Avukat Çankıran “Otomatik Bilgi Paylaşımı Anlaşması”nı anlattı

26 Aralık 2017

Avukat Muhammet Çankıran, 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek Türkiye, OECD tarafından hazırlanan Otomatik Bilgi Paylaşımı Anlaşması’nın yurtdışında sosyal yardım alan ve Türkiye’de geliri olanları etkileyebileceğini söyledi. Çankıran bilgi değişiminde düşük değerli hesaplarda limitin henüz saptanmadığını vurgulayarak Türkiye’nin de FETÖ’den dolayı yurtdışına mal kaçıranları bulmak için yasayı kullanabileceğini öne sürdü.

Oakfield Avukatlık Bürosu’ndan Avukat Muhammet Çankıran düzen­leminin amacının ülkeler arasındaki vergi boşluklarından yararlanan bir grup insanın vergi kaçırmasını engel­lemeyi hedeflediğini belirterek, “Buna imza atmış 90 ülkeyi ilgilendiren bir nokta. İngiltere bunu 2017 Eylül’ünde yürürlüğe soktu. Bankalardan, hesap bilgilerini vergi ofisi HM Revenue’ye bildirmeleri istendi. Bir de İngiltere’de banka hesabı açmak güçleştirildi” dedi.

Çankıran, “Şimdi uygulama nasıl olacak?” sorusunu da şöyle yanıtladı:

“Uygulamada her ülke belli ortak standartları uygulayacaklar. Bu stan­dartlarda şöyle olacak; örneğin ban­kalar ve diğer kurumlar, her ülkenin uygun gördüğü kurumlar kendi sis­temlerindeki bilgileri kendi vergi da­irelerine aktaracaklar. Bu vergi dai­releri Otomatik Bilgi Değişimi Yasası çerçevesinde bir sisteme yükleyecek ve diğer ülkelere bunu bildirebilecek. Burada belirleyici olan kişinin hangi ülkenin vergi sistemine kayıtlı olduğu­dur. Örneğin İngiltere’de yaşayan bir insan eğer altı aydan bir gün fazla bu ülkede yaşamışsa ve vergi sistemine burada kayıtlı ise onun vergi mükel­lefiyeti burada doğuyor. Dolayısıyla onunla ilgili başka bir ülkede belli bir işlem yapılmışsa o ülkenin vergi dai­resinin sisteminden bu ülkenin vergi dairesi o bilgiyi alabilecek. Yani özü bu. Dolayısıyla bu ülkede vergi mükellefi olan kişi başka bir ülkede vergiyi içeren herhangi bir faaliyette bulunmuşsa ki bu zaten geçmişte de vardı otomatik olarak buradaki vergi dairesini bilgilen­dirmek zorunda, fakat yeni sistemde bilgilendirmeyi kişi yapmamışsa bile il­gili devlet bu bilgilendirmeyi vergi dai­resi üzerinden yapacak. Dolayısıyla siz deklarasyonu yapmamış olsanız bile o bilgi alınacak öbür ülkeden. Bu yön­temle bir ülke kendi vergi mükellefi olan kişinin, dünya ölçeğinde Otoma­tik Değişim Yasası’na üye olan ülkele­rin içinde yaptığı herhangi bir parasal aktiviteden bu ülkenin bilgisi dahilinde olacak.”

Türkiye’de geliri olan toplum üye­lerine ilişkin de Çankıran şunları söy­ledi: “Öncelikle bu ülkede vergi mü­kellefi olan kişi Türkiye’de mülk edin­mişse, bizim toplum açısından örneğin emeklilik parası alanlar, orada mülk edinip kira geliri elde edenler. Bu ki­şilerin aslında Otomatik Bilgi Deği­şimi Yasası olmadan da hukuki bir zorunlulukları var. Orada elde ettik­leri gelirleri buraya bildirmeleri gere­kir. Özellikle de yardım alan insanlar devlet yardımı alan insanlar orada ek gelirleri varsa mutlaka bilgilendirme­leri lazım… Orada bankalarında para varsa mutlaka bilgilendirmeleri lazım. Bu aslında Otomatik Bilgi Değişimi Ya­sası olmadan da bir yasal suç olarak görülüyor, zaten devlet onun bilgisine sahip olursa onla ilgili gerekli işlemleri yapabilir.”

Çankıran Otomatik Bilgi Değişimi Yasası’yla deklare edilmese bile Tür­kiye’deki gelirlerin İngiltere vergi daire­since öğrenilebileceğini vurgulayarak şöyle konuştu: “Bu yasanın düzenlen­mesine göre; yüksek değerli ve düşük değerli olmak üzere kişisel hesaplar ikiye ayrılıyor. 1 milyon doların üze­rinde olan hesaplar yüksek değerli he­saplar oluyor. Bu hesaplar hiç tartış­masız bildirilmesi gereken hesaplardır ve ilgili ülkenin maliyesi kişinin vergi dairesine bunu bildirecektir. Düşük de­ğerli hesaplarda ise herhangi bir dü­zenleme yoktur.

Çünkü onu ilgili ülkenin kendi iç ör­gütlenmesine bırakmış. İlgili ülke, örne­ğin Türkiye derse ki ben İngiltere’de vergi mükellefi olan vatandaşımın ge­lirinin bankadaki hesabının 50 binlik kısmını deklare etmeyeceğim derse bunu sisteme yüklemek zorunda de­ğildir. Dolayısıyla İngiliz hükümetinin de bunu görme şansı olmayacaktır. Türkiye bu işlerin henüz çok başında, Mayıs’ta bir düzenleme yasası geçi­rildi. İkinci etapta bir yasanın daha dü­zenlenmesi gerekiyor. Türkiye henüz adım atmadı. Bu yasa düzenlendiğinde bu limitleri de belirlemesi gerekiyor. Türkiye’nin bu konuda nasıl bir tavır içerisinde olacağını bilmediğimiz için Türkiye’de banka hesabı olan vergi mükellefi vatandaşlarımızın etkilenip etkilenmeyeceğini söylemek çok erken henüz. Bunu bilemeyiz. Fakat buradan şöyle bir iki nüve çıkartabiliyoruz. Bir ara maliye bakanlığı bu konuda bir açıklama yaptı. Dedi ki, biz vatandaş­larımızın haklarını koruyacağız. Bura­dan sinyal olarak ben yüksek rakam­ların bildirileceğini, düşük rakamlı para hareketlerinin bildirilmeyeceği sonucunu çıkarıyorum. Bunu destek­leyen bir başka açıklama da yine Türk Konsolosluğu’ndan geldi. Yerel bir top­lantıda ‘Biz vatandaşımızın bilgilerini vermeyeceğiz’ dedi.”

Türkiye’nin kaç lira hesabı olanları bildireceği henüz bir netlik kazanmadı­ğının altını çizen Çankıran, “Bu konuda bir açıklama da yok. Yasa zaten bunu düzenlenmeyi otomatikman üye ülke­lerin kendisine bırakıyor. Üye ülkeler bunun ne kadarını paylaşmak istiyor. Yaklaşık 5 milyon Türkiye vatandaşı­nın yurt dışında yaşadığını ve bu 5 mil­yon vatandaşın her birisinin de en az Türkiye’de iki kişilik bir aileyi besledi­ğini varsayarsak nüfusunun 15 milyon­luk yükünü taşıyan, artı yatırımlar ve turizm de hariç, vatandaşlarının çıkar­larını koruyacağını tahmin ediyorum. O konuda yasal bir yetki verilmişse bunu sonuna kadar zorlayacağını dü­şünüyorum. Düşük tutacağını zannet­miyorum” diye konuştu.

Çankıran’ın toplum üyelerine öne­risi de şöyle: “Mülklerin deklarasyo­nundan daha çok düzenleme; şirket­ler, hisseler, yatırım hesapları, tasar­ruf hesapları ve kişisel banka hesapları üzerinden dönüyor. Toplum üyelerine gidin oradaki mülklerinizden kurtulun demek de çok riskli, yapmayın demek de. Düzenlemenin ne olacağını bilme­diğimizden zor. Fakat benim görebil­diğim, hükümetin, Türkiye’nin devlet olarak insanların yurt dışındaki yatı­rımlarından çok menfaati var, ekono­mik menfaati var. Bu menfaatleri göz ardı edeceğini düşünmüyorum. Bu menfaatleri de dikkate alarak küçük tasarruf sahiplerinin tasarruflarını ko­ruyacağını düşünüyorum.

MADALYANIN DİĞER YÜZÜ

“Düzenleme 2018’in Eylül ayında hayata geçirilecek değil mi?” soru­sunu da Çankıran şöyle yanıtladı: “Evet, Eylül ayında Türkiye’nin fiili olarak sistemini kurmuş ve bu bilgi­leri sisteme yüklemiş olması gereki­yor. Bu konuda nasıl bir hazırlık ol­duğunu bilmiyorum. Ben basından takip edebildiğim kadarıyla çok bir şey göremedim. Sadece Mayıs’ta bir yasa çıkartıldı, onun ötesinde bir iki düzenlemenin daha yapılması lazım. Fakat İngiltere bunu yaşama geçirdi. Bu Türkiye’de vergi mükellefi olan vatandaşlarımızın İngiltere’de mal­ları, mülkleri varsa, paraları varsa İngiltere bunu zaten otomatik olarak sisteme geçiriyor. Türkiye isterse bunları bulabilecek. Bunu da büyük olasılıkla ‘FETÖ’ operasyonlarında, terör operasyonlarında kullanmak is­teyeceklerdir. Türkiye de bu amaçla Bilgi Değişim Yasası’nı kullanmak is­teyecektir tabii ki.”