Rekabet otoritesi, beş su şirketinin ücret artışı taleplerinin bir kısmını onayladı; faturalar ortalama yüzde 3 artacak
İngiltere’de milyonlarca hanenin su faturaları, beş büyük su şirketine ek zam izni verilmesinin ardından beklenenden daha fazla artacak. Rekabet ve Piyasalar Kurumu (Competition and Markets Authority – CMA), Anglian, Northumbrian, Southern, Wessex ve South East Water şirketlerinin 2025–2030 dönemi için talep ettiği fiyat artışlarının bir bölümüne onay verdi.
Şirketler 2,7 milyar sterlin istedi, 556 milyon sterlin onaylandı
The Guardian’da yer alan habere göre, bağımsız uzmanlardan oluşan CMA paneli, şirketlerin talep ettiği 2,7 milyar sterlinlik artıştan yalnızca yüzde 21’ini, yani 556 milyon sterlini onayladı. Bu karar, söz konusu şirketlerin faturalarına önümüzdeki beş yıl boyunca ortalama yüzde 3 ek artış anlamına geliyor. Bu oran, daha önce sektör denetim kurumu Ofwat tarafından verilen yüzde 24’lük artışa ek olarak uygulanacak.
Söz konusu beş şirket İngiltere genelinde 14,7 milyon müşteriye hizmet veriyor. Şirketler, artış taleplerini çevre standartlarını karşılayabilmek ve altyapı yatırımlarını finanse etmek amacıyla yaptıklarını savunmuştu.
“Faturalar artıyor, güven azalıyor”
Su faturalarındaki yeni artış, İngiltere’de uzun süredir süren siyasi tartışmaları yeniden alevlendirdi. Son yıllarda nehir ve denizlere karışan atık su sızıntıları ve çevre kirliliği kamuoyunda büyük tepki çekmişti.
Su Bakanı Emma Hardy, yaptığı açıklamada halkın öfkesini anladığını belirterek şunları söyledi:
“Fatura artışlarına yönelik kamuoyu tepkisini anlıyorum. Bu yüzden ödeme güçlüğü yaşayan herkes için şirketlerin gerekli desteği sunmasını bekliyorum.
Yatırım fonlarının altyapı projelerine harcanmasını, prim ve ikramiyelere gitmemesini sağlıyoruz. Ayrıca su yollarımızı temizlemek ve sisteme güveni yeniden tesis etmek için yeni ve güçlü bir düzenleyici kurum oluşturuyoruz.”
Onaylanan artış oranları
Şirketlerin talepleriyle CMA’nın kabul ettiği oranlar arasındaki fark dikkat çekti:
- Anglian Water: Talep %10 artış – onay %1 (ortalama fatura £649 yerine £599)
- Northumbrian Water: Talep %6 – onay %1 (ortalama fatura £495)
- South East Water: Talep %18 – onay %4 (ortalama fatura £286)
- Southern Water: Talep %15 – onay %3 (ortalama fatura £638)
- Wessex Water: Talep %8 – onay %5 (ortalama fatura £622)
CMA: “Taleplerin çoğu haklı gerekçelere dayanmıyor”
Kararı açıklayan kurul başkanı Kirstin Baker, şirketlerin sunduğu taleplerin büyük ölçüde orantısız olduğunu belirtti:
“Su şirketlerinin Ofwat tarafından onaylanan artışların üzerine bu kadar yüksek oranlar istemeleri büyük ölçüde haklı gerekçelere dayanmıyor. Hane bütçeleri üzerindeki baskının farkındayız ve fiyat artışlarını asgari düzeyde tutmak için çalıştık. Ancak yine de temel altyapı yatırımlarının devam edebilmesi için makul bir finansman sağlanmalı.”
Tüketici ve çevre örgütlerinden tepki
Tüketici Konseyi (Consumer Council for Water) CEO’su Mike Keil, artış kararının haneler üzerinde ek yük oluşturacağını belirterek, “Yatırımcılara daha fazla getiri sağlanırken tüketicilerin aynı hizmete daha fazla para ödemesi endişe verici” dedi.
Çevre örgütleri ise kararı “sistemin çöküşünün yeni bir göstergesi” olarak yorumladı. River Action adlı çevre kampanya grubunun CEO’su James Wallace, su şirketlerinin hissedarlara kâr payı dağıtmaya devam ederken İngiltere’nin nehirlerini kirlettiğini vurguladı:
“Yine faturaları halk ödüyor, bedelini ise doğa çekiyor. Bu beş şirket sadece 2024 yılında toplam 1,4 milyon saatlik atık su deşarjından sorumluydu.”
Thames Water yakından izliyor
İngiltere’nin en büyük su şirketi Thames Water da benzer bir fiyat artışı talebinde bulundu ancak şu anda Ofwat ile yeniden yapılanma görüşmeleri nedeniyle süreci askıya almış durumda. Şirket, 4 milyar sterlinlik ek kaynak talebi üzerinde çalışıyor.
Arka Plan: Artan faturalar ve yatırım baskısı
Ofwat, Aralık 2024’te yaptığı açıklamada, 2030’a kadar ortalama hane su faturalarının yüzde 36 artarak 597 sterline çıkabileceğini duyurmuştu. Düzenleyici kurum, şirketlerin önümüzdeki dönemde 104 milyar sterlinlik yatırım planladığını ve bunun büyük ölçüde tüketicilerden gelecek gelirle finanse edileceğini belirtmişti.
Yeni CMA kararı, bu çerçevede hanehalkı bütçeleri üzerindeki baskıyı artırırken, çevre yatırımlarının gerçekten gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda soru işaretlerini de beraberinde getiriyor.