‘Self-Certified’ Mortgage’ler geri döndü

26 Ocak 2016

Büyük evlerde yaşayan ve ufak mortgage ödemeleri yapan kişilerin, gelirlerini kanıtlayamayacakları gerekçesiyle mortgage yenilemelerine izin verilmiyor.

Bu tür mortgage’lere ‘Yalancı Kredi’ deniyor ve bu tür borçlanmalar hükümet tarafından yaklaşık bir yıl önce yasaklandı. Bir borç veren firma, Prag’da lisans alarak Britanya yasalarını atlattı ve bu şekilde Britanya vatandaşlarına müşteri beyanına dayanan krediler vermeyi başardı. Geçtiğimiz pazartesi günü yayına giren web sitesi, ilk birkaç günde oluşan yoğunluktan dolayı yeni başvurular almayı bıraktı. Yoğunluğu oluşturanların çoğunluğunun, şu anki borç verenlerine yüksek oranlarda geri ödemeler yapmak durumunda olan müşteriler olduğu tahmin ediliyor.

Kredi alanlar, şu anki evleri için aldıkları kredi oranlarını düşürmek için ümitsizce çıkış yolları ararken, kendi gelirlerini beyan ettikleri ve bir doküman sunmak zorunda olmadıkları sisteme dâhil olabilmek için 4000 kişilik bekleme listesine girdiler. Selfcert.co.uk adresinde hizmet veren web sitesi, kişisel krediler sunan ve geçtiğimiz yıla kadar maaş günü ödenecek kısa vadeli krediler sağlayan Quick Loans Ltd.’ın sahibi Graeme Wingate tarafından kuruldu. Quick Loans, otoritelerin borç alanları korumak adına ücretleri düşürmesinin ardından maaş günü kredilerine son vermişti. Wingate, yeni sistemi için yatırımcılardan topladığı kaynaklarla 200 mortgage anlaşması yapabileceğini tahmin ediyor. Gelir dokümanı gerektirmeyen mortgage’lere talep çığ gibi artıyor.

Wingate yaptığı açıklamada, “Diğer yatırımcılar bir adım atmadığı sürece, yardım edebileceğimiz insanların sınırına ulaşmış durumdayız. Fakat farklı yatırımcılardan kaynak sağlanması konusunda ciddi şekilde ilgi görüyoruz. Biz küçük bir grup yatırımcıyız ve bu seviyede bir ilgi beklemiyorduk” şeklinde konuştu.

Self certified mortgageler 2008 yılındaki global ekonomik krizin kısmen suçlusu olarak gösterilmişti. Pek çok insan geri ödeyemeyecekleri borçların altına girmişti. Kriz 2008 yılında büyük bankaların çok fazla borç vererek iflasın eşiğine gelmesiyle önce Amerika’da başlayıp, daha sonra da tüm dünyaya yayılmıştı. Britanya ve Amerika gibi gelişmiş ülkelerdeki hükümetler bankaları ve finansal kurumları kurtarmak için halkın ödediği vergi parasını kullanmıştı.

Nisan 2014’te Financial Conduct Authority(FCA) borç alacakların sadece “evet borcu ödeyebilirim” diyerek borç alabildiği “yalancı” self certified mortgageleri yasaklamıştı. Self certified mortgageler, kendi işinde çalışan ve haftalık maaşları net olmayan insanlara yardım etmek amacıyla tasarlandı. Genel olarak yıllık vergi iadelerini dosyalayıp beyanda bulunuyorlardı. Kısaca kişinin kendi gelirini beyan etmesi anlamına gelmektedir.

Yüksek riskli borçlanma

2007-2010 yıllarında onaylanmış konut kredilerinin %50’si self-certified. Selfcert.co.uk Merkez Bankası’nın oranlarının %2 üzerinde seyreden krediler öneriyor. An itibarıyla şirket, şubat ayının ikinci haftasına onaylanacak olan on başvuru üzerinde çalışıyor. Şirket, £500,000’a kadar ve toplam kredi tutarının %85’i oranında krediler verecek.

Yani kredi almak isteyenler %15’lik bir depozito yatırmak zorunda olacaklar. Ücretler ise £600 civarında olacak. Fakat bu tarz krediler normal şartlarda, kendi işini yapanlar, girişimciler ve belirli gelirleri olmayanlar (sporcular, kontrat işçileri vb.) için düzenlenmişti. Britanya bankaları ve kredi sağlayıcıları, Mortgage Market Review tarafından hazırlanan yeni kurallarda kredi alacak kişilerin gelirlerini kanıtlamak zorunda olması gereksinimi getirilmesinin ardından, bu tarz krediler önermeye geçen yıl son verdiler.