BOE’ye iklim kriziyle mücadelede daha fazla adım atma çağrısı

25 Eylül 2025

Çevre örgütleri, Mark Carney’nin finans dünyasının kısa vadeli ufuklarına dair uyarısının 10. yılında Banka’ya “hala zaman varken harekete geçin” çağrısı yaptı.

Bank of England’ın iklim kriziyle mücadelede daha güçlü adımlar atması gerektiği yönünde çağrılar yeniden gündeme geldi. Greenpeace, WWF, New Economics Foundation ve Positive Money’nin de aralarında bulunduğu 10 kampanya grubunun imzaladığı yeni bir brifingde, iklim kaynaklı şokların giderek arttığına dikkat çekilerek, merkez bankasının para politikası yaklaşımını gözden geçirmesi istendi.

Hatırlanacağı üzere, dönemin BoE Başkanı ve günümüz Kanada Başbakanı Mark Carney, 2015 yılında Lloyd’s of London’da yaptığı konuşmada, “ufuk trajedisi” (tragedy of the horizon) olarak adlandırdığı olguya işaret etmiş, kısa vadeli siyasi ve ekonomik ufukların iklim krizine karşı etkili mücadeleyi engellediğini belirtmişti. Carney o dönemde, “Bilimsel kanıtların ağırlığı ve finansal sistemin dinamikleri, zamanla iklim değişikliğinin finansal istikrarı ve uzun vadeli refahı tehdit edeceğini gösteriyor. Hala harekete geçmek için zaman var, ancak fırsat penceresi giderek daralıyor” ifadelerini kullanmıştı.

The Guardian’da yer alan habere göre bugün yayımlanan raporda, özellikle gıda fiyatlarını artıran kuraklık ve sel gibi iklim olaylarına karşı merkez bankalarının daha esnek davranması gerektiği, geçici enflasyon artışlarının tolere edilebileceği ve hükümetlerin temel gıda stokları oluşturarak fiyat şoklarını yumuşatabileceği görüşü öne çıkıyor.

Ancak mevcut yaklaşımın, faiz artırımlarıyla iklim kriziyle mücadelede gereken devasa yatırımları pahalı hale getirdiği vurgulanıyor:
“Birleşik Krallık, fosil yakıt fiyatlarındaki dalgalanma ve tedarik zinciri sorunlarının tetiklediği 40 yılın en kötü enflasyon krizini yaşadı. Mevcut para politikası yaklaşımı bu şokları karşılamada yetersiz kaldı.”

Bank of England sözcüsü ise hükümetin iklim politikasından sorumlu olduğunu hatırlatarak, “İklim riskleri, hedeflerimizi tehdit ettiği ölçüde Banka’nın görev alanına girmektedir ve buna göre adımlar atmaktayız” açıklamasında bulundu.

Kampanya grupları ayrıca Banka’dan:

• Bankaların sermaye yeterliliği kurallarında iklim risklerini yansıtmasını,
• Fosil yakıt varlıklarının teminat olarak kabul edilmemesini,
  talep ediyor. Avrupa Merkez Bankası geçtiğimiz yıl, iklimle bağlantılı risklerin varlık değerlemelerine dahil edileceğini duyurmuştu.

İngiltere’de İşçi Partisi de seçim manifestosunda, Muhafazakâr hükümetin Banka’nın iklim kriziyle ilgili sorumluluklarını sınırlandıran kararını geri alacağını vaat etmişti.

BoE Başkanı Andrew Bailey’nin geçen yıl Hazine’ye yazdığı mektupta, Banka’nın denetim kolu olan Prudential Regulation Authority’nin “iklim değişikliğinin finansal istikrar üzerindeki etkilerini dikkate almaya devam edeceği” güvencesini verdiği biliniyor.

Öte yandan, bugün Kanada Başbakanı olan Mark Carney’nin, iktidara geldikten sonra karbon vergisini iptal etmesi ve ülkenin gaz üretimini artırma yönünde sinyal vermesi, geçmişteki anti-fosil yakıt söylemleriyle çelişki yarattı.