Acıbadem Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Murat Baş ile sağlıklı kilo verme, doğru beslenme programları, zayıflama ve şok diyetlerin metabolizmaya etkileri üzerine konuştuk.
En sağlıklı şekilde kilo nasıl verilir?
Kilo verme süreci; kişinin yaşına, boyuna, kilosuna, yaşam tarzına, fiziksel aktivite düzeyine, varsa hastalık durumuna göre, kişiye özel düzenlenmelidir. İdeal olan haftada en fazla 1 kilogram olacak şekilde günlük enerji alım miktarının belirlenmesidir. Kısa vadede kilo kaybı genellikle kas ve su kaybı ile sonuçlanır. Tartıya çıkan kişi kilo verdiğini düşünebilir, ancak vücut yağ miktarı azalmadığı sürece o kişi gerçek anlamda zayıflamış olmayacaktır. Metabolik bir sorunu olmayan herkes sağlıklı bir beslenme programı ile rahatlıkla kilo verebilir. Ancak bilimsel çalışmalar kilo veren kişilerin sadece yüzde 20’sinin verdikleri kiloyu koruyabildiklerine işaret ediyor.
Başarısızlığın nedeni; kişilerin sadece kilo verme odaklı olmaları ve yaşam tarzı değişikliğini yapmamalarından kaynaklanıyor. Kilo verdikten sonra, eski alışkanlıklarına dönen herkes, yeniden kilo almaya mahkumdur. Amaç sadece kilolardan kurtulmak değil; hem sağlığımızı bozmadan ideal ağırlığımıza kavuşmak, hem de kaybettiğimiz ağırlığı yerine eklememek için sağlıklı beslenme alışkanlıklarını yaşam tarzı haline dönüştürmektir.
Şok diyetlerin metabolizmamıza etkileri nelerdir?
Şok diyetlerin hemen hepsi agresif tedavi seçeneği olarak planlanmıştır. Kişiler diyete başladıklarında hızla kilo verirler, ancak kaybedilen genellikle su ve kas yoğunluğudur. Ayrıca enerji (kalori) değeri düşük olan bu diyetleri uygulayan kişiler en fazla 1 yıl içinde verdikleri kilonun hepsini ya da daha fazlasını geri alırlar. Kısa sürede fazla miktarda kilo verme ve sonrasında verilen kiloları hızla geri alma “yo yo” olarak adlandırılır. Buradan çıkan sonuç şudur: Eğer yaptığınız şok bir diyet ise; diyet yapmak sizi şişmanlatır.
Çok düşük kalorili diyetlerin uzun süre devam etmesi, kişinin dinlenme anında harcadığı enerji olan bazal metabolizma hızını geriye dönüşsüz olarak yüzde 17-21 oranlarında azaltabilir. Zaten kilo verildikçe bazal metabolizma düşer. Bunu şöyle açıklayabiliriz.
Büyük bir bedeni çalıştırmak için metabolizma daha fazla enerji tüketir. Ancak beden küçüldükçe, metabolizma için daha az enerji gerekecektir.
Sağlıklı beslenme programları mutlaka egzersiz ile desteklenmeli midir?
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz hem vücut ağırlığının kontrolü hem de hastalıkların riskini azaltmak için en etkili yaşam tarzı değişikliğidir. Birçoğumuz fiziksel aktivite denildiğinde, ölürcesine koşmayı ya da bir spor salonunda ağırlıkların altında ezildiğimizi düşünürüz. Oysa, formda kalmak için her gün ağır fiziksel egzersizler yapmak zorunda değiliz. Aksine birçok araştırma, koşmak yerine, hızlı bir tempoyla yürümenin yağ yakmak için daha iyi olduğunu vurgular. Uzmanlar günlük en az 30 dakika olacak şekilde orta şiddette egzersiz yapmanın, fiziksel aktivitenin nimetlerinden faydalanmak için yeterli olduğu görüşündeler. Bu nedenle haftada en az 150 dakikalık düzenli egzersiz sağlıklı yaşamın bir parçasıdır.
(www.trenderamagazine.com)