İşitme kaybı bunamayı tetikliyor!

4 Mart 2019

ABD ve İngiltere’de yapılan üç ayrı araştırma ile yaşlılarda işitme kaybının, bilişsel gerileme ve bu­nama olarak tanımlanan demansa yol açtığı, hastalığın seviyesini artırdığı, ancak işitme cihazı ve koklear implant gibi işitmeye yar­dımcı cihazlar kullanıldığında bu­nama riskinin azaldığı tespit edildi.

İşitme kaybının doğuştan olabile­ceği gibi kızamık, menenjit, kaba­kulak gibi çeşitli hastalık ve enfek­siyonlar, doğumda oksijen yeter­sizliği, baş ya da kafa travmaları ve bazı ilaç etkileşimleri ile yüksek sese maruz kalma gibi diğer fak­törlere bağlı gelişebildiğini söyle­yen Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Odyoloji Bölüm Başkanı ve Türkiye Odyo­loglar ve Konuşma Bozuklukları Uzmanları Derneği Başkanı Prof. Dr. Gonca Sennaroğlu, Amerika ve İngiltere’de yapılan araştırmaya dikkat çekti.

Genellikle binde 1 ile 3 arasında değişen doğuştan işitme kaybı oranının, okul çağında yüzde 3’ü bulduğunu belirten Sennaroğlu, bu sorunla çevresel faktörlerden kaynaklanabilen sorunlar nede­niyle erişkin dönemde ve ileri yaş grubunda karşılaşıldığını ifade eden Sennaroğlu, işitme kayıpla­rının tek kulakta da gelişebilece­ğine dikkati çekti.

Hafif işitme kaybı bulunanların, gürültülü yerlerdeki konuşmaları, orta derecedekilerin ses şiddeti artmadan normal konuşmaları anlamada zorlandığını, ileri dere­cedekilerin ise kulaklarına yakın çok yüksek sesleri bile duymakta zorluk çektiğini anlatan Uzman, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) veri­lerine göre, geçen yıl 466 milyon kişide işitme kaybı görüldüğünü söyledi, “DSÖ’ye göre, önlem alın­mazsa bu sayı 2030 yılına kadar 630 milyon işitme engelli birey olacak ve 2050 yılına kadar 900 milyon işitme engelli bulunacak. Artış eği­limi tersine çevrilmedikçe, sağlık sistemlerinde de tedavi maliyetleri önemli yer tutacak, kalifiye sağlık uzmanı ihtiyacı artacak” dedi.

İşitme kaybında tedaviye geç kalındığında hastalığın ilerledi­ğini ve kalıcı kayıp oranının daha da artabildiğini, bu kişilerin ken­dilerini toplumdan izole edebile­ceklerini, hem psikolojik hem de fizyolojik sorunlarla karşılaşabile­ceklerini vurgulayan Sennaroğlu, “Konuşmaların tamamını veya bir kısmını net olarak anlamama, sık sık tekrarlama veya açıklama isten­mesi, konuşmalardan ya da sosyal ortamlardan geri çekilme, etrafın­dakilerin yüksek sesli konuşmala­rını isteme, insanların açıkça de­ğil mırıldanarak konuştuklarını dü­şünme, işitme zorluğuna bağlı gün sonunda yorgun hissetme gibi du­rumlar söz konusu olabiliyor” diye konuştu.

Prof. Dr. Sennaroğlu, özellikle yaşlılık döneminde işitme kay­bında zamanında tedaviye baş­lanmamasının, zihinsel becerile­rin hastalık nedeniyle zayıflaması ile kendini gösteren demansa (bu­nama) ve bu grupta en çok görülen Alzheimer hastalığına zemin hazır­ladığını ya da tetiklediğini söyledi.

İşitme kaybı tedavi edilmedi­ğinde kişinin toplumdan uzaklaşa­rak izole olduğuna işaret eden Sen­naroğlu, “Yalnızlaşma, daha hızlı bir yaşlılık sürecine götürüyor. Bu durum da demansı ve alzaymırı te­tikliyor” ifadesini kullandı.

Son yıllarda işitme kayıplarının demans üzerine etkisini ortaya ko­yan çalışmalara ağırlık verildiğini anlatan Sennaroğlu, bilimsel ça­lışmaların yer aldığı Lancet’te bu alanda yapılan bir araştırmanın yayımlandığını hatırlatarak araş­tırmaya ilişkin şu bilgileri verdi:

“University College London’da, İngiliz bilim insanlarınca yapılan ‘Demansın Önlenmesi Müdahale ve Bakım’ başlıklı araştırmada, dünya genelinde 47 milyon kişi­nin bunama problemi yaşadığı ve bu sayının 2050 yılında üç katına çıkacağının öngörüldüğü belirtildi. Bunamanın, beyin damarlarında tıkanma, Alzheimer hastalığı, vi­tamin eksiklikleri, depresyon gibi birçok nedeninin bulunduğu, an­cak işitme kaybının da bunama için bir risk faktörü olduğu ortaya konuldu. Araştırma ile hafif derece­deki işitme kayıplarının bile uzun dönemde kişilerde bilişsel geri­leme oluşturduğu gösterildi. Bu­nunla beraber, işitme kaybının te­davi edildiğinde veya işitme cihazı ve koklear implant gibi işitmeye yardımcı cihazlar kullanıldığında bunama riskinin azaldığı saptandı.

Ayrıca, ABD’nin en önemli sağ­lık kurumlarından John Hopkins Üniversitesi Yaşlanma ve Sağlık Merkezi tarafından yapılan ‘Yaşlı Bireylerde İşitme Kaybı ve Bilişsel Gerileme’ başlıklı araştırmada da bin 984 yaşlı 6 yıl boyunca ince­lendi. Araştırma sonucunda, işitme kayıplı yaşlıların her yıl aşamalı olarak bilişsel gerileme yaşadığı görüldü. Hem yaşa bağlı işitme kaybı hem de bilişsel problemle­rin, iletişim güçlüğü, izolasyon, ya­şam kalitesinde düşme ve depres­yonu beraberinde getirdiği ortaya konuldu.”

Sennaroğlu, John Hopkins Üni­versitesinde yapılan ve Hearing Re­search isimli bilimsel dergide ya­yımlanan “Yaşlı Erişkinlerde İşitme Kaybı-Epidemiyolojik Nedenler­den Ulusal Girişimlere” başlıklı bir başka araştırmanın yapıldığını anlatarak, “Araştırma ile işitme ci­hazı ve koklear implant gibi uygu­lamaların, yaşlıların konuşma ve anlama kapasitelerini artırdığını ve bu kişilerin zihinsel olarak daha az yoruldukları belirlendi. Araştırma ile işitme kaybının negatif etkilerini önleyen işitme cihazlarının kulla­nılması durumunda beynin daha fazla uyarıldığı ve kişinin sosyal etkileşiminin arttığı tespit edildi” dedi.

Yaşlılarda bunamanın ilerleme­mesi için işitme kaybının tespit edildiği andan itibaren odyolog (işitme bilimi uzmanı) tarafından uygun görülen işitme cihazlarının mutlaka kullanılması gerektiğini belirten Odyolog, “Teşhis konur konmaz cihaza adaptasyon sağ­lanarak düzenli kullanılmalı. Böy­lece, beyine işitsel yolla giden bilgi eksikliği giderilmiş oluyor. İşitme cihazı doğru kullanılmalı, gürültü yarattığı gerekçesiyle çıkarılması gerekir. Gürültü şikayetlerinin ci­hazın iyi ayarlanmamasından kay­naklanır. Hastanın şikayetleri doğ­rultusunda doğru ayarlanmış bir cihaz, gürültü hissi yapmaz. Hasta ilk kullanmaya başladığından itiba­ren Odyolog tarafından işitsel re­habilitasyona alınması gerekiyor ve işitme cihazlarının bu işin bi­limini yapmış olan odyologlar ta­rafından ayarlanması gerekiyor” şeklinde konuştu.