Varis, bacaklarda deri altında çoğunluğu gözle görülebilen ya da parmak dokunuşuyla hissedilebilen kıvrıntılı toplardamar genişlemesidir. Toplumda çok sık görülen bir toplardamar hastalığıdır.
Her iki kişiden birinde kılcal varis, her 5-6 kişinin birinde ise büyük varisler vardır. Varisi değerlendirirken ve tedavi planlarken varisi çeşitlerine göre değerlendirmek gerekir. Genel olarak büyük varisler gerçek anlamda bir hastalıktır. Çünkü büyük varis her zaman bir ana toplardamarda kapak yetmezliği ya da yetersizliği sonucu oluşur.
Büyük varisler bacaklarda kötü görünüm dışında ağrı, yorgunluk, bacak krampları, ayaklarda yorgunluk, ağırlık, sıcaklık gibi şikayetlere yol açabilir. Bu nedenle hemen her zaman tedavi edilmelidir. Ancak bazen özellikle erkeklerde hiç bir şikayet oluşturmaz. Bacaklarda yeşil renkli 1-2 mm kalınlığındaki varisler orta boy varistir. Bunlar genellikle diğer varis türlerinden bağımsızdır ve hastalık olarak kabul edilmeyebilir.
Seyrek olarak ana damarlarda kapak yetmezliği ve büyük varislerle beraber görülür. Genellikle sadece ağrı ve kaşıntı oluşturur. Ancak bacaklarda çok yaygınsa büyük varislerin yaptığı tüm rahatsızlıkları yapar.
Her orta boy varis tedavi gerektirmez. Eğer görünümü ya da oluşturduğu şikayetler fazla ve kişiyi rahatsız ediyorsa tedavi edilmelidir. Tedavisi en kolay varis türüdür. Kılcal varisler adından da anlaşılacağı gibi saç kılı kalınlığında kırmızı kılcal damar genişlemeleridir. Bunlar da gerçek bir hastalık olarak kabul edilmez. Ağrı sızlama ya da kaşıntı oluşturabilir.
Ama çoğunlukla hiç şikayet oluşturmaz. Görüntüsü kişiyi rahatsız ederse tedavi edilebilir. Kılcal varisler özellikle kadınların rahatsızlık duyduğu olduğu varis türüdür. Varisin yol açtığı en önemli sorun, insanın yaşam kalitesini bozmasıdır. Çoğu kişi tarafından sadece kozmetik bir sorun gibi algılansa da, aslında varisler ayaklarda ağrı, kramp, yorgunluk gibi yakınmalara yol açabilir.
Uzun dönemde seyrek olarak ayak yarası, varis kanaması ya da varis pıhtılaşması gibi daha büyük sorunlara yol açabilir. Ancak bunlar her hastada olmaz. Oldukça seyrektir. Bacak varisleri herkeste görülebilir, ancak kalıtsal bir hastalık olduğu için özellikle birinci derece akrabalarında varis olanlarda daha sıktır. Büyük varisler kadınlarda daha sıktır.
Özellikle birden fazla doğum yapmış kadınlarda görülür. Fazla kilo, hareketsiz bir yaşam tarzı yani uzun süre ayakta kalmak ya da oturmak varis oluşumunu tetikler. Öğretmenler gibi uzun süre ayakta hareketsiz kalan meslek gruplarında daha sık görülür. Varis aynı zamanda gelişmiş toplumlarda daha sık görülür. Afrika ya da Asya’nın az gelişmiş toplumlarında daha az görünür.
Bunun da sebebi gelişmiş toplumlarda yürümek gibi doğal hareketlerin yaşam koşulları araba kullanmak gibi nedenlerden dolayı azalmasıdır. Varisle ilgili söylenebilecek kısa özet tüm varis türlerinin artık mükemmel tedavisinin olduğudur.
Tüm varis türleri ameliyatsız yöntemlerle tamamen giderilebilmektedir. Bu tedavi yöntemlerinin tümünde, tedavi sonrası hemen yürüyerek eve dönülebilir. Tedaviden sonra yatma ya da dinlenme ihtiyacı olmamaktadır.