Vergi kesintilerinden, harcamalara kadar; 2024 Bahar Bütçesi tahminleri

29 Şubat 2024

Maliye Bakanı Jeremy Hunt,  ulusal sigortayı düşürecek ve elektronik sigara vergisi getirecek ancak planlarını küçülterek en büyük vergi indirimlerinin çoğunu sonbahar açıklamasına kadar rafa kaldırdı.

Maliye Bakanı Jeremy Hunt, hükümetin son vergi ve harcama tedbirlerini önümüzdeki hafta 6 Mart’ta yapılacak bahar bütçesinde açıklayacak. Muhafazakârlar, geçen yılın sonunda ekonominin resesyona girmesinin ardından İngiliz işçilerin üzerindeki ağır vergi yükünü azaltmak ve büyümeyi artırmak istediklerini söyledi.

The Times gazetesinde yer alan habere göre, Ulusal sigortada kesinti yapılması ve akaryakıt vergisinin dondurulmasının uzatılmasının yanı sıra, tütün vergisinde buna karşılık gelen bir artışla birlikte elektronik sigaralardan yeni bir vergi alınması bekleniyor. Hunt ayrıca, resmi tahminlerin beklenenden çok daha az harcayacak parası olacağını göstermesinin ardından planlarını önemli ölçüde küçültmek zorunda kaldığı için yurt dışı vergi kurallarını da hurdaya çıkarabilir.

Bu da en büyük vergi indirimleri olan; gelir vergisi, veraset vergisi, damga vergisinin genel seçimlerden önce yapılacak sonbahar açıklamasına kadar rafa kaldırılabileceği anlamına geliyor. Muhafazakarlar o zamana kadar ekonominin önemli ölçüde iyileşeceğini umuyor. Vergi yüküise İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviyeye ulaşma yolunda ilerliyor.

Bahar bütçesi ne zaman?

Hunt bütçesini 6 Mart Çarşamba günü öğle yemeğinden hemen önce Avam Kamarasında milletvekillerine sunacak. Hükümetin bağımsız mali gözlemcisi olan Bütçe Sorumluluk Ofisi, bütçe politikalarına ilişkin denetimini ve ekonomi ile kamu maliyesine ilişkin tahminlerini öğleden sonra yayınlayacak.

Bahar bütçesinde neler olması muhtemel?

Hubt, 1950’lerden bu yana en yüksek vergi yüküyle karşı karşıya olan hane halkları için vergi indirimi olasılığını uzun süredir takip ediyor. Yüksek enflasyon, dondurulmuş gelir eşikleri ve artan işletme vergilerinin birleşimi, ülkenin vergi yükünü İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek oran olan GSYH’nin yüzde 35’inin üzerine çıkardı.

Herhangi bir vergi indiriminin kapsamı, Maliye Bakanı’nın bütçe kurallarına göre ne kadar mali boşluğa sahip olduğuna bağlı olacak. Geçtiğimiz Kasım ayındaki sonbahar açıklamasında OBR, Hunt’ın sadece 13 milyar sterlinlik bir marja sahip olduğunu ve bunun kayıtlardaki en düşük marjlardan biri olduğunu söyledi. 2028 yılına kadar borcu azaltma hedefine ulaşmak için ek bir yılı olması da buna yardımcı oldu.

Ulusal sigorta

Beklenen başlıca vergi kesintilerinden biri, yılda yaklaşık 4.5 milyar sterlin maliyetle, çalışanların ulusal sigortasında yüzde 1 puanlık bir indirim yapılması. Sonbahar açıklamasında çalışanların ulusal sigortasında yapılan yüzde 2’lik kesintiyi takip eden bu indirim, gelir vergisinde yapılacak bir kesintiden daha ucuz bir seçenek olup, Hunt’ın çalışan aileler üzerindeki vergileri azaltma vaadini karşılayacak.

Yakıt vergisi

Hükümetin akaryakıt vergisindeki dondurma kararını art arda 14. yıl üst üste uzatması ve küresel enerji krizinin maliyetini hafifletmeye yardımcı olmak amacıyla 2022 yılında benzin vergilerinde yapılan 5 penny’lik indirimi sürdürmesi bekleniyor. Mevcut vergi, dizel ve benzinde litre başına 52.95p’lik sabit bir oranda uygulanıyor. Dondurma uygulamasının uzatılmasının 2027-28 yıllarında Hazine’ye yılda yaklaşık 6 milyar sterline mal olması muhtemel görülüyor.

Gelir vergisi

Hunt gelir vergisinde 2p’lik bir indirim üzerinde duruyordu ancak yıllık 13.7 milyar sterlinlik maliyet bunu karşılanamaz kılıyor. Temel gelir vergisi oranında yapılacak bir indirim 31 milyondan fazla çalışana yardımcı olacak. Hazine yetkilileri temel orandaki 2p’lik bir indirimin etkisini modelliyor ancak bu, Hunt’ın öngördüğü mali boşluğun neredeyse tamamını kullanacak. Gelir vergisinde yapılacak 1 penny’lik bir kesintinin maliyeti 6 milyar ila 7 milyar sterlin arasında olacak.

Milyonlarca düşük ücretli çalışan, hükümetin 2022 yılında kazanç eşiklerini dondurmasının ardından daha fazla gelir vergisi ödemeye itildi. O zamandan bu yana yükselen enflasyon, hanehalklarının kazançlarının enflasyona paralel olarak arttığı ancak artık fiyatlara paralel olarak artmayan kazanç eşiklerini geçtiklerinde maliyeye daha fazla ödeme yapmak zorunda kaldıkları ‘mali sürüklenme’ olarak bilinen durumu yarattı.

Temel oranda yapılacak bir indirim, vergi yükünün on yılların en yüksek seviyesine çıkması anlamına gelecek. Hükümet, 2028’de sona ermesi öngörülen tarihten önce gelir vergisi eşiklerini enflasyona paralel olarak çözmek ve yeniden düzenlemek istediğine dair herhangi bir öneride bulunmadı.

Veraset vergisi

Hükümet, veraset vergisini azaltma planlarını rafa kaldırdı ancak bu önlemler yılın ilerleyen dönemlerinde yapılacak sonbahar açıklamasında ya da Muhafazakar Parti’nin seçim beyannamesinde değerlendirilecek. Hükümet, Birleşik Krallık’taki tüm mal varlıklarının yüzde 4’ünden daha azı tarafından ödenen ancak ülkedeki en sevilmeyen vergilerden biri olan veraset vergisinin azaltılmasını ya da tamamen kaldırılmasını uzun süredir tartışıyordu.

Mali Araştırmalar Enstitüsü’ne göre, veraset vergisinin kaldırılması 7 milyar sterline mal olacak ve bunun büyük kısmı 2.1 milyon sterlinden fazla değere sahip en zengin mülklere yansıyacak. Düşünce kuruluşuna göre, mevcut sistem devam ettirilirse, on yıl içinde hükümete 15 milyar sterlin kazandırabilir.

Ancak İşçi Partisi, veraset vergisinde yapılacak herhangi bir kesintinin zenginler için önemli bir vergi indirimi olacağını savunarak buna karşı çıkacak.

“Non-dom” vergi kuralları

Maliye Bakanı, bahar bütçesinde ulusal sigorta kesintilerini finanse etmek için milyarlarca pound toplamaya çalışırken “non-dom” vergi kurallarını kaldırmayı ya da azaltmayı düşünüyor. Kamu maliyesinin içinde bulunduğu durum Hunt’ı bütçe için yeni gelir kaynakları aramaya zorladı. Yerleşik olmayanlara uygulanan vergi rejiminin kaldırılması yılda tahmini 3.6 milyar sterlinlik bir gelir sağlayacak.

Elektronik Sigara

Hunt, alışkanlığı çocuklar için satın alınamaz hale getirmek ve daha fazla vergi toplamak amacıyla “elektronik sigara ürünleri vergisi” (elektronik sigaralarda kullanılan sıvıya uygulanan bir vergi) açıklayacak. Daha yüksek nikotin seviyesine sahip elektronik sigaralar daha fazla vergiye tabi olacak.

Elektronik sigaranın daha ucuz bir alternatif olarak kalmasını sağlamak için tütün vergisinde bir defaya mahsus bir artış olacak. Bu iki önlemin 2028-29’a kadar yılda 500 milyon sterlinden fazla gelir getirmesi bekleniyor.

Vergi, Almanya’nın her 10 ml vape sıvısı için 1.60 Avro, İtalya’nın ise 1.30 Avro vergi uyguladığı Avrupa’daki 15 benzer uygulamayı örnek alıyor. Vape tankları genellikle 2 ml’lik miktarlarda satılıyor. AB, blok çapında bir elektronik sigara vergisi planlıyor.

Savunma harcamaları

Savunma Bakanı Grant Shapps’ın, Savunma Bakanlığı bütçesinde 2 milyar ila 4 milyar sterlin arasında bir artış yapılması yönündeki taleplerini reddeden Hunt, herhangi bir mali boşluğu vergi indirimlerini finanse etmek için kullanmak istiyor. Eski savunma bakanları, silahlı kuvvetlerin durumuyla ilgili endişeler nedeniyle şaşkınlıklarını dile getirdi. Hazine Bakanlığı’ndan yetkililer, Savunma Bakanlığı’na beş yıl içinde 11 milyar sterlinlik ekstra bir bütçe ayrıldığını ve bunun diğer tüm Whitehall departmanlarından daha fazla olduğunu söylüyor.

Kamu harcamaları

Bütçedeki en büyük kararlardan biri kamu harcamalarında kesintiye gidilip gidilmeyeceği. Mevcut tahminlere göre kamu harcamaları 2025’ten itibaren toplamda sadece yüzde 1 artacak, bu da koruma altında olmayan departmanların bütçelerinde derin kesintiler olacağı anlamına geliyor. Ancak Hunt daha da ileri giderek harcama artışlarını sadece yüzde 0.75’e indirmeyi düşünüyor. Bu hamle Hunt’a vergi kesintileri için yılda 5 milyar sterlinlik ekstra bir kaynak sağlayacak ancak Muhafazakarları kemer sıkma politikalarını geri getirdikleri suçlamasına açık hale getirebilir.

Turizm vergisi

Hunt, 2022 yılında uluslararası turistler için gümrüksüz alışveriş sistemini sona erdiren selefi Kwasi Kwarteng tarafından açıklanan “turizm vergisini” geri alması için baskı altında.Maliye Bakanı, OBR’den KDV’siz alışverişin sona ermesinin ekonomi için herhangi bir fayda sağlayıp sağlamadığını değerlendirmesini ve mart bütçesinde bu politikayı iptal etmesini istedi.

Hazine’nin mali sekreteri Nigel Huddleston, gelecek haftaki bütçede herhangi bir değişikliğin olası olmadığını öne sürdü. Huddleston, “AB’nin yanı sıra dünyanın geri kalanından gelen ziyaretçilere de açık olması gerektiği göz önüne alındığında, eskiden olduğu gibi aynı sistemi getirmenin mümkün olmayacağını” ve “tasarımı ne olursa olsun herhangi bir yeni planın yasalaşması ve uygulanmasının zaman alacağını” söyledi.