian’da yer verilen habere göre OBR, küresel piyasada olası bir çöküş, yeni bir pandemi veya finansal sistemi sarsacak başka bir gelişmenin hükümetin mali hedeflerini rahatlıkla bozabileceğini belirtti.

Ekonomik büyüme tahminleri aşağı çekildi

Kapsamlı ekonomik değerlendirme raporunda OBR:

• Bu yılki büyüme tahminini %1’den %1,5’e çıkardı.
• Ancak 2026 için öngörüyü %1,9’dan %1,4’e düşürdü.
• Sonraki üç yılda da büyüme beklentileri aşağı çekildi.

OBR’ye göre büyüme görünümündeki bu zayıflama, Reeves’in ekonomi politikası açısından ciddi bir baskı yaratıyor.

Raporun erken yayımlanması krize yol açtı

OBR’nin raporu, bütçe açıklamasından önce yanlışlıkla internet sitesine yüklenince, Hazine’den hızlı bir özür geldi.
“OBR içindeki bir hatadan kaynaklandı” açıklaması yapıldı ve soruşturma başlatıldı.

Bu hata, kısa süreli piyasa hareketlerine de yol açtı.

22 milyar sterlinlik tampon “çok ince”

OBR Başkanı Richard Hughes, İngiltere’nin borçlanma ve borç servisi maliyetlerinin gelişmiş ekonomiler ortalamasının iki katından fazla olduğunu belirterek:

“Bu tampon, borç stokundaki 60 milyar sterlinlik artış karşısında çok ince kalıyor.”

dedi.

OBR’ye göre:

• Devlet harcamaları gelecek beş yılda her yıl artacak,
• 2029–30’da harcamalara 11 milyar sterlin ek yüklenecek.

“Harca şimdi, öde sonra” bütçesi

Ekonomi kuruluşları bütçeyi eleştirdi:

• Resolution Foundation: “Bu bütçe bir onarım çalışması ama acı 2028 sonrası için saklanmış durumda.”
• IFS Direktörü Helen Miller: “Vergi artışlarının çoğu parlamentonun son yıllarına yığıldı. Bu net biçimde ‘harca şimdi, öde sonra’ bütçesi.”

Gizli vergi: Eşiklerin dondurulması 8,3 milyar sterlin getirecek

Reeves, harcama açığını kapatmak için en çok gelir vergisi eşiği dondurma yöntemine başvurdu.
Bu uygulama bir “gizli vergi” (stealth tax) olarak görülüyor çünkü:

• Düşük gelirli kişiler ilk kez vergi ödemeye başlıyor,
• Halihazırda vergi ödeyenler daha yüksek bandlara geçiyor.

OBR’ye göre bu karar 2029–30’da 8,3 milyar sterlin ek gelir yaratacak.

Enflasyon tahminleri yükseldi

OBR’nin yeni verileri:

• 2025: %3,5 (Mart’ta %3,2)
• 2026: %2,5 (Mart’ta %2,1)
• 2027’den itibaren: %2

Enflasyonun beklenenden uzun süre yüksek seyretmesi, hükümetin KDV ve gelir vergisi gelirlerini artırabilir.

Vergi yükü tarihsel zirvede: %38

OBR’ye göre İngiltere’de toplam vergi yükü, Reeves’in kararlarıyla:

→ GSYİH’nin %38’ine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacak.

Borçlanmada dalgalı seyir

OBR, bütçenin etkisini şöyle özetledi:

• İlk üç yılda borçlanma yıllık ortalama 5 milyar sterlin artacak,
• Sonraki iki yılda yıllık 13 milyar sterlin azalacak.

Bu durum:

• İlk yıllarda yüksek harcama,
• Sonraki yıllarda sıkı tasarruf ve daha yüksek vergiler

anlamına geliyor.

Yeni vergi önlemleri

Reeves’in açıkladığı diğer vergi adımları:

• Emeklilik maaş fedakârlığı (salary sacrifice) sınırı

Nisan 2029’dan itibaren yıllık 2.000 sterline indirilecek.
Hazine’ye 4,7 milyar sterlin ek gelir sağlayacak.

• 2 milyon sterlin üzeri konutlara “mansion tax”

2028’den itibaren yıllık 400 milyon sterlin gelir getirecek.

Borç/GSYİH oranı 2029’dan itibaren düşmeye başlayacak

Reeves, borç faizlerinin hükümet harcamalarının her 10 sterlininden 1’ini oluşturduğunu söyledi ancak 2029–30’dan itibaren:

• Borç/GSYİH oranının düşmeye başlayacağını,
• 2030–31’de yeniden düşeceğini

belirtti.

Üretkenlik görünümü keskin şekilde düşürüldü

OBR’nin üretkenlik revizyonu:

• Reeves’in mali tamponunu 9,9 milyardan -4 milyara düşürdü.
• Bu düşüş, analistlerin beklediği kadar büyük olmasa da büyük bir mali baskı yarattı.

Uzmanlar: “Tablo tehlikeli”

Pantheon Macroeconomics başekonomisti Rob Wood’a göre:

“Mali görünüm hâlâ tehlikeli. Tasarrufların bir kısmı hayata geçmeyecek ve hükümet gerekli sert önlemler için siyasi güce sahip değil.”

Yapay zekâ balonu uyarısı

OBR ayrıca küresel piyasalarda oluşan bir yapay zekâ balonunun çökmesi hâlinde, hem ekonomi hem de kamu maliyesi için ciddi risk doğacağı uyarısında bulundu.