BM: Bir milyona yakın canlı türü tehlike altında

29 Nisan 2019

Dünya karasal alanlarının dörtte üçü insan faaliyetleri nede­niyle ciddi şekilde değişti ve bu du­rum önümüzdeki yıllar içerisinde bir milyona yakın canlı türü neslini sona erdirecek.

Birleşmiş Milletler’in hazırla­dığı son rapora göre bin bir farklı yolla gezegendeki kaynaklara ve doğal yaşama geri dönüşü olma­yacak şekilde zarar vermiş bulu­nuyoruz. Sırada ise solunabilir havayı, içilebilir suyu ve verimli toprakları kaybetmek var.

130 farklı ülkeden diplomatlar Pazartesi günü Paris’te bir araya gelerek doğal yaşam ve çevreye ilişkin hazırlanan raporu incele­yecek. 400 uzman tarafından ha­zırlanan 1800 sayfalık rapor tüm olumsuz gelişmelere ilişkin bilim­sel çalışmaların detaylarını kapsı­yor ancak diplomatların işi kolay­laştırmak ve odaklanmalarını sağ­lamak amacıyla Paris’te 44 sayfalık özet üzerinden gidilecek ve son dönemece girmeden dünyayı kur­tarmak için gerekli temel çalışma zemini oluşturulmaya çalışılacak.

Şimdiye kadar insanlığın de­vamlı genişleyen ayak izi doğal yaşam ve çevre için yıkıcı oldu. AFP’nin ulaştığı raporda okyanus­lardaki balık nüfusunun üçte biri­nin tükenme seviyesine geldiği ve geri kalan deniz hayatı stokunun da sürdürülebilir ve yenilenebilir olmanın sınırında gezindiği kayde­diliyor. Başta arılar olmak üzere bitkileri ve çiçekleri polenleyen kanatlı böcek türlerinin dramatik ölçüde nüfus kaybı yaşadığı ve bu durumun yıllık yarım trilyon do­lar değerinde mahsülatı tehlikeye soktuğu belirtiliyor. Yapılan plan­lar başarısız oldu Daha fazla doğal alanı koruma altına almak ve bio­diversiteyi tehdit eden unsurları azaltmak adına 2010’da konulan 2020 hedeflerinin çoğunun büyük bir başarısızlıkla sonuçlandığı or­taya kondu. Diplomatların raporu incelemesinin ardından konuya ilişkin hazırlanacak ve onaylana­cak olan belge ‘Hükümetlerarası Biodiversite (biyolojik çeşitlilik) ve Ekosistemler için Bilim-Politi­kası Platformu Hizmeti’ (IPBES) adıyla 6 Mayıs’ta yayınlanacak.

Şimdiye kadar biyolojik ko­ruma politikaları klasik şekilde pandalar, kutup ayıları ve daha az ‘medyatik’ canlılar ve bitkiler üzerinde yoğunlaşıyordu. Ne var ki son 20 yılda konu insanoğlunun kendi neslini koruması noktasına geldi.

Raporu hazırlayan ekibin direk­törü Robert Watson insanoğlunun karşılaştığı tehlikeye şu sözlerle dikkat çekti: “Şimdiye kadar bio­diversitenin önemini çevre açısın­dan konuşuyorduk. Şimdi ise insa­noğlu için hayati önemi çerçeve­sinde konuşuyoruz. Gıda üretimi, su kullanımı, ilaç yapımı, toplum­sal uyum ve daha pek çok alanda hayati bir konu halini aldı.”

Dünyadaki ormanlar ve okya­nuslar gezegende insanoğlunun sebep olduğu sera gazlarının ya­rısını emiyor. Eğer bu olmasaydı küresel ısınma durdurulamaz bir döngüye girmiş ve dünya çoktan yaşanamaz bir yer haline gelmişti.

Rapora göre 2014’ten bu yana İngiltere’nin 5 katı büyüklüğünde tropikal orman et, biyoyakıt, soya ve palmiye yağı üretimi için yok edildi.

Başta hayvancılık olmak üzere endüstriyel tarım dünya çapın­daki tüm sera gazı emisyonları­nın yüzde 25’ine neden oluyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile sonuçlanan sera gazı salınımı daha sıcak hava dalgaları, deniz­lerin ısınması ve su seviyelerinin yükselmesi anlamına geliyor.

Rapora göre ısı artışını 1,5 de­recede tutmak için dünya en geç 2030’a kadar karbon emisyon­larını yüzde 45 oranında azalt­malı ve yüzyılın ortası gelindi­ğinde ‘karbon nötr’ seviyeyi ya­kalamalı. Buna ilişkin vizyoner bir planlamanın Ekim 2020’de Çin’de gerçekleşecek Biodiver­site Konvansiyonu’nda sunularak onaylanması bekleniyor.