£18,600’luk minimum gelir insan haklarına aykırı

23 Temmuz 2013

Yüksek Mahkeme (High Court) geçtiğimiz hafta aldığı çok önemli bir kararla evlilik vizelerine getiri­len minimum gelir gereksiniminin insan haklarına aykırı olduğuna ka­naat getirdi.
Minimum maaş gereksiniminin daha evvel insan haklarına aykırı bulunan 21 yaş gereksiniminden bile daha sert bir tedbir olduğu hükmüne varan İdare Mahkemesi Hakimi, İçişleri Bakanlığı’nın be­lirlediği minimum rakamların ülke gerçekleri ile bağdaşmadığına dik­kat çekti.
Temmuz 2012’de yürürlüğe gi­ren Göçmenlik Kuralları’na göre, başarılı bir vize başvurusunda bu­lunmak isteyen çocuksuz bir ailenin yılda £18,600’luk bir geliri olması beklenirken çocuk sahibi ailelerin daha yüksek bir gelir seviyesinde olmaları gerekiyor. Örneğin bir ço­cuğa sahip bir ailenin £22,400’luk bir gelire sahip olması gerekiyor.
Bu gelir seviyelerinin hesaplan­masında sadece İngiltere’de ikamet eden eşin gelir durumu göz önünde bulundurulup, vizeye başvuran eşin İngiltere’ye geldikten sonra ça­lışıp kazanacağı gelirler tamamen hesap dışı bırakılıyor. Tüm bu ağır şartların üzerine, üçüncü kişilerden gelebilecek ekonomik yardımların da kabul edilemeyeceği kurallar içe­risinde yer alıyor.
İnsanların yaşadıkları yerlerin koşulları gözetilmeksizin, herkes­ten aynı koşulları yerine getirme­leri bekleniyor. Oysa ki Londra’da yaşayacak olan bir çiftin giderleri şüphesiz ki İngiltere’nin başka bir şehrinde yaşayacak olan çiftlerin­den kıyaslanamayacak kadar çok daha fazla olması beklenir.
İşte tüm bu tutarsızlıklar ve daha önemlisi gerekli esnekliklerden yoksun olması nedeniyle İdare Mah­kemesi bu minimum gelir gereksini­minin insanların aile birliğine oran­tısız bir müdahale olduğuna kanaat getirerek, bu gereksinimin mevcut haliyle uygulanmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı buldu.
İnsan hakları konusundaki has­sasiyetiyle tanınan İdare Mahke­mesi yargıcı, Justice Blake, İçişleri Bakanlığı’nın öngördüğü rakamla­rın özellikle genç yaştaki insanlar tarafından karşılanmasının oldukça güç olduğuna dikkat çekti. Mini­mum rakamın £13,400’un üzerinde olmasının bu gereksinimi makul ol­maktan uzaklaştırdığına işaret eden yargıç, bir de £16,000’e kadar olan birikimlerin hesaplama dışında bı­rakılması, gerekli gelir durumu he­saplanırken vize verilmesinden iti­baren önümüzdeki 30 aylık bir dö­nemin baz alınması, yurtdışından gelecek olan eşin önümüzdeki 30 aylık bir dönemde kazanacağı mik­tarların gözardı edilmesi ve aile ve arkadaşlardan gelebilecek fi­nansal yardımların kullanılmasına izin verilmemesinin Göçmenlik Kuralları’nı insan haklarına aykırı hale getirdiğini kaydetti.
İdare Mahkemesi mevcut göç­menlik kurallarını maalesef iptal etmedi. Ancak bu durum, mahke­menin kararının önemini kesinlikle azaltmaz.
Mahkeme çok açık bir dille mev­cut uygulamanın insan haklarını ihlal ettiğine hüküm getirdi. Kararı veren sayın yargıç, durumun insan haklarına orantısız bir müdahale olduğunu kaydetmekle yetinmeye­rek, İçişleri Bakanlığı’na kuralları revize etmesi konusunda telkinde bulundu.
Hatta anayasanın Mahkeme için öngördüğü yetkilerin sınırla­rını zorlayarak bu kuralların nasıl daha makul hale getirilebileceği ko­nusunda bazı önerilerde bulundu. Yargıç, minimum gelir gereksinimi­nin £18,600’den £13,500 civarına in­dirilmesi gerektiğini tavsiye eder­ken, aynı zamanda ailelerin gelir­leri hesaplanırken £1,000 ve üzeri birikimlerin, aile ve arkadaşlardan gelecek yardımların ve vize alacak olan eşin İngiltere’de kazanacağı ge­lirlerin gözönünde tutulması gerek­tiğini kaydetti.
Bu karar özetle şu anlama ge­liyor. Mevcut göçmenlik kuralları iptal edilmedi ve fiziksel olarak uygulamadan kaldırılmadı. Yani insanlarımız mümkün mertebe bu kuralların gereklerini yerine getire­rek başvurularını yapmaya devam etmelidir.
Ancak, bu kuralların insan hak­larına aykırı olduğu genel anlamda İdare Mahkemesi tarafından tescil edildi.
Bu karar hem İçişleri Bakanlığı üzerinde hem de alt mahkemeler üzerinde bağlayıcı bir statüye sa­hip. Bu nedenle, £18,600 ve buna benzer minimum gelir koşullarını yerine getiremeyen insanlarımız insan hakları temelinde başvuru­lar gerçekleştirebilecekler.
Özellikle halühazirda minimum gelir şartını yerine getiremedikleri için başvuruları red edilmiş insanla­rımız itiraz aşamasında bu karardan yararlanıp itirazlarını insan hakları üzerinden yürüterek başarı şansla­rını arttırabilecekler.
Tabii ki İçişleri Bakanlığı’nın bir üst mahkemeye itiraz hakkı var. An­cak bu hakkı kullanıncaya ve bir üst mahkemeden İçişleri Bakanlığı ley­hine bir karar çıkıncaya dek İdare Mahkemesi kararı uygulanmak zo­runda. Ayrıca İçişleri Bakanlığı’nın bir üst mahkemeye gidip gitmeye­ceği de henüz belli değil.
Umuyoruz ki; bu konuyu bir üst mahkemeye taşımak yerine, İçişleri Bakanlığı, bu kuralların mantıksızlı­ğını ve insanların hayatları üzerin­deki negatif etkileri kavrayıp, sayın yargıcın tavsiyelerine uygun bir sis­tem yürürlüğe koyar.
İçişleri Bakanlığı, Mahkeme’nin kararını takiben bir açıklama ya­parak, kararın etkilerini değerlen­dirdiklerini bildirdi. Bu aşamada konuyu bir üst mahkemeye taşıyıp taşımayacakları konusunda her­hangi bir görüş belirtmeyen İçişleri Bakanlığı, sadece minimum gelir ge­reksinimi üzerinden red edilebile­cek başvurularda kararların dondu­rulduğunu ekledi.
Yani diğer tüm gereksinimleri karşılayan, fakat sadece minimum gelir gereksinimini yerine getireme­yen başvuru sahipleri red edilmek yerine İçişleri Bakanlığı bu mah­keme kararıyla ilgili ne yapacağına karar verene dek dondurulup ne kabul ne de red alacaklar. Bu du­rumun ne kadarlık bir dönem için geçerli olacağı konusunda herhangi bir bilgi verilmezken insanların baş­vurularını yapmaya devam edebile­cekleri belirtiliyor. Ayrıca minimum gelir dahil olmak üzere tüm gereksi­nimleri yerine getirebilen başvuru sahiplerinin normal bir şekilde vize­lerinin verileceği belirtiliyor.
İçişleri Bakanlığı’nın bu konuda nasıl bir adım atacağını ilerleyen günlerde göreceğiz.
Ancak, mevcut karar insan haklarını sahiplenmesi ve İçiş­leri Bakanlığı’nı mantık sınırlarına doğru çekmesi bakımından önemli ve anlamlıdır. Ayrıca bu karar sa­dece teorik bir karar olarak kal­mayıp, uygulamada da büyük et­kilerini göreceğimiz bir mahkeme kararıdır.
Konu ile ilgili daha fazla bilgi al­mak isteyen vatandaşlarımız bize 0787 617 3081 veya 0207 923 7792 numaralı telefonlarımızdan ulaşa­bilirler.
Yaşar Doğan (LLB Hons., UCL)
Higher Courts Advocate & Non-practising Barrister
Ozkutan & Co Solicitors LLP
Mob: 0787 617 3081
Tel: 0207 923 7792