“Obezite ve beslenme yetersizliği küresel salgın”

4 Mart 2019

Dünyanın en saygın bilim der­gilerinden Lancet’te yayımlanan ra­porda, birbirinin hem nedeni hem de sonucu olarak gösterilen obezite, beslenme yetersizliği ve iklim deği­şikliği, “küresel salgın” olarak nite­lendirildi.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabo­lizma Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, AA muha­birine yaptığı açıklamada, küresel hastalık yüküne ilişkin 195 ülkeyi kapsayan araştırmada, dünyada 2,1 milyar insanın “fazla kilolu” ve 650 milyon kişinin “obez” olarak tanım­landığını söyledi.

Dünyanın en saygın bilim dergi­lerinden Lancet’te, geniş katılımlı uluslararası komisyon tarafından obeziteye ilişkin yeni araştırma ra­poru yayımlandığını bildiren Yıldız, “Raporda, obezite, beslenme yeter­sizliği ve iklim değişikliği, ilk kez bir­biriyle ilişkili ve birbirini olumsuz et­kileyen problemler olarak belirtildi ve bu durum küresel salgın (global sindemi) olarak tanımlandı. Böylece ilk defa bilimsel platformda ayrı ayrı üç faktörün birbirinin hem nedeni hem sonucu olabildiği ve bunun küresel bir salgın olarak nitelendi­rildiği kayıt altına alındı.” diye ko­nuştu.

Raporda, her insanı, ülkeyi ve bölgeyi etkileyen bu salgının altında yatan en önemli faktörlerin gıda, ta­rım, ulaşım, şehircilik ve toprak kul­lanımı başlıkları altında toplandığını anlatan Yıldız, “Çözüm için bu fak­törleri dikkate alan acil ve sürdürü­lebilir çözüm planı ve uluslararası iş birliğinin gerektiği vurgulandı.” dedi. Son 10 yılda yapılan araştır­maların, iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerinde çok önemli etkileri olduğunu gösterdiğine işaret eden Yıldız, şu değerlendirmelerde bu­lundu: “Özellikle düşük-orta gelir seviyesindeki ülkelerde gıda üreti­minde azalma, kuraklık ve sel gibi afetler, gıda kaynaklı ve mikrobik hastalıklar nedeniyle azalan gıda güvenliği hem beslenme yetersiz­likleri hem de obezitenin görülme sıklığını artırdı. Buna karşılık obe­zite sonucu insanların artan enerji ihtiyacını karşılamak için daha fazla işlenmiş gıda, et ve hayvansal besin üretimi ile motorlu taşıt kullanımı sera gazı etkisini artırarak iklim de­ğişikliğini tetikledi. Böylelikle obe­zite, beslenme yetersizliği ve iklim değişikliğinin oluşturduğu üçlü kü­resel salgın 21. yüzyılda hem insan sağlığı hem de dünya ekosistemi için en büyük tehdit olarak karşımıza çı­kıyor.”

Prof. Dr. Yıldız, obezitenin dün­yanın bütün bölgelerinde artış gös­terdiğini, son 30 yılda bu salgını ön­leme adına birçok uluslararası kuru­luş ve ülke tarafından kanıta dayalı sağlık düzenlemelerinin kabul edil­diğini ancak bunlara rağmen uygu­lamada anlamlı ve ölçülebilir başarı elde edilemediğini söyledi.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, obezitenin Tip 2 diyabetin yüzde 44’ü, koroner kalp hastalıkla­rının yüzde 23’ü ve çeşitli kanserle­rin yüzde 7-41’inin gelişiminden so­rumlu olduğunu anlatan Yıldız, her 10 obezden 8’inde uyku problemle­rinin bulunduğunu belirtti.

Yıldız, obezitenin yıllık maliye­tinin 2 trilyon doların üzerinde ol­duğuna dikkati çekerek, “Bu rakam dünya gayrisafi hasılasının yüzde 2,8’ini oluşturuyor.” bilgisini verdi.

Yıldız, Hacettepe Üniversitesince yarın gerçekleştirilecek Prof. Dr. Şe­ref Zileli’yi Anma ve Hacettepe İç Hastalıkları Günü kapsamında “Her Yönüyle Obezite” başlıklı panelde, açıklanan raporun tüm detaylarıyla ele alınacağını kaydetti.

Uluslararası katılımın da olacağı programda, HÜ bilim insanlarınca sağlıklı beslenme ve hareketli ya­şamın öneminden risk faktörleri, hastalıkların yönetimi ve cerrahi yöntemlere kadar obezitenin enine boyuna konuşulacağını belirten Yıl­dız, bu kapsamda obeziteye ilişkin son bilimsel çalışmaların da masaya yatırılacağını sözlerine ekledi.