Jeremy Hunt, sürücüler için yakıt vergisini bütçe desteğiyle donduracak

Habere göre, Hunt ayrıca merkezi hükümet ve yerel yönetimlerin daha azıyla daha fazlasını yapmaları gerektiğini, seçimden sonra planlanan hükümet harcamalarında potansiyel bir kesinti olacağını savunacak.

Hunt, bütçenin bir parçası olarak, belediyelere temmuz ayına kadar, hizmetleri iyileştirmek için teknolojiyi kullanma ve danışmanlara yapılan “gereksiz” harcamaların yanı sıra eşitlik ve çeşitlilik girişimlerini azaltma önerilerini de içeren yeni verimlilik planlarını sunmaları gerektiğini söyleyecek.

Pazartesi günkü açıklasında, önceliğinin “daha düşük vergili bir ekonomiye geçmek” olduğunda ısrar eden Hunt, “Eğer kamu hizmetlerine daha verimli bir şekilde para harcayabilirsek, bu vergi mükellefleri üzerindeki baskının azalması anlamına da gelecektir” dedi.

Ancak kamu sektöründe planlanan daralmaya ilişkin endişelerin arttığı bir dönemde Hunt, NHS’nin neredeyse yarım yüzyıldan bu yana en büyük yıllık kesintilerle karşı karşıya olduğu konusunda uyarıldı.

Mali Araştırmalar Enstitüsü (IFS), Hazine’nin NHS’ye bu mali yılda verilen maaş artışlarını sürdürecek parayı vermediğini ve Hunt’ın bütçede bir kurtarma fonuna yer vermemesi halinde önümüzdeki aydan itibaren 2 milyar sterlinden fazla eksik kalacağını söyledi.

Düşünce kuruluşu, gelecek yıl için öngörülen yüzde 1,2’lik reel kesintinin, İngiltere’nin 1976’da Uluslararası Para Fonu kurtarma paketine başvurmak zorunda kalmasından bu yana yapılan en büyük kesinti olduğunu hesapladı. Hunt’ın sağlık hizmetleri için “neredeyse kesinlikle” daha fazla para bulmak zorunda kalacağını söyleyen kuruluş, yaza kadar gecikmenin savurgan harcamalara yol açacağı uyarısında bulundu.

NHS’te ki bekleme listeleri neredeyse rekor kırarak 7.6 milyona ulaşırken, Sunak bu listeleri azaltma vaadinde başarısız olduğunu kabul etti. Analistler daha önce NHS’nin “son dakika kesintileriyle” finanse edilmesine yönelik verimsiz alışkanlığın krizden çıkılamamasına ve insanların hastaneden uzak tutulamamasına katkıda bulunduğunu söylemişti.

King’s Fund düşünce kuruluşunun baş analisti Siva Anandaciva, sağlık harcamalarında kesintiye gitmenin “inanılmaz” olacağını ve eğer böyle bir şey olursa “gerçekten daha az şey yapmak ya da daha düşük kalitede şeyler yapmakla karşı karşıya kalınacağını” söyledi.

Gelecek yılki bütçelere ilişkin belirsizliğin “bu ülkenin karakteristiği haline gelen sağlık ve bakım harcamalarına kısa vadeli yaklaşımın bir başka önemli örneği olduğunu kaydeden Anandaciva, “Sağlık hizmetlerine beklentilerin ne olduğunu ve bunları karşılayacak kaynakların neler olduğunu erkenden söylerseniz, vergi mükellefleri için değeri en üst düzeye çıkarma şansınız daha yüksek olur” dedui.

Hastaneler grubu NHS Providers’ın CEO’su Sir Julian Hartley, kesinti ihtimalinin “alarm zillerini çaldıracağını” söyledi. Hartley açıklamasında şöyle dedi: “NHS’ye yıl boyunca sağlanan kısa vadeli ek fonlar sadece çatlakların üzerini örtüyor.”

Sunak geçen yıl doktorlar, hemşireler ve diğer personelin maaş artışları için daha fazla para bulmak zorunda kaldı. Geçen hafta yayınlanan tahminler, bakanların İngiltere’deki NHS’ye büyük ölçüde bu maliyetleri karşılamak için ekstra 4.4 milyar sterlin verdiğini gösteriyor. Bu da Sağlık Bakanlığı’nın 2023-24 yıllarında toplam 179 milyar Sterlin harcayacağı anlamına geliyor. Ancak IFS’nin hesaplamasına göre, enflasyondan arındırıldığında 2024-25’teki bütçe 174,3 milyar sterline düşüyor. Bu açığın yaklaşık yarısının göçmen sağlığı ek ücreti gibi önlemlerle kapatılabileceği ve geriye 2 milyar sterlinlik bir açık kalacağı tahmin ediliyor.

NHS nakit enjeksiyonuna duyulan ihtiyaç, Maliye Bakanı’nın beş yıl sonraki kamu maliyesi tahminlerine dayanan  vergi indirimleri kapsamını doğrudan etkilemeyecek, ancak boşluk alanını artırmak için gelecekteki harcamaları daha da azaltmayı düşündüğü için kamu hizmetleri üzerindeki baskının altını çiziyor.

Seçim sonrası harcama planları yıllık yüzde 0.9’luk reel artışa dayanıyor ki bu da NHS ve okullar dışında korunmayan alanların önemli kesintilerle hedef alınacağını gösteriyor. Bütçe Sorumluluğu Ofisi, kesintilerin nereye yapılacağına dair ayrıntı içermediği için bu planların kurgusal olduğunu öne sürdü.

Hunt’ın yıllık harcama artışını yüzde 0,75’e düşürmeyi düşündüğü söyleniyor ki, IFS’ye göre bu da bir sonraki parlamentonun sonuna kadar yılda 3 milyar sterlin daha kesinti anlamına geliyor.

IFS’in kıdemli araştırma ekonomisti Ben Zaranko, planlanan kesintilerin ölçeğinin George Osborne’un kemer sıkma programı kadar zor olduğunu söyledi. “Eğer planların başlangıçta mantıksız derecede sıkı olduğunu düşünüyorsanız, şimdi daha da mantıksız derecede sıkı. İmkansız değil ama bunu nasıl yapacaklarına dair planları görmedik ve bu kesintileri uygulayıp her şeyi aynı standartta yapabileceğinizi beklemek gerçekçi değil” dedi.

Zaranko, Covid-19’dan bu yana pek çok kamu hizmetinin “verimlilik darbesi” aldığı ve bununla mücadele edilmesi gerektiği konusunda Hunt’a katıldığını belirtti: “Bunun mali açıdan kurtarıcı olacağını sanmıyorum.”

IFS ayrı bir raporunda Hunt’ın, İşçi Partisi’ni takip ederek gümrük vergisi muafiyetlerini azaltma planlarını da sorguladı ve bunun ne kadarlık bir artış sağlayacağı konusunda “önemli bir belirsizlik” olduğu uyarısında bulundu.

Hunt’ın, Hazine’nin yaklaşık 2 milyar sterlin daha fazla gelir getirmesini beklediği bir hamleyle, insanların yabancı kazançları üzerinden vergi ödemeden Birleşik Krallık’ta yaşayabilecekleri süreyi sınırlaması bekleniyor.

Ancak IFS, bu hamlenin, yılda yaklaşık 6 milyar sterlin vergi ödeyen gümrüksüz göçmenlerin Birleşik Krallık’ı tamamen terk etmesiyle “ters etki yaratacak davranışsal tepkiler” riskini taşıdığını söyledi.

Gölge Maliye Bakanı Rachel Reeves, Hunt’ı “seçim öncesi vaatleri ödemek için azami boşluktan alaycı bir şekilde bahsetmek” ve “İşçi Partisi’ni politikalarından caydırmakla” suçlarken, İşçi Partili milletvekillerine partisinin bir fark yaratmasının “zaman alacağını” söyleyerek uyarıda bulundu: “Hızlı kazanımlar ya da kolay cevaplar yok. Hükümette zor kararlar almak zorunda kalacağız. Yapmak istediğimiz her şeyi yapamayacağız.”