Alevilerin sesi, kültürü ve kimliği kitap oldu

18 Ekim 2016

Düzenlemesini geçtiğimiz yıl hayatını kaybeden Tözün Issa`nın yaptığı Avrupa`daki Aleviler: Göçmenlerin Sesi, Kültürü ve Kimliği (Alevis in Europe: Voices of Migration, Culture and Identity) adlı kitap, bir grup akademisyen tarafından London Metropolitan Üniversitesi`nde yapılan bir toplantıyla izleyicilere tanıtıldı.

Türkiye, Britanya, İsveç, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri`nden akademisyen, eğitimci ve yazarların bir araya gelerek oluşturduğu kitap Tözün Issa`nın öncülük ettiği bir proje oldu. Kitap Aleviler kimdir, şimdi ve geçmişte, Türkiye ve Avrupa`da kimliklerini nasıl oluşturdular sorularına cevap veriyor. Ayrıca kitap göçmenlik ve azınlıklar üzerine yapılan zengin bir içerikle hazırlandığından akademi dünyasına geniş bir kaynak sunuyor.

Uzun yıllardır üzerinde çalışılan projenin tamamlanması ve kitap halinde basılmasını ne yazık ki Tözün Issa göremedi ve ani bir şekilde aramızdan ayrıldı. Ancak projedekiler ve çalışma arkadaşları yoğun bir çalışma ile kitabı basılır hale getirerek okuyuculara sunmayı başardılar. 252 sayfa olan kitap, Routledge yayınevi tarafından geçtimiz Temmuz ayında basıldı. Tanıtım toplantısının açılış konuşmasını yapan London Metropolitan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. John Raftery, kendisinin de İrlanda göçmeni olmasından dolayı bu kitabın konusuna çok ilgi duyduğunu vurgulayarak şöyle konuştu:

“40-50 sene önce bu ülkeye geldiğimizde sadece elimizde plastik torbalarımız vardı ve herşeyimiz onun içindeydi. Çok büyük sıkıntılar çektik ancak şimdi hayatın her alanındayız” Bu kitabın büyük bir dayanışma ve işbirliği ile hazırlandığını söyleyen Raftery herkese çok teşekkür etti. Kitabın basım koordinatörü ve toplantının yöneticisi Prof. Alistair Ross, kitapta emeği geçen ve konuşmacı olarak salonda bulunanlari tek tek tanıtarak ilk sözü Britanya`dan Filiz Çelik`e bıraktı. Kitabın 3. bölümü yani `Dersim Katliamı 1938` başlığına katkıda bulunan Çelik, Tözün Issa ile 8 yıl önceki karşılaşmalarını anlattı.

Çelik “Tözün Alevi kimliği ve Türkiye ve Avrupa`da göçmen olan Alevilerin durumuna dikkat çekeceğini, onların sesinin duyurulması için bir kitap projesi olduğunu söylemişti. Karşılıklı görüş alış-verişi yaptımız bu toplantıdan hemen sonra araştırmalara giriştik ve Londra`daki Alevi Kültür Merkezi ve Cemevi`nin de katkılarıyla dataları bir araya getirdik. Sonraki günler projemizin ağı ve çapı gittikçe gelişti.” dedi. Kitabın 4. bölümü olan ‘Göç modellerine bakış` başlığına katkıda bulunan ve toplantı için İsveç’ten gelen Hüseyin Mirza Karagöz, Tözün Issa ile iyi bir ilişki ve işbirliği kurduklarını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye`deki en büyük azınlık ve dini grup olan Aleviler her zaman hükümetler tarafından tehdit altındaydılar. Özellikle 1980`li yıllarda. Türkiye`nin değişen her sosyo-politik gelişmesinden Alevi toplumu olumsuz etkilendi. Cumhuriyetin ilk yıllarında çıkarılan Tekke ve Zaviye Kanunu (1925) ile ibadet yerleri yasaklandı, yok edildi. Bu durum Cumhuriyet kurulurken çok umutlu olan Aleviler üzerinde büyük bir hayal kırıklığı yarattı. Yeni Türk hükümetinin de `tek din, tek dil ve tek millet` olma görüşü yine Alevi ve diğer azınlıklar arasında derin bir şok yaşattı. Alevi nefreti tarihte her dönem vardı ve bu sadece söze dayalı değil fiziksel bir şekilde de gerçekleşti.” dedi.

Toplantıya Türkiye`den katılan ve kitabın 5. bölümü yani ‘Aleviler ve Şehirleşme` başlığını hazırlayan Burcu Şentürk Gökpek ise böyle güzel bir projede çalıştığı için kendisini çok şanslı ve mutlu hissettiğini belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü: “Türkiye`de sünni ve Türk olmamak demek yani Alevi toplumu gibi şiddete maruz kalmak demektir. Özellikle Aleviler, akademisyenler, çocuklar, sosyalistler ve diğer azınlık gruplar baskı altında yaşıyorlar.” Kitabın önsözüne katkıda bulunan Britanya Alevi Federasyonu Başkanı İsrafil Erbil, bu kitabın gelecek nesiller için bir rehber niteliğinde olduğunu vurgulayarak şunları söyledi; “Tözün Issa bu kitapta geleceği aydınlattı ve göçmen olarak yaşayan Alevi toplumunda geçmiş ve gelecek arasında bir köprü inşa etti. Ayrıca kitap toplumların asimilasyona uğramadan ait oldukları sosyal yaşamlarını devam ettirebilmeleri için okuyucuya bilgiler sunmaktadır. Kitabın uyumlu bir şekilde bitirilmesi, Tözün`ün çabasını bize çok kutsal ve önemli kılıyor. Söz veriyoruz ki bu kitabı çok geniş bir okuyucu kitlesine ulaştıracağız”

Son olarak söz alan Prof. John Gabriel kitap için memnuniyetini ifade ettikten sonra kısa bir tanıtimini yaptı. Gabriel konuşmasını şöyle sürdürdü: “O bugün fiziksel olarak aramızda değil ancak bu kitabı yayınlamak için katkıda bulunanlara, burada olan veya olmayanlara çok teşekkür ediyorum. Kitabı okuduğumda çok etkilendim. Çok güzel ve uyumlu bir çalışma olmuş” dedi.