Bailey; “İnsanlar önümüzdeki aylarda keskin bir düşüş beklememeli”

2 Ağustos 2024

Çok yakından takip edilen bir kararla perşembe günü faiz oranları %5,25’ten %5’e düşürülerek, Mart 2020’de pandeminin başlamasından bu yana ilk kez indirilmiş oldu. Faiz oranları, High Street bankaları ve para sağlayıcılarının ipotek ve kredi kartı gibi krediler için belirlenen borçlanma maliyetini belirliyor.

Daha düşük enflasyonun faiz oranlarındaki düşüşü mümkün kıldığını söyleyen Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, BBC’ye “Henüz görev tamamlanmış değil” dedi. Bailey, politika yapıcıların “enflasyonun düşük kalmasını sağlamaları ve faiz oranlarını çok hızlı ya da çok fazla düşürmemeye dikkat etmeleri” gerektiğini kaydetti.

Banka, artan fiyat artışlarını kontrol altına almak için mücadele ederken faiz oranları son birkaç yılda yükseldi. Tasarruf sahiplerinin getirileri artmış olsa da, yüksek oranlar hane halkı finansmanı üzerinde baskı oluşturdu. Faiz oranlarının %5’e düşmesi, takip eden ipoteklere sahip ev sahiplerinin aylık ipotek ödemelerinde hemen bir azalma göreceği anlamına geliyor. Değişken faizli anlaşmalara sahip olanlar da bu düşüşten faydalanabilir. Ancak sabit faizli ipoteklere sahip birçok ev sahibi, bu anlaşmaların önümüzdeki birkaç yıl içinde sona ermesiyle daha yüksek ipotek oranlarıyla karşılaşma olasılığıyla karşı karşıya.

‘İnsanlar harcadıklarıyla sınırlı’

Düşen faiz oranlarının, durgun olan tüketici güvenini artıracağına dair de umutlar var. Sıcak hava nedeniyle ticaret son zamanlarda canlanmış olsa da, bazı müşteriler hala daha az sipariş veriyor ve menüden daha az şey deniyor.

‘Tek ve son mu?
Bailey’e,  gazeteciler tarafından faiz indiriminin “bir defaya mahsus” olup olmadığı, yani bundan sonra başka indirim yapılıp yapılmayacağı soruldu. Bailey, faiz oranlarının izleyeceği yol konusunda bir görüşü olmadığını ve Banka’nın toplantıdan toplantıya karar vereceğini söyledi. Perşembe günü mali piyasalar, İşçi Partisi hükümetinin ekim sonunda ilk bütçesini yapmasının ardından Banka’nın Kasım ayında faiz oranlarını tekrar düşürme ihtimalinin %75 olduğunu tahmin ediyordu.

Banka’nın dokuz üyeli komitesinin kararı son derece dengeli oldu; aralarında Bailey’nin de bulunduğu beş üye çeyrek puanlık bir indirim yönünde oy kullandı. Bankanın baş ekonomisti Huw Pill, faiz oranlarını sabit tutma yönünde oy kullanan dört kişiden biri oldu. Daha sonra yaptığı sanal soru-cevap oturumunda, merkez bankasının borçlanma veya tasarruf etmenin maliyetini etkilemek için alabileceği para politikalarının, yaşam maliyeti konusunda “gözünü kırpmaması” gerektiğini söyledi.

Hull, “Çok daha ince ayarlanabilen ve en altta ihtiyacı olan insanlara yardım etmek için çok daha cerrahi olarak hedeflenen başka araçlar da var. Para politikasını bu şekilde kullanmak, onu gerçekte yapabileceklerinden uzaklaştırabilir. Para politikasının görevi, enflasyonu %2’de tutarak daha az iyi durumda olanlara yardım etmektir” dedi.

İngiltere Merkez Bankası, faiz oranlarındaki indirimin zor durumdaki bazı ev sahipleri için bir destek olacağını belirtirken, diğerlerini hala bir mortgage şokunun beklediğinin sinyalini verdi. Sabit faizli ipoteği olan kişilerin yaklaşık üçte biri, faiz oranlarının çok daha düşük olduğu bir dönemde anlaşma yapmalarına rağmen hala %3’ün altında ödeme yapıyor. Banka, bu konut kredilerinin çoğunun 2026 yılı sonundan önce sona ereceğini, bunun da “efektif faiz oranlarının bu süre zarfında bir miktar daha yükseleceği anlamına geldiğini” söyledi.

Mal ve hizmet fiyatlarındaki artış hızını ölçen enflasyon oranı mayıs ayında Banka’nın %2’lik hedefine ulaştı ve bu seviyede kaldı.Ancak gıda ve yakıt fiyatları gibi değişken unsurları dışarıda bırakan çekirdek enflasyon nispeten yüksek kalmaya devam ediyor. Soğuk aylarda enerji faturalarının yükselmesiyle birlikte bu yılın ikinci yarısında enflasyonun artmasını bekleyen Banka, enflasyonu kötüleştirebilecek maaş artışlarının yavaşladığını ancak bunu izlemeye devam edeceklerini belirtti.

Banka, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in yakın zamanda sözünü verdiği kamu sektörü ücret artışının enflasyon üzerinde büyük bir etkisi olmasını beklemiyor

Reeves, Pazartesi günü NHS çalışanları ve öğretmenler de dahil olmak üzere kamu sektörü çalışanları için %5 ila %6 arasında ücret artışı tekliflerini doğruladı. Bailey, “zarfın arkası” hesaplamalarına dayanarak, bunların “çok küçük” bir etkisi olacağını öne sürdü. Faiz indiriminden memnuniyet duyduğunu ancak eski Başbakan Liz Truss’un mini bütçesi nedeniyle “milyonlarca ailenin” hala daha yüksek mortgage oranlarıyla karşı karşıya olduğunu söyleyen Reeves,
Hükümetin “yıllarca süren düşük büyümenin” ardından ekonomiyi düzeltmek için “zor kararlar aldığını” da sözlerine ekledi.

Banka, Reeves’in Avam Kamarasında yaptığı açıklamadan önce Pazartesi günü Hazine tarafından rakamlar hakkında bilgilendirildiğini de doğruladı.