Bilim insanları, hava kirliliği ve kemik erimesi arasında bir bağlantı keşfetti

6 Ocak 2020

Araştırmacılar, hava kirliliğine maruz kalmanın insan kemikle­rinde zayıflamaya neden oldu­ğunu keşfetti. Hindistan’da araş­tırma yapan bilim insanları, hava kirliliği arttıkça kemik mineralleri­nin azaldığı sonucuna ulaştı.

Hava kirliliği sonucu oluşan hastalıkların sayısı her geçen gün artıyor. Şimdiye kadar hava kirli­liğinin akciğer, kalp, rahim ve göz rahatsızlıklarına neden olduğunu ve potansiyel olarak da zihinsel hastalıklara neden olabileceğini biliyorduk.

Bilim insanları, bu hastalıkların bir yenisini daha keşfetti. Hindis­tan’daki Haydarabad kentinin dı­şındaki 23 bölgede 3.700 kişiyle çalışan bilim insanları, PM2.5’lik kirlilik seviyesinde faaliyetlerini yürüttü. Yakındaki köylerde 35,7 yaş ortalamasındaki insanları in­celeyen araştırmacılar, hava kirli­liği ile kalça ve omurgadaki kemik minerallerindeki değişimin bağ­lantılı olup olmadığını araştırdı. Kemik minerallerindeki değişim, kemik erimesi teşhisi için kulla­nılan bir ölçü.

Barcelona Küresel Sağlık Enstitüsü’nden Cathryn Tonne, genel olarak bakıldığında yüksek hava kirliliği seviyesindeki artışla daha düşük kemik mineralleri ara­sında bir örüntü gördüklerini be­lirtiyor. Bölge sakinlerinin maruz kaldığı ortalama PM2.5’lik seviye, metrekareye yıllık 32,8 mikrogram kirlilik demek. Bu sayı, Dünya Sağ­lık Örgütü’nün belirlediği güvenli seviyeden üç kat daha fazla.

Tonne ve meslektaşları, met­rekareye düşen her 3 mikrogram daha fazla kirlilikte kadınlarda ve erkeklerdeki kemik mineral yoğun­luklarında, omurgada santimetre­kare başına ortalama 0,011 gram kalçadaysa 0,004 gram düşüş ol­duğunu tespit ettiler. PM2.5’in alt kümesi olan siyah karbonun da düşük kemik kütlesi ile bağ­lantılı olduğu ortaya çıktı. Araş­tırmaya konu olan insanların ya­rısından fazlası, yemek pişirmek için çevreyi kirleten madde salı­nımına neden olan katı yakıtlar kullanıyor ancak bu insanlarda kapalı ortam hava kirliliğiyle ke­mik kütlesi arasında bir bağlantı tespit edilemedi. Bu nedenle ke­mik kütlesini esas etkileyen unsu­run açık havadaki kirlilik olduğu sonucuna varıldı.

Kemik kütlesini hava kirlili­ğine bağlayan araştırmalar hâlâ gelişim aşamasında ve bunların çoğu gelişmiş ülkelerdeki yaşlı in­sanlara odaklanmış durumda. Ön­ceki çalışmaların bu nedenle ikna edici olmadığını savunan Tonne, buna rağmen kimi araştırmalarda bağlantılar bulduğunu belirterek 2017 yılında Boston’da yaşı er­kekler arasında yapılan bir araş­tırmayı hatırlatıyor.

Hava kirliliği ve kemik sağlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen bi­limsel araştırmaların çok eksik olduğunu belirten araştırmacı­lar, bu nedenle yeni inceleme­nin önemli olduğunu düşünüyor­lar. Araştırmada kapalı ortam ve açık hava incelemesinin yapılması ve araştırmaya çok sayıda insa­nın katılması, onu daha da etkili hâle getiren etmenlerden. Oslo Üniversitesi’nden bir bilim insanı, araştırmanın hava kirliliğinin tekil bireylerin sağlığına olan etkisinin göreli olarak az olduğunu ancak kemik kütlesinde azalmanın po­pülasyon seviyesinde ciddi sağ­lık yükleri getireceğini belirtiyor.

Araştırmayı yapan bilim insan­larından Diddier Prada, ABD’de PM2.5 kirlilik seviyesinin yılda kemik erimesi kaynaklı 86 bin kemik kırığı ile bağdaştırılabile­ceğini söylüyor. Çoğu insanın en yüksek kemik kütlesine 20 ile 30 yaşları arasında eriştiğini kayde­den araştırmacı, bu noktadaki bir azalışın ilerleyen yaşlarda kemik erimesi riskini artıracağına dikkat çekiyor.