Zamanın merkezine yolculuk: Greenwich

9 Ağustos 2016

Dünyanın başlangıç meridyeninin yer aldığı Greenwich’teki Greenwich Mean Time her gün yüzlerce ziyaretçiyi ağırlıyor.

Yeşil alanlar ve parklarla çevrili Greenwich’in dünya genelinde tanınmasını sağlayan ise Greenwich parkının içinden yürüyerek ulaşılan dünyaca ünlü gözlemevi.

Coğrafya derslerinde ve kitaplarında enlem ve boylam konusu anlatılırken sıkça adı geçen ve bir çok kişiye yabancı olmayan Greenwich, Londra’nın güneyinde, Thames nehri kenarında bulunan bir semt.

Küçük bir tepeyi tırmanarak ulaşılan Greenwich Kraliyet Rasathanesini her gün çok sayıda turist ziyaret ediyor. “Sıfır noktasını” simgeleyen çizginin ve çelikten yapılmış dünyanın önünde durarak hatıra fotoğrafı çektiren ziyaretçiler arasında Türk vatandaşları da bulunuyor. Hatta Fenerbahçe forması ile gezen bir kişiye de rasladık. Greenwich meridyeni sadece İngiltere’den geçmiyor. “0 boylamı” Fransa, İspanya, Cezayir, Burkina Faso ve Gana gibi ülkelerden de geçerek, dünyanın doğu ile batı yarım küresini ayırıyor.

Londra’daki bu “hayali boylam” sadece dünyada yönün bulunmasına yardımcı olmuyor, aynı zamanda iki boylam arasındaki 4 dakikalık zaman farkı dünyadaki “uluslararası zaman dilimini” belirliyor.

19. yüzyıla kadar her ülke güneşe göre kendi zaman kavramını belirlerken, 19. yüzyılın sonlarında demiryollarının ve iletişim ağlarının gelişmesiyle küresel zaman ve saat kavramına duyulan ihtiyaç artıyor. 1884 yılında 25 ülkeden 41 delege Washington’da bir araya gelerek, “Uluslararası Meridyen Konferansını” düzenliyor ve dünyanın saat dilimlerini belirleyecek kararı almaya çalışıyor.

Bu konferansta yapılan oylama sonucu 22 oyla Greenwich “0 meridyeni” olarak belirleniyor. Oylamada, San Domingo karşı, Fransa ile Brezilya ise çekimser oy kullanıyor. Böylece, kısaltılmışı GMT olan “Greenwich Mean Time (Greenwich saati)” dünyanın kullanacağı uluslararası zaman dilimi olarak belirleniyor.

Washington, Berlin ve Paris gibi şehirlere karşın Londra’daki Greenwich semtinin yapılan konferansta seçilmesinin nedenlerinden biri olarak, dünya deniz ticaretini yürüten denizcilerin yüzde 70’inden fazlasının oylamadan önce de Greenwich zaman dilimini kullanıyor olması gösteriliyor.