ONS için kritik yıl: Hatalar kurumun geleceğini sorgulatıyor

29 Aralık 2025

Veri krizleri İngiltere ekonomisini “kör uçuşa” sürüklerken, yeni baş istatistikçi için zorlu bir dönem başlıyor

İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), düşen veri kalitesi, ertelenen yayınlar ve iç sorunlar nedeniyle ağır bir krizle karşı karşıya. 2026 yılı, kurumun güvenilirliğini yeniden kazanması açısından kritik önem taşıyor.

 

İngiltere’nin resmi istatistik kurumu Office for National Statistics (ONS), son yıllarda yaşadığı ciddi aksaklıklar nedeniyle ülke ekonomisinin sağlıklı şekilde izlenmesini zorlaştırmakla eleştiriliyor. Kurumu denetleyen UK Statistics Authority’nin yıllık raporunda, kurulun eski başkanı Sir Robert Chote geçtiğimiz yılı “zorlayıcı” olarak tanımladı. Ancak birçok uzmana göre bu ifade, yaşanan krizi tarif etmekte yetersiz kalıyor.

The Times’ta yer alan habere göre, son 12 ayda ONS’teki sorunlar derinleşirken, hükümet ve Bank of England’in ekonomik politika belirlerken güvenilir verilere erişimi ciddi biçimde zayıfladı. Uzmanlar, İngiltere ekonomisinin potansiyelini en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen kararların adeta “kör uçuş” koşullarında alındığı görüşünde.

Bir yılda yaşananlar krizin boyutunu ortaya koyuyor

ONS, yalnızca bir yıl içinde birden fazla ağır sorunla karşı karşıya kaldı. Kurumun başındaki isim Sir Ian Diamond, sağlık sorunları nedeniyle görevinden ayrıldı. Parlamento soruşturması, ONS’te yıllardır süregelen ve “derinlere işlemiş” yapısal sorunların göz ardı edildiğini ortaya koydu. Veri kalitesi endişeleri nedeniyle bazı temel ekonomik yayınlar askıya alındı; çalışanların ofise dönüş planlarına karşı sendikal eylemler yaşandı; Bank of England yetkilileri ise istatistiklerin doğruluğunun hızla bozulduğunu açıkça dile getirdi.

Uzmanlara göre, ONS bu sorunları 2026 yılına kadar çözemezse, ülkenin resmi ekonomik anlatıcısı olma rolü ciddi biçimde tartışmaya açılabilir.

Yeni baş istatistikçiyi zorlu bir gündem bekliyor

Sir Ian Diamond’ın yerine atanacak yeni baş istatistikçinin, yıllık 200 bin sterlin maaş alacağı ve başvuruların 23 Kasım’da kapanmasının ardından önümüzdeki aylarda göreve başlaması bekleniyor. Ancak bu görev, geçen yıl alınan bir kararla yetkilerin yeni bir daimi müsteşarla paylaşılması nedeniyle önceki dönemlere kıyasla daha sınırlı hale geldi. Bu kapsamda ONS’in günlük yönetimi Darren Tierney ile paylaşılacak.

Yeni baş istatistikçinin öncelik listesinin en üst sırasında, uzun süredir planlanan ancak defalarca ertelenen yenilenmiş iş gücü istatistikleri yer alıyor.

İş gücü verilerinde alarm verici düşüş

ONS’in mevcut iş gücü verilerinin temelini oluşturan anketlere verilen yanıt oranı, son 20 yılda kademeli olarak gerilerken, Covid-19 salgını sonrası dönemde sert bir düşüş yaşandı. Yanıt oranı, pandemi öncesinde yaklaşık yüzde 40 seviyesindeyken, 2023’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 12,7 ile rekor düşük seviyeye indi.

ONS’in nakit teşvikler sunması, anketleri sadeleştirmesi ve kapı kapı ziyaretler yapmasıyla bu oran yüzde 23,4’e yükselse de, uzmanlar seviyenin hâlâ güvenilir istatistik üretimi için yetersiz olduğu görüşünde. Düşük katılım oranlarının, verilerin ekonomi genelini doğru yansıtmamasına veya belirli gruplara orantısız ağırlık verilmesine yol açtığı belirtiliyor.

TLFS projesi gecikiyor, maliyeti artıyor

Bu sorunu aşmak amacıyla ONS, 2022’den bu yana Transformed Labour Force Survey (TLFS) adlı yeni bir veri seti üzerinde çalışıyor. İlk olarak 2024 baharında yayımlanması planlanan TLFS, şimdi 2026 sonuna hatta 2027’ye ertelenmiş durumda. The Times’ın bilgi edinme başvurusu kapsamında elde ettiği veriler, proje için yapılan harcamaların son bir yılda neredeyse iki katına çıktığını ortaya koydu.

Capital Economics’ten Ruth Gregory, hükümet ve Merkez Bankası’nın “sağlam olmayan iş gücü verileri nedeniyle karanlıkta kaldığını” söyledi. ING’den James Smith ise, “İş gücü verilerine duyulan güveni yeniden tesis etmek, 2026’nın en önemli önceliği olmalı,” değerlendirmesinde bulundu.

Sorunlar yalnızca iş gücü verileriyle sınırlı değil

ONS, Mart ayında işletmelerin üretimde kullandığı girdilerin fiyat değişimini ölçen endeksin yayımlanmasını, 2008’e kadar uzanabilecek kalite sorunları nedeniyle durdurdu. Ağustos ayında ise aylık perakende satış verileri, ek kalite kontrolleri gerekçesiyle iki hafta ertelendi.

GSYH hesaplamalarında kullanılan yaşam maliyeti ve gıda anketlerine verilen yanıt oranı da yüzde 28 seviyesinde kaldı. Bu oran son bir yılda artış gösterse de, pandemi öncesi seviyelerin oldukça altında.

Uluslararası karşılaştırmalar ve yapısal sorunlar

Anketlere katılım isteksizliği yalnızca İngiltere’ye özgü değil. ABD istatistik kurumu da benzer uyarılarda bulunuyor. Ancak Euro Bölgesi’nde birçok ülkede katılım zorunlu olduğu için yanıt oranları çok daha yüksek. ONS’in de bu seçeneği değerlendirdiği biliniyor.

Uzmanlara göre İngiltere’de asıl sorun, vatandaşlara ulaşılamaması değil, ulaşılan kişilerin yanıt vermeyi reddetmesi. WPI Strategy’den Martin Beck, bu durumun ONS’ten ziyade kamuoyunun isteksizliğinden kaynaklandığını belirtiyor.

Bütçe baskısı ve yayınlarda daralma

ONS her yıl yaklaşık 600 veri seti yayımlıyor. Ancak bütçesi 2020–21’de 460 milyon sterlinden, günümüzde 380 milyon sterline geriledi. Sir Ian Diamond, görev süresi boyunca “her alanda kesintiler yaşandığını” ifade etmişti.

Uzmanlar, iş gücü, GSYH ve enflasyon gibi çekirdek verilerdeki kalite sorunları göz önüne alındığında, ONS’in 2026’da veri seti sayısını yüzde 10 azaltma planını destekliyor. Bu, pandemi dönemindeki zirveye kıyasla yarı yarıya bir düşüş anlamına geliyor.

İç çekişmeler ve Newport tartışması

ONS ayrıca, ofise dönüş politikaları nedeniyle Prospect sendikası ile yaşanan gerilimle de uğraşıyor. Kurumun merkezi olan Galler’in Newport kenti, nitelikli personel bulma ve elde tutma açısından uzun süredir tartışma konusu. ONS’in yeniden Londra’ya taşınabileceğine dair iddialar ise gündemdeki yerini koruyor.

Ancak hükümetin ONS’ten sorumlu ismi Josh Simons, Bloomberg’e verdiği demeçte Newport’un bir sorun olarak görülmemesi gerektiğini söyledi.

2026 belirleyici olacak

ONS, Temmuz 2026’da TLFS için bir “hazırlık değerlendirmesi” yapılacağını, Kasım 2026’da geçiş hedeflendiğini ancak sürecin 2027’ye sarkabileceğini açıkladı. Kurum ayrıca, yapay zekâ kullanımını artıracağını ve Mart ayından itibaren enflasyon hesaplamalarında market kasa verilerini devreye alacağını duyurdu.

Josh Simons, “ONS artık ekonomik göstergelere odaklanacak. Ekonomiyi büyütmek ve insanların hayatını iyileştirmek için, nerede olduğumuzu net biçimde bilmemiz gerekiyor,” dedi.

Uzmanlara göre, tüm bu hedeflerin 2026 yılı içinde hayata geçirilmesi şart. Aksi takdirde yaşanacak yeni hatalar, kuruma duyulan güveni kalıcı biçimde zedeleyebilir.