Parmak uçlarının çomaklaşması nedi̇r?

24 Temmuz 2018

İlk kez Hipokrat tarafından ampiyemli (plevra zarları arasında yoğun iltihap) hastalarda tarif edilmiş olduğundan “Hipokrat Par­mağı” ismi de verilir; İngi­lizce literatürde “clubbing” olarak bilinir.

Nasıl anlaşılır?

Önce tırnak yatağı ile kökünde bir ödem başlar. Daha sonra tırnak saat camı görünümünü alır, uzun­luğuna ve yatay olarak genişler. Tırnak etrafındaki yumuşak doku giderek artar ve sonunda parmak yuvarlaklaşıp çomak şeklini alır.Ço­maklaşma, genel olarak işaret par­mağından başlar. İki taraflı ve simet­riktir, ancak tüm parmaklarda aynı derecede olmayabilir. Bazı kişilerde ayak parmaklarında daha belirgin­dir. Akciğerlerin tepe kısmında yerleşen tümörlerde ve felçlerden sonra sadece o taraftaki elde, par­mak veya median sinir travmasına bağlı olarak da tek bir parmakta çomaklaşma olabilir. Karında aort protezi enfekte olduğunda ve sağ­dan sola şantı olan PDA’ lı (patent ductus arteriosus) vakalarda ço­maklaşma sadece ayak parmakla­rındadır. Çomaklaşma çok yavaş ge­lişir ve ağrısızdır. Hasta parmakla­rındaki şekil değişikliğinin farkında değildir. Bronş kanserinde görülen çomaklaşma ise çok hızlı gelişir, ağ­rılıdır ve hasta parmaklarındaki ola­yın farkındadır. Çomaklaşmanın de­recesi esas hastalığın aktivitesiyle ilgilidir.

Doğuştan morarmalı kalp has­talığı olan çocuklardaki çomak­laşma, kardiyak cerrahiden sonra düzelir. Bronş kanseri ile birlikte olan çomaklaşma da tümörün çı­karılmasıyla geriler veya tamamen kaybolabilir. Apse ve ampiyem te­davi edildikçe çomaklaşma azalır.

Hangi hastalıklarda görülür?

Akciğer maligniteleri: Bronş kan­seri, akciğer metastazları, medias­ten tümörleri, mezotelyoma, Hodg­kin lenfoması,

Akciğer enfeksiyonları: Apse, bronşektazi, kronik ampiyem,

Diğer akciğer hastalıkları: Kistik fibrozis, akciğer sertleşmesi, asbes­toz, kronik verem, akciğer zarı elim tümörleri,

Kalp hastalıkları: Doğuştan mo­rarmalı kalp hastalıkları, kalp iç zarı iltihabı,

Sindirim sistemi: Bilyer siroz, ül­serli kolit, Crohn hastalığı, malab­sorpsiyon sendromu, yemek bo­rusu ve kolon kanserleri,

Diğer: Felçler, lokla travma, anevrizmalar, aşırı laksatif kulla­nımı, kronik dağ hastalığı,

Çomaklaşma, nadir olarak her hangi bir hastalığa bağlı olmadan, ailesel olarak da görülebilir.

Çomak parmak KOAH ve as­tım için mutat bir bulgu değildir. Böyle bir hastada çomaklaşma sap­tanırsa, bronş kanseri veya akciğer apsesinden şüphe duymak gerekir.

Muayene bulguları

Tam gelişmiş çomak parmağın tanınması çok kolaydır. Çomak­laşmanın henüz çok belirgin olma­dığı durumlarda aşağıdaki bulgular aranmalıdır:

Tırnak kökündeki ödemin sap­tanması: Bu ödem, hastanın tırnak köküne parmak ucu ile bastırıla­rak bir flüktüasyonun (dalgalanma hissi) saptanmasıyla veya tırnak kö­küne bastırıldığında bir şişlik palpe edilmesiyle ortaya konabilir.

Schamroth işareti: Karşı karşıya getirilen işaret parmakları arasın­daki eşkenar dörtgen şeklindeki aralığın kaybolmasıdır.

Hiponychial açının büyümesi: Tırnak üst düzeyi ile yumuşak doku arasındaki normalde 180′ den küçük olan açının 180 den daha büyük ol­masıdır.

Distal falangeal mesafenin art­ması: Distal falangeal mesafenin (DFM) interfalangeal mesafeden (İFM) daha fazla olmasıdır. Çomak parmağın en pratik ve objektif bul­gusu olduğu kabul edilir.

Kaynak:

http://ahmetrasimkucukusta. com/2010/02/07/kitaplar/doktorlar-icin-kitaplar/gogus-hastaliklari-2/