Hazine, bakanları öncelikli olmayan harcamaları durdurmaları konusunda uyardı

10 Aralık 2024

Maliye Bakanı Rachel Reeves “israfa karşı demir yumruk” atma sözü verirken, bakanlara hükümetin önceliklerine katkıda bulunmayan harcamaları durdurmaları söylendi.

Reeves, önümüzdeki yıllara ilişkin harcama planlarının gözden geçirilmesi kapsamında, bakanlıklardan mevcut bütçelerinin %5’i oranında verimlilik tasarrufu yapmalarını isteyecek. Bütçeler ayrıca aralarında eski üst düzey bankacıların da bulunduğu paneller tarafından incelenerek, hangi harcamaların gerekli olduğu konusunda tavsiyelerde bulunulacak.

Hazine, harcama incelemesinin “sıfır tabanlı” olacağını, yani departmanların her yıl için tüm harcamaları yeniden gerekçelendirmek zorunda kalacağını söylüyor. Departmanların 2026 ve 2029 yılları arasındaki günlük harcamalarını ve önümüzdeki beş yıl için yatırım bütçelerini belirlenecek. Kılavuz ilkeler, “harcamaların bir önceliğe katkıda bulunmadığı durumlarda durdurulmasının tavsiye edileceğini” ortaya koyacak.

Geçtiğimiz hafta Başbakan Sir Keir Starmer, bir sonraki seçimlerden önce ulaşmak istediği altı kilometre taşı da dahil olmak üzere Değişim Planını ortaya koydu. Bunlar arasında; İngiltere’de 1.5 milyon konut inşa etmek ve NHS hastalarının %92’sini 18 hafta içinde tedavi etmek yer alıyor.

Hazine, Maliye Bakanı’nın “planı gerçekleştirmek için kilometre taşlarını destekleyen harcamalara öncelik vermek üzere departmanlarla birlikte çalışacağını” söyleyerek, öncelikli görülmeyen bazı alanların azaltılacağını belirtti.

Bütçeler, Lloyd’s Banking Group, Barclays Bank ve Co-operative Group’un eski üst düzey yöneticilerinden oluşan ve düşünce kuruluşları, akademisyenler ve özel sektörden uzmanlarla birlikte çalışan paneller tarafından incelenecek. Hazine, panellerin “hükümet harcamalarının gerekli olup olmadığı konusunda bağımsız bir görüş getireceğini” söylüyor.

Hükümetin kesinti yapmayı planladığı program türüne örnek olarak Hazine, okullara sosyal hizmet görevlileri yerleştiren bir programa işaret etti. Programın 6.5 milyon sterline mal olduğu ancak yapılan bir değerlendirmede “sosyal bakım sonuçları üzerinde olumlu bir etki” olduğuna dair bir kanıt bulunmadığı belirtildi.

Liberal Demokrat Hazine sözcüsü Daisy Cooper, hükümeti sosyal bakımda kesinti yapmamaya çağırarak, bunun “sadece insanları riske atacak ve kamu maliyesine zarar verecek yanlış bir ekonomi” olacağı uyarısında bulundu. Cooper, “sosyal bakıma doğru yatırım yapılarak, NHS bütçesinde milyarlarca pound tasarruf edilebileceğini” söyledi.

Maliye Bakanı, ekim ayındaki bütçesinde, büyük bir kısmı iş dünyasını etkileyecek olan 40 milyar sterlinlik vergi artışları açıkladı. Reeves o dönemde bunun “tekrarlamak isteyeceği türden bir bütçe olmadığını” söylemiş ancak önceki Muhafazakar hükümetin kamu maliyesinde bıraktığı 22 milyar sterlinlik “kara deliği” doldurmak için gerekli olduğunu savunmuştu. O zamandan beri kamu harcamalarını “tamamlamak” için vergileri arttırmaya ihtiyaç duymayacağını söyledi.

Geçen hafta başbakan şunları kaydetti: “Sürekli daha fazlası için geri döneceğimizi söylemek istemiyorum çünkü plan bu değil. Yapamayacağım şey, size gelecekte herhangi bir değişikliğe yol açmayacak öngörülemeyen hiçbir koşul olmadığını söylemektir. Herkes şu anda göremediğimiz şeyler olduğunu biliyor, ancak size söyleyebilirim ki niyetimiz bu Bütçede zor şeyleri yapmaktı, geri gelmeye devam etmek değil.”