Tony Blair: İkinci Brexit referandumu için Avrupalı liderlerle görüşüyorum

20 Aralık 2018

İngiltere siyaset sahnesi için ol­dukça dramatik bir haftaydı: İngil­tere Başbakanının çıkış anlaşması oylamasını ertelemesi, güven oy­lamasına maruz kalması ve Avru­palı liderlerden İrlanda sınırı konu­sunda daha çok güvence istemesi.

İngiltere politikası bloke olmuş du­rumda. İşte tam da bu yüzden pek çok kişi ikinci referandum çağrı­sında bulunuyor. İkinci Brexit re­ferandumunun en büyük savunucu­larından Tony Blair ile euronews’e verdiği özel röportajında göç soru­nunu, Avrupa Birliği serbest dola­şım ilkesini ve referandumun yeni­lenmesi ihtimalini konuştuk.

Darren McCaffrey: Sayın Tony Blair, ilk olarak sanırım sizin Av­rupa Birliği’nin hararetli bir savu­nucusu olduğunuzu söylemek ye­rinde olur. Fakat bugün Avrupa’ya baktığınız zaman, bir tarafta İtalyan bütçe krizi, Avrupa vatandaşlarının göçle ilgili artan endişeleri, Doğu Avrupa’da yükselişte olan otoriter rejimler… Birçok kişi İngilizlerin Avrupa gemisini batmak üzerey­ken terk ettiğini düşünebilir.

Tony Blair, İngiltere Eski Baş­bakanı: Biliyorsunuz, politikaya atıldığımdan bu yana, Avrupa’da pek çok dönemsel kriz yaşadık ve bu krizler her daim Avrupa Birliği karşıtları tarafından AB projesinin sona ereceğini söylemek üzere kullanıldı. Ama birlik hala ayakta. Varlığını sürdürmeye devam etti ve edecek. Dünya önümüzdeki yıl­larda da Amerika, Çin ve muhteme­len Hindistan gibi devler tarafından yönetilecek. Bu nedenle Avrupa’nın bir arada ve güçlü kalması önemli. Avrupa’daki tüm ülkelerin değer­lerini ve çıkarlarını korumak için buna ihtiyaçları var. Avrupa için mantıklı olan bu. İşte bu birlikte kalma ihtiyacı, en nihayetinde ne kadar ciddi olursa olsun tüm bu dönemsel krizlerin üstesinden ge­linmesini sağlayacak.

Darren McCaffrey: İkinci refe­randum için kampanya yapıyorsu­nuz ve Avrupalı liderleri bu konuda ikna etmek için bir lobi çalışması içinde olduğunuzu söyleyebiliriz. Kimlerle konuştunuz? Fikir nasıl karşılandı?

Tony Blair, İngiltere Eski Baş­bakanı: Kiminle konuştuğumu söyleyemem ama elbette konuşu­yorum. Yaklaşık bir yıl önce bu görüşmeleri başlattığım zaman herkes bana “evet ama başka bir referandum asla yapılmayacak” di­yordu. Son 1-2 aydır ruhsal duru­mun değiştiği kanısındayım. İnsan­lar, “bu gerçekten mümkün mü?” diye soruyorlar. Avrupalı liderleri bir adım daha öteye taşıyıp, ikinci bir referandumun muhtemelen yapılacağına inandırmalıyım. On­ların da buna hazırlanması gerek. Çünkü referandumun yapılması du­rumunda, Avrupa’nın sadece İngi­lizlerin değil, tüm Avrupa’nın göç konusundaki endişelerini dinle­meye hazır olması gerek. Serbest dolaşım konusunda, sadece İngil­tere için değil, tüm Avrupa ülkeleri için adil bir anlaşma yapılmalı. Ma­aşları düşürmeyecek, o ülkenin va­tandaşları için sorun yaratmayacak bir anlaşma.

Darren McCaffrey: Ama sorun tam da bu değil mi? İngiltere’de serbest dolaşım kıta Avrupa’sında olduğundan çok farklı algılanıyor. Kıta Avrupası’nda insanlar daha zi­yade dış göçten korkuyorlar. Ay­rıca Avrupa’nın temellerinden biri olan serbest dolaşım ilkesinin re­form edilmesinden bahsediyorsu­nuz. Bu çok uzun yıllar sürer. Av­rupa hiçbir şeyi hızla çözemiyor. İkinci referandum öncesi, eğer öyle bir referandum olacaksa, İngiliz halkına nasıl güven vereceksiniz ?

Tony Blair, İngiltere Eski Başba­kanı: İlk olarak, sadece Avrupa’da değil, İngiltere’de de göçle ilgili en büyük korkunun Avrupa dışından gelen göç olduğu bir gerçek. Dü­rüst olmak gerekirse özellikle bü­yük çoğunluğu Müslüman ülkeler­den gelen göç, insanları göçle bir­likte gelebilecek kültür çatışması ve güvenlik sorunu gibi konular hakkında endişelendiriyor. Fakat serbest dolaşım da sorun yaratı­yor. Bu Avrupa’nın diğer bölgeleri için de geçerli. Bu nedenle örneğin bazı Avrupa ülkelerinde geldikten birkaç ay sonra hala iş bulamadıy­sanız, yani geçiminizi sağlayamı­yorsanız ülkeyi terk etmeniz gere­kiyor. Fransa Cumhurbaşkanı’nın Avrupa’da yabancı işçilerin ça­lışma şartlarını düzenleyecek yasa tasarısı için çalışmasının nedeni de buydu zaten. Bu yasa tasarısı ya­bancı işçilerin o ülkedeki işçi ma­aşlarını düşürmesine engel olmayı hedefliyordu. Yani serbest dolaşım tüm Avrupa’da bir sorun. Burada oldukça hızlı bir şekilde yürürlüğe girecek bir paket hazırlayabilirsi­niz. Çünkü serbest dolaşım ilkesini koruyarak da değiştirilebilecek pek çok şey var.

Darren McCaffrey: Peki ama bu İngiliz halkı için yeterli olacak mı? Theresa May anlaşmayı serbest dolaşım üzerine kurdu, Jeremy Corbyn daha geçen hafta serbest dolaşımın devam edemeyeceğini söyledi.

Tony Blair, İngiltere Eski Baş­bakanı: Evet ama burada önemli olan İngilizlerin sorunlarını ser­best dolaşım sorunu olarak izole etmemek. Çünkü referandumdan bu yana İngiltere’de bir şey kesin­lik kazandı: Avrupalı göçmenlerin kim olduğunu biliyoruz artık. Ve bir kez farklı kategorilere baktı­ğınız zaman, yüksek vasıflı insan­lara her zaman ihtiyacımız var. Bu göçmenlerin gelmesinde bir sorun yok. Mevsimsel olarak düşük vasıflı iş gücüne de ihtiyacımız var. Ay­rıca ironik olan, Haziran 2016’da yapılan referandumdan bu yana Avrupa’nın dışından gelen göçmen sayısında önemli bir düşüş yaşandı fakat Avrupa’dan gelen göçmen sa­yısı yükseldi. Yani bu aslında insan­ların düşündüğünden daha az kar­maşık, çözüme ulaştırılması daha kolay bir durum.

Darren McCaffrey: Dediğim gibi, İngiltere’de siyaset bloke ol­muş durumda. Bir noktada bu blokajı kaldırmak için, ne bileyim savaş zamanındaki gibi özel bir birliğe ihtiyacımız olacağını düşü­nüyor musunuz?

Tony Blair, İngiltere Eski Baş­bakanı: Günümüzdeki siyasal dü­zende, hükümet ve siyasi partilerin varlığı çerçevesinde böyle bir şeyin çok zor olacağına inanıyorum. 10 yıl başbakanlık yapmış, 25 yıl milletve­kili koltuğunda oturmuş biri olarak konuşuyorum, sorunu çözmek çok kolay. Parlamentoda bir yol bulma­lısınız. Eğer hükümet hazır değilse, parlamento için bunu yapmak çok kolay. Farklı seçenekleri oylayabi­lirsiniz. Theresa May’in anlaşmasını kabul edebilirsiniz. Norveç’in seç­tiği gibi bir anlaşma yapabilirsiniz, Kanada gibi serbest ticaret anlaş­ması yapabilirsiniz. Tüm bu seçe­nekler önümüzde. Çok da karmaşık değil. Gerçekten garip olan ve yanlış yönlendirilen şey, hem Avrupa tara­fından hem de İngiltere’deki kişiler tarafından, bir anlaşma olmaması hususunda yaratılan korku. Hükü­mette ve parlamentoda öngöreme­diğim bir zincirleme kaza olmazsa eğer anlaşma olmaması gibi bir durum söz konusu değil. İmkan­sız olduğunu söylemiyorum. Ama parlamento bunu neden yapsın? Parlamentonun büyük bir çoğun­luğu anlaşma olmaması durumuna karşı. Yani endişelenmemiz gere­ken şey anlaşma olmaması değil. Beni endişelendiren kötü yapılmış bir anlaşma ki, önümüze sunulan tam da bu.