Muhafazakâr Parti: Sosyal yardım sadece BK vatandaşlarına verilmeli

6 Ekim 2025

Muhafazakâr Parti, kamu harcamalarında yılda 47 milyar sterlin tasarruf hedefleyen plan kapsamında, sosyal yardımların yalnızca İngiliz vatandaşlarına verilmesini istiyor.

Muhafazakâr Parti’nin gölge Maliye Bakanı Mel Stride, İngiltere’de sosyal yardımların yalnızca Birleşik Krallık vatandaşlarına verilmesini öngören yeni plan kapsamında, yardımlardan mahrum kalacak yabancıların “ülkelerine geri dönebileceğini” söyledi.

Stride, partisinin yıllık 47 milyar sterlinlik kamu harcaması kesintisi planını açıklamadan önce BBC Radio 4’ün Today programına katılarak detayları paylaştı. Tasarrufun en büyük bölümünün, refah harcamalarındaki 23 milyar sterlinlik kesinti ile sağlanması hedefleniyor.

“Vatandaşlık bir anlam ifade etmeli”

Stride, düşük seviyeli ruhsal rahatsızlıklar yaşayan kişilerin uzun süreli hastalık yardımlarından yararlanmasının da sınırlandırılacağını belirtti.
Ayrıca, yardımların yalnızca İngiliz vatandaşlarına verilmesini öngören planın, ülkede yıllardır yaşayan veya süresiz oturum hakkına (indefinite leave to remain) sahip kişileri bile kapsayabileceğini açıkladı.

Stride, bu kişilerin maddi zorluk yaşaması halinde ne yapabilecekleri sorusuna şu yanıtı verdi:

“Dünyanın başka bölgelerinden gelenlerin, o bölgelere geri dönme seçeneği olacak.”

Bireysel durumların farklı olabileceğini söyleyen Stride, bazı kişilerin “çalışma düzenlerini değiştirebileceğini veya daha uzun süre çalışarak uyum sağlayabileceğini” ifade etti.

“Burada önemli olan nokta şu: Birleşik Krallık vatandaşlığı bir anlam ifade etmeli. Yardım sistemi, bu ülkenin vatandaşları içindir; halkın çoğu da bunun doğru olduğunu düşünüyor,” dedi.

AB vatandaşları muaf tutulacak

Ancak söz konusu kuralın, Brexit sonrası anlaşmalar kapsamında Birleşik Krallık’ta yerleşik statüye (settled status) sahip AB vatandaşlarını kapsamayacağı anlaşılıyor. Bu kişilerin sosyal yardım hakkı, AB ile yapılan anlaşmalar gereği korunuyor.

Toplam 47 milyar sterlinlik kesinti planı

Muhafazakârların açıkladığı plana göre, kamu harcamalarındaki 47 milyar sterlinlik kesintinin dağılımı şöyle:

• £23 milyar: Refah (welfare) harcamalarında kesinti
• £8 milyar: Yaklaşık 130.000 kamu çalışanının işten çıkarılması
• £7 milyar: Yurtdışı yardımların GSYH’nin %0,1’ine düşürülmesi

Bu oran, İşçi Partisi hükümetinin halihazırda %0,5’ten %0,3’e indirdiği seviyenin de altına inecek.

Ayrıca plan, “etkisiz ve pahalı yeşil sübvansiyonların” kaldırılmasıyla ek tasarruf sağlamayı da öngörüyor.

“Refah bütçesi kontrolden çıktı”

Stride, açıklamalarında refah sisteminin maliyetinin hızla arttığını savundu:

“Refah bütçemiz kontrolden çıktı. Düşük seviyeli ruh sağlığı sorunları yaşayan kişilerin istihdama kazandırılması yerine, uzun süreli yardımlarda kalmalarına izin veriliyor. Bu konuda büyük tasarruf potansiyeli var.”

“2016’dan bu yana kamu hizmetlerinde çalışan sayısı %35’ten fazla arttı. Bu sayıyı düşürerek ciddi tasarruf sağlayabiliriz,” dedi.

Stride, planın gerekçesini “ülkenin imkânlarının üzerinde yaşaması” olarak tanımlayarak, “Mali sorumluluğu ciddiyetle ele alan tek parti Muhafazakâr Parti’dir” ifadelerini kullandı.

Siyasi yankılar

Muhafazakârların bu planı, göçmen hakları ve sosyal adalet çevrelerinden sert tepki çekti. Eleştirmenler, planın uzun yıllardır İngiltere’de yaşayan yabancıları dışlayıcı bir politika anlamına geldiğini belirtiyor.

Ancak Stride, partinin “fiskal disiplin” ve “vatandaşlık bilincini güçlendirme” hedefinden geri adım atmayacağını söyledi.