Hormon tedavisi meme kanseri riskini arttırıyor

3 Eylül 2019

Oxford Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı bir araştırma, kadınların menopoz döneminde aldığı hormon tedavisinin meme kanseri riskini sanıldığından daha fazla arttırdığını ortaya koydu. Araştırmacılar, bu riskin tedavi bittikten 10 yıl sonra da devam ettiğini açıkladı.

Oxford Üniversitesi’nden bilim insanları, kadınlarda menopoza yönelik uygulanan hormon teda­visinin yol açtığı meme kanseri ris­kinin daha önce düşünüldüğünden iki kat yüksek olduğu sonucuna vardı. BBC Türkçe’nin haberine göre, Batılı ülkelerde 1990’lı yıl­larda menopoza yönelik hormon tedavisinin yol açtığı meme kan­seri vakalarının bir milyon civa­rında olduğu tahmin ediliyor.

Aylık regl kanamaları sona eren, yani doğurganlığı son bulan kadın menopoza girmiş oluyor. Meno­poza giren bir kadının vücudunda iki hormonda önemli düşüş yaşa­nıyor: Östrojen ve projesteron. Bu da kadının bedeninde çok sert et­kiler yaratabiliyor.

Menopoza giren kadınların farklı düzeylerde yaşayıp şikayet ettiği sıcak basmalar, ani terleme­ler, vajinal kuruluk ve cinsel istek kaybı gibi belirtilerin sebebi de hormon salgılarındaki bu değişim.

Vücuda bu hormonların takviye edilmesi ve rahatsızlıkların gide­rilmesine, ‘menopoza yönelik hor­mon tedavisi’ ya da kısaca MHT de­niyor. MHT kadına tablet, jel, bant ya da vajinal krem şeklinde verile­biliyor. Hormon dozu ve bileşimi de ihtiyaca göre farklılaşabiliyor. Kimisinde sadece östrojen kimi­sinde ise projesteronun sentetik formu olan projestajen olabiliyor.

Ne var ki bu hormon tedavisi­nin kanser riskini artırmak gibi yan etkileri var. Yapılan araştırmaya göre, menopoza yönelik hormon tedavisi görmeyen her 100 kadın­dan 6’sında, 50 ila 69 yaşları ara­sında meme kanseri çıkıyor. 5 yıl boyunca her gün karma (östro­jen-projestaten) hormon tedavisi gören 100 kadına bakıldığında ise meme kanserine yakalananların sayısı 8’e yükseliyor.

Bu, karma hormon tedavisi gö­ren her 50 kadından birinin açıkça bu tedavi yüzünden kanser olması demek. Hormon tedavisinin başka bileşimleri de yine riskin aynı şe­kilde arttığını gösterdi. Menopoza yönelik hormon tedavisi östroje­nin günlük, fakat projestajenin ayın yalnızca yarısında kullanıl­ması halinde risk 70 kadında 1’e düşüyor.

Sadece östrojen alan kadın­larda ise risk 200 kadında bire ka­dar iniyor. Fakat yalnızca östrojen almanın da başka riskleri var.

Östrojen rahim kanseri riskini artırıyor ve normal olarak yalnızca histerektomi sonrası yani rahmin ve yumurtalıkların alındığı ameli­yatlardan sonra kullanılıyor.

Menopoza yönelik hormon te­davisinin meme kanseri riskini artırdığı zaten bir süredir bilini­yordu. Hem bu ilaçların kullanım kılavuzlarında hem de doktor ta­rafında hasta risklerden haber­dar ediliyor. Bu araştırmanın yeni olan bulgusu, bu ilaçların yol aç­tığı meme kanseri riskinin tedavi­nin bırakılmasından sonra on yılı aşkın bir süre ve etkili bir şekilde devam ediyor olması.

Oxford Üniversitesi’nden Pro­fesör Valerie Beral “Daha önce menopoza yönelik hormon teda­visinin yol açtığı meme kanseri va­kaları konusunda yapılan tahmin­ler, süreye ilişkin bu yeni bilgiyle yaklaşık iki misline çıkıyor” diyor.

Profesör Beral araştırmanın ay­rıca, riskin her yaştaki hasta aynı olduğunu da gösterdiğine dikkat çekti: “Daha önce, eğer hormon te­davisi 50 yaşın altında başlamışsa risk oluşturmayacağı gibi bir inanç vardı. Ama bu doğru değil. Bu çok yaygın bir efsane yalnızca.”

Evet. Lancet bilim dergisinde ayrıntıları yayımlanan araştırma, hap, jel, bant gibi hemen tüm yön­temlerle alınan hormon ilaçlarının meme kanseri riskini artırdığını gösteriyor. Bunun tek istisnası va­jinadan krem ya da fitil şeklinde uygulanan östrojen hormonu.

Kana karışmayan ve bu yolla vücutta dolaşmayan hormon, riski artırmıyor. Sınırlı etkisi nedeniyle menopozun bütün etkilerini yok etmeyen bu yöntemler, buna kar­şılık tedaviyle gelen bütün riskleri de barındırmıyor.

NE YAPMALI?

Menopozla bağlantılı hormon tedavisi görüp görmemeye ya da devam edip etmemeye karar ve­ren kadınların riskleri ve fayda­ları iyice tartıp düşünmesi gerek­tiği gerçeği bu yeni araştırmayla değişmedi. Bu bilgiler yalnızca bu kararları verirken dikkate alınacak bilgilerin genişlemesi anlamına ge­liyor. İngiltere’deki Aile Hekimliği Kraliyet Okulu’ndan yapılan açık­lamada şu anda tedaviye devam eden hastalara “Paniğe gerek yok, tedavinizi sürdürebilirsiniz” me­sajı verildi. Ama kaygıları varsa bunları mutlaka bir dahaki rande­vularında doktorlarıyla konuşma­ları tavsiye ediliyor.