Başbakanlık için aşırı vaatlere maliyeden uyarı geldi: Vaatlerinizi karşılayacak para bütçemizde yok

4 Temmuz 2019

İngiltere’yi Avrupa Birliği’nden çıkaracak Brexit süreci Başbakan Theresa May’in istifa etmesine ne­den olmuştu. Yerini alacak isim­ler bu yüzden kendilerini seçecek parti üyeleri ve kamuoyuna Brexit planları üzerinden yaklaşıyor. An­ketlere göre adayların başbakanlık yarışındaki popülerliği, ‘’İngiltere’yi AB’den en iyi ben ayırırım’’ dedikçe artıyor.

2016’daki Brexit referandumu­nun üzerinden 3 yıl geçti. Şimdiye kadar parlamentonun önüne ge­len plan, İngiltere’nin AB’den, bir yol haritasıyla, yumuşak bir ge­çişle çıkışını öngörüyordu. Ancak İngiltere’nin bir parçası olan Kuzey İrlanda, ‘’AB ile kapsamlı bir ticaret anlaşması yapılana dek AB kuralla­rına tabii kalsın’’ denilince İngiliz Parlamentosundan yükselen itiraz­lar bu planı ve sahibi Theresa May’i çıkmaza soktu.

Şimdi, hem yarışı önde götüren Boris Johnson hem de rakibi Jeremy Hunt “Gerekirse anlaşmasız ayrılı­rız” kartını çok sık öne sürünce; İngiltere’nin sonradan ödeyeceği bedeli hesaba katan Maliye Bakanı Phillip Hammond da devreye girdi. Hammond Twitter hesabından, “El­deki harcama gücü sadece anlaş­masız ayrılıkla ilgili karşılaşılacak ekstralara göre oluşturuldu. Eğer AB’den düzenli bir şekilde ayrıl­mazsak, anlaşmasız Brexit’in kamu finansmanında açacağı deliği kapat­mak için paraya ihtiyacımız olacak’’ dedi. Phillip Hammond bir diğer me­sajında, mensubu olduğu Muhafaza­kar Parti’nin rakip İşçi Partisi’nden farkının, harcama sorumluluğu ol­duğunun altını çizip adaylara ‘’Va­atlerinizde dikkatli olun’’ çağrısı ya­pan önceden yazmış olduğu mek­tubu da kamuoyuyla paylaştı.

Maliye Bakanı’nın “Vaatlerinizi karşılayacak para bütçemizde yok” mesajı, Jeremy Hunt’ın Pazartesi “Değişen Politikalar” adlı düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmanın ardından geldi.

Başbakanlık yarışının tarafları bir bilinmeze dönüşmekle eleştiri­len ve ‘nasıl yapacaksın’ sorularının sık sık yükseldiği bir anda yapacak­larının adını koymak istedi.

Hükümet yıllık bütçenin yüzde 1,2’sine denk gelen 26 Milyar ster­linlik bir bütçeyi, anlaşmasız ayrılık halinde sektörlerin yükünü hafiflet­mek için kenarda tutuyordu. Jeremy Hunt ise konuşmasında balıkçılara ve çiftçilere 6 Milyar sterlin daha ek destek sözü verdi.

Boris Johnson’ın hafta sonu 25 milyarlık harcama öngörüsünü iz­leyen bu zincir vaatler, kamuda çalışanlara zamdan yıllık savunma bütçesine ek harcamalar getirmeye kadar genişleyince Maliye Bakanlığı da uyarısını yapmış oldu.

Gazetelerde geçen hafta, Parlamento’nun altında çalı­şan Bütçe Sorumluluk Bürosu ve Maliye’nin vergi denetmenlerinin değerlendirmeleri yer aldı. Aday­ların vaatlerine ilişkin yorumları olumsuzdu. Vergi afları, kamu har­camaları, teşvik primleri gerçek dışı olarak nitelendirildi.

Brexit’de son tarih 31 Ekim. The­resa May’in yerine kimin geçeceğine karar verecek olan 160 bin civarın­daki Muhafazakar Parti üyesinin posta yoluyla katıldığı oylama da 22 Temmuz’da sona erecek. Yeni Baş­bakan 23 Temmuz’da açıklanacak.