Dünyanın dört bir yanından binlerce temsilci, Azerbaycan’ın Bakü şehrinde iklim görüşmelerinin bir sonraki turu için toplanıyor. Ülkeler, değişen Dünya’mızın geleceğini tartışmak üzere Birleşmiş Milletler’in yıllık iklim konferansı kapsamında COP29’da bir araya geliyor.
COP29 Nedir?
COP29, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçevesi Sözleşmesi tarafından düzenlenen küresel bir iklim konferansıdır. COP, Taraflar Konferansı anlamına gelir ve bu anlaşmanın parçası olan 197 ülkeyi bir araya getirir.
İlk COP, 1995 yılında Almanya’da düzenlendi ve her iki yılda bir yapılıyordu. Ancak, iklim değişikliğinin etkileri gittikçe daha şiddetli hale geldikçe, yıllık bir etkinlik haline geldi.
COP29 Ne Zaman?
COP29, 11 Kasım 2024’te başladı ve yaklaşık iki hafta sürecek, planlanan kapanış tarihi 22 Kasım. Ancak, daha önceki COP’lar, ülkelerin yeni anlaşmaları sonlandırmak için ekstra zamana ihtiyaç duyması nedeniyle uzamıştı.
Bu iklim toplantısındaki delegeler, önemli kararlar almak için zamanın tükendiği son biyolojik çeşitlilik COP’unun sonucundan kaçınmayı umuyor.
Konferansın her gününde, 09:00’da başlayıp 16:30 AZT’de sona erecek çeşitli etkinlikler yapılacak. Etkinlik boyunca müzakereler arka planda devam edecek. Birçok devlet başkanının 12 ve 13 Kasım’daki Dünya Liderleri İklim Eylem Zirvesi’ne katılması bekleniyor.
COP29 Nerede?
COP29, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenleniyor. Ülkenin dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olması nedeniyle ev sahibi seçimi tartışmalı olmuştu.
Konferans öncesinde, Azerbaycan COP29’da başlatacağı bir dizi girişimi açıkladı. Bu girişimler arasında, gelişmekte olan ülkelerde yeşil projelere yatırım yapmak için yeni bir İklim Finansmanı Eylem Fonu kurulması, enerji depolama kapasitesinin artırılması, metan emisyonlarının azaltılması ve iklim dayanıklılığının güçlendirilmesi taahhütleri bulunuyor.
COP29’da Finans Tartışmaları
COP29’da finans, ülkelerin toplumlarını iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden korumak ve daha sürdürülebilir hale getirmek için gereken büyük miktardaki parayı kabul etmesiyle birlikte merkezi bir rol oynuyor.
Gündemin en üst sırasında, ülkelerin 2025 yılına kadar üzerinde anlaşmaya vardıkları bir ‘yeni kolektif nicel hedef’ (NCQG) kavramı yer alıyor. Ancak bunun tam olarak ne anlama geldiğini tanımlamak zor.
ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi bazı gelişmiş ülkeler, şu anda daha az gelişmiş ülkelere iklim değişikliği ile mücadele etmeleri için yılda 100 milyar dolar sağlayarak bu yükümlülüğü üstlenmiş durumda. Yeni hedef için belirlenen rakam tartışmaya açık olup, dünyayı daha yüksek sıcaklıklara hazırlamak için trilyonlarca dolar gerektiğini öne süren değerlendirmeler bulunuyor.
Rakamın yanı sıra, bu finansmanın zamanlaması da belirlenmesi gereken bir diğer konu. 100 milyar dolarlık hedef, önerilen son tarihinden iki yıl sonra kabul edilmişti; müzakereciler bunun bir daha yaşanmamasını umut ediyor.
Hedefe katkıda bulunması için daha fazla ülkeden ödeme yapılması da istenebilir. Katkıda bulunan ülkelerin listesi ilk olarak 1990’larda oluşturulmuş olup, buna gelişmiş ülkeler, Çin gibi diğer büyük ekonomilerin de eklenmesini isteniyor.
NCQG’nin yanı sıra, ülkeler ayrıca karbon piyasası ile ilgili zorlu bir konuyu da tartışacak.Karbon emen projelere sahip ülkelerin, emisyonları dengelemek için diğer ülkelere “kredi” satabilmesi fikri olan bu konunun nasıl işleyeceğini belirlemek için yapılan önceki tartışmalar anlaşmayla sonuçlanmamıştı, ancak COP29 bu konu üzerindeki müzakerelere öncelik vermeyi planlıyor. Delegelerin karar vermesi gereken önemli konular arasında; hangi projelerin karbon kredisi oluşturmak için kullanılabileceği ve sistemin nasıl yönetileceği bulunuyor.
COP29’da gündemde başka neler var?
Yetkililer, Paris Anlaşması uyarınca 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşma konusundaki ilerlemelerini gözden geçirmek için bir araya gelecek. Emisyonların, küresel ısınmayı 1.5⁰C ile sınırlama hedefinin mümkün kalabilmesi için önümüzdeki beş yıl içinde neredeyse yarı oranında düşmesi gerekiyor.
COP29’da ki delegeler, emisyonları azaltmanın yanı sıra, artan sıcaklıklara nasıl uyum sağlayabileceğimizi de inceleyecek. Bunun önemli bir parçası, iklimin değişen etkilerini anlamalarına ve değerlendirmelerine yardımcı olmayı amaçlayan Nairobi iş programı. Gelişen ülkeler ve küçük ada ülkeleri özellikle savunmasız durumda; bu program, bu ülkelerin en iyi kararları almalarına yardımcı olma konusunda özel bir vurgu yapıyor.
Gündemdeki diğer maddeler arasında gıda güvenliği, sürdürülebilir tarım ve su yönetimi bulunuyor. Ayrıca, Birleşik Krallık Başbakanı Sir Keir Starmer’ın enerji güvenliği konusunu ele alması bekleniyor.
foto kaynak: https://x.com/COP29_AZ/status/1856241654111338974
Ayrıntılı bilgiler ve konferansları canlı izlemek için: https://unfccc.int/cop29