Günümüz gençliğine bir bakış

1 Kasım 2013

Time dergisinin “The Me Me Me Generation” (Ben, Ben, Ben Kuşağı) başlığı altında kapağına taşıdığı yazı, 1980 ile 2000 yılları arasında doğan ve adına milenyum kuşağı denilen günümüz gençliğinin pro­filini çıkartıyor. Yazıyı derleyen Joel Stein’a göre bu kuşağın olumsuz yönleri epeyce kabarık: Teknoloji bağımlısı (genellikle mobil cihaz­lar), tembel, narsist (kişinin ken­disine aşık olması), özgüveni aşırı şişirilmiş, her şeye hakkı olduğunu sanan, empatiden yoksun, otori­teye saygısız, sivil toplum hareket­lerine katılımda isteksiz, apolitik.
Ancak yazar bu kuşağın olumlu yönleri de olduğuna dikkat çekiyor: Açık sözlü, iyimser, dürüst, prag­matik, lider ihtiyacı duymayan, dini bağnazlıkları olmayan, farklılıkları (azınlıkları, eşcinselleri vb..) daha kolay kabullenen bireylerden oluş­tuğunu söylüyor.
Stein soruyor: Bu kuşak modern uygarlığın çöküşünü mü hızlandı­racak, yoksa ileriye mi taşıyacak? Stein, küreselleşmeye bağlı olarak bu kuşağın dünyanın her yerinde benzer özelliklere sahip olduğuna inanıyor.
Peki eski kuşak ne düşünüyor?
Her kuşak kendinden sonra ge­len kuşağı küçümseme ve aşağı­lama eğilimindedir; geride bırak­tıkları mirasın ehil olmayan ellerde heba olacağı kaygısını taşırlar. Oysa düşünmezler ki o kuşağı kendileri yetiştirmişlerdir ve olumsuz yön­lerinden bir ölçüde kendileri so­rumludur. Dr.Sezai Halifeoğlu eski kuşakların yeni kuşakları eleştirme alışkanlığını şöyle yorumluyor: “Şimdiki kuşakların eski kuşaklar tarafından eleştirisi gündelik ya­şam içerisinde her zaman, yapıla­gelen bir şey olmuştur. Bu eleştiri­nin bazı psikolojik unsurlarla bağ­lantısı vardır.
Cinsiyetlerin, milletlerin, etnik grupların birbirini karşılıklı ola­rak sıkça, özellikle de olumsuz ni­teliklerle değerlendirmesi yabancı olmadığımız bir olgudur. İnsanlar ortak nitelikleri aracılığıyla aidi­yet hissetmeye başladıkları kendi grupları ile diğer gruplar arasında, kimlik duygusunun sabitliğini sağ­lamak amacıyla farklılıklara vurgu yapma gereği hissederler.” Hali­feoğlu, milenyum kuşağının nar­sisistik eğilimler taşıdığı iddiasını gerçekçi bulmuyor: “İnsanoğlunun evrensel psikolojik niteliklerinin en ufak değişimi çok uzun yıllar alır. Bu durumda bugünün kuşağı an­cak kendinden önceki kuşak kadar narsisist veya benmerkezci olabi­lir. Çevresel unsurların (teknoloji, eğitim sistemi, ekonomik faktörler vs.) değişimi ile, görüntüdeki gibi özde de bir farklılık oluşmuş olduğu yanılgısına düşebiliriz.”
EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ NAR­SİSİZM
Time dergisi de “Ben, Ben, Ben Kuşağı” başlığı altında ele aldığı gü­nümüz gençliğini Milenyum Kuşağı olarak da tanımlanıyor ve mercek al­tına alıp, olumlu ve olumsuz yönle­rini irdeliyor. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra doğan “Ben Kuşağı” olarak ni­telendirilen “Baby Boomers” kuşa­ğının yetiştirdiği 1980-2000 yılları arasında doğanların oluşturduğu bu kuşak özellikle narsisistik eği­limleri ile dikkat çekiyor. Narsisist olmalarının nedeni, ebeveynlerinin başarının sırrının özgüvenden kay­naklandığına inanmaları.
Oysa özgüven, iş bulmada veya yabancı bir çevrede fark yarat­makta yararlı olmakla birlikte, iş hayatında veya ikili ilişkilerde sür­dürülebilirliği zedeliyor. Zira şişiril­miş egolarının beslediği beklenti­leri, yaşları ilerledikçe ve toplumun içine karıştıkça karşılanmamaya başlıyor. Bir araştırmaya göre 20’li yaşlarını süren gençlerde narsisis­tik kişilik bozukluğu bugün 65 yaş ve üzerindeki kişilere göre üç misli daha fazla.
HER YERDE AYNI ÖZELLİKLER
1980-2000 yılları arasında doğan­ların oluşturduğu kuşağa Milenyum Kuşağı deniyor. Her ulusun milen­yum kuşağı farklı olmakla birlikte, Stein’e göre küreselleşmeye, sosyal medyaya ve Batı Kültürü’nün dün­yanın dört bir yayına yayılmasına bağlı olarak dünyanın her köşe­sinde benzer özelliklere sahipler. Öyle ki bu kuşak, kendi ulusal sı­nırları içinde yaşayan daha yaşlı kuşaklara, başka uluslardaki aynı yaş kuşağındakilere olduklarından daha uzak. Bu yabancılaşma yal­nızca zengin çocuklarının sorunu değil. Yoksul milenyumlular da narsisistik eğilimler taşıyor; para­nın her derde deva olduğuna inanı­yor ve tüm mal varlıklarını taşınabi­lir iletişim cihazlarına yatırıyorlar.
Sanayi devrimi bireyleri daha güçlü bir hale getirdi; insanlar kent­lere göçtüler, işlerini kurdular, ör­gütlerini oluşturdular. Bilişim dev­rimi ise bireylere teknolojik ola­naklar sunarak devasa örgütlerle yarışabilecek güce sahip olmalarını sağladı. Örneğin hacker’lar şirket­lere; blogger’lar yazılı basına; te­röristler ulus devletlere; program geliştiricileri endüstrilerin tümüne meydan okuyacak kıvama geldiler.
Kısaca milenyum gençliğinin kendilerinden yaşlı kuşağa artık ihtiyaçlarının olmadığı görülüyor. İşte bu nedenle yaşlılar gençleri bir tehdit unsuru olarak görüyor. Bi­lim ve teknolojide ileri olmak her zaman uygarlık anlamına gelmiyor.
Küresel çıkarları uğruna zayıf dünya halklarına karşı kaba güce başvurmaktan çekinmeyen efendi Batı’nın uygarlığı tartışmalıdır. İn­ternet üzerinden bilgiye erişimin kolaylaşması ile daha önceden kendini göstermekte zorlanan içe­dönük yapıda insanların önemli bir fırsat yakaladıklarını düşünebiliriz. Aslında bu çağ, biraz da onların çağı ve dünya uygarlığı onlardan daha fazla yararlanacak.
ARKADAŞ ÇEVRESİ
1920’lerde çok az sayıda çocuk ilköğretimden sonra eğitimine de­vam edebildiği için bir ergenin sos­yalleşmesi büyükleri ile kurduğu ilişkiye bağlı olarak gelişiyordu. Oysa şimdilerde çocuklar cep tele­fonu üzerinden yaşıtlarıyla sürekli iletişim halindeler.
Dolayısıyla sürekli olarak ar­kadaş etkisi altındalar. Emory Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mark Bauerlein, bu etkinin gücünü şöyle açıklıyor: “Tarihte hiçbir kuşak bu kadar yaşıtlarının etkisinde kalma­mıştı. Entelektüel açıdan gelişmek için tarihsel olaylarla ilişki kurmak zorundasınız; sizden yaşlılarla gö­rüş alışverişi içinde olmalısınız. Es­kilerden bu kadar kopuk yaşadığı­nız zaman her şey havada kalır.”
Milenyum gençliği neredeyse günlerinin tamamını ekran önünde geçiriyor. Kalabalık içinde bile yal­nızca mobil cihazlarına bakıyorlar; sakin görünmekle birlikte sürekli olarak önemli bir şeyleri kaçırma telaşı içindeler. %70’i her saat başı telefonunu kontrol ediyor; pek çoğu “hayalet titreşim” sendromundan mustarip. Psikolog Larry Rosen, yüz yüze görüşme olanağını orta­dan kaldıran sosyal medya bağım­lılığının, gençleri aptallaştırdığını, yaratıcılıklarını törpülediğini, em­patilerini azalttığını, başkalarının görüşlerini entelektüel olarak an­lama yeteneğinden yoksun hale getirdiğini belirtiyor.
MİLENYUM GENÇLİĞİNİN OLUMLU YANLARI
Milenyum gençliğinin narsisistik eğimlerinden rahatsız olanlar bile bu kuşağın iyimser ve yapıcı oldu­ğunu, farklılıklara olumlu yaklaştık­larını kabul ediyor ve bu nedenle başkaldırıya gereksinim duymadık­larını ileri sürüyor. Stein, ayrıca bu kuşağın pragmatik, açık sözlü, sa­mimi olduğunu, lider aramadıkla­rını söylüyor. Çoğunluğu Tanrı’ya inanıyor olsa da, dini bağnazlıkla­rının bulunmadığını işaret ediyor; bu kuşağın %30’u herhangi bir dine bağlı değil.
Gazeteci Tom Brokaw, milenyum gençliğinin geleceği kurtaracak ka­pasiteye sahip olduğuna inanıyor ve şöyle konuşuyor: “Bu çocuklar kurallara, adetlere ve geleneklere hep bir alternatif arayışı içindeler. Bir işi yapmak için her zaman daha iyi bir yol bulunduğuna inanıyorlar. Belki bunlara biraz hayalperest di­yebiliriz ama sürekli olarak içinde bulunduğu durumdan şikayetçi olanlardan daha yapıcılar.”
Stein da bir ölçüde Brokaw’ın gö­rüşlerine katılıyor: “Narsisizm, tem­bellik ve küstahlık… Evet bunların hepsi yeni kuşakta mevcut. Ama bir kuşağın uygarlığa ne kattığı, karşı­laştıkları sorunlara ne gibi tepkiler verdiğine bağlıdır. Bunun kadar önemli bir diğer faktör de bizlerin, yani daha yaşlı kuşağın, bu çocuk­lara nasıl tepki verdiğimizdir.”