9 Nisan 2024
‘Üçlü kilit’ emekli maaşlarında yüksek artış sağlarken, evrensel kredi ve diğer yardımlar da artıyor..
Pazartesi günü yeni vergi yılının ilk iş günü ve başta devlet emeklilik maaşı ve evrensel kredi olmak üzere hayati önem taşıyan yardım ödemelerinde önemli artışlar getirecek. Peki neler değişiyor ve sizi nasıl etkileyebilir? The Guardian gazetesinde yer verilen haberde tüm bu sorulara yanıt verildi.
Devlet emeklilik maaşı ne kadar artıyor ve neden?
İlk kez koalisyon hükümeti tarafından getirilen ve 2011-12’de yürürlüğe giren “üçlü kilit” nedeniyle devlet emeklilik maaşı Pazartesi günü, sosyal yardım talep edenlere ödenenden önemli ölçüde daha büyük bir yüzde ile %8,5 oranında artıyor.
Devlet emeklilik maaşının her Nisan ayında, bir önceki Eylül ayının tüketici fiyatları endeksi (TÜFE), ücretlerin arttığı miktar ya da %2.5 (hangisi daha yüksekse) doğrultusunda artırılacağı vaat ediliyor. 2024-25 için artış, maaşlardaki artış miktarına paralel olacak, yani emekliler fazladan %8,5 alacak.
Devlet emekli aylıkları, hak kazanma yaşına ulaşmış ve yeterli ulusal sigorta primi ödemiş kişilere dört haftada bir ödeniyor. Yeni tam, sabit oranlı devlet emeklilik maaşı (Nisan 2016’dan sonra devlet emeklilik yaşına ulaşanlar için) haftada 203,85 £’dan 221,20 £’a ya da yılda 11.500 £’a yükseliyor.
Nisan 2016’dan önce emeklilik yaşına ulaşanlara ödenen eski temel devlet emekli maaşı ise haftada 156,20 £’dan 169,50 £’a yükseliyor bu da yıllık 600 £’dan fazla bir artışla 8.814 £’a denk geliyor.
Düşük ve eski emekli maaşı alıyorum. Nasıl bir yardım alabilirim?
Temel orandan maaş alan daha yoksul emekliler de artış gösteren emeklilik kredisine hak kazanabilir. Bu yardım, bekar emeklilerin haftalık gelirini 201,05 Sterlin’den 218,15 Sterlin’e yükseltmektedir. Çiftler ise haftada £306.85’ten £332.95’e yükseliyor.
Emeklilik kredisi almaya hak kazanan herkes, yaşam maliyeti ödemeleri, konut yardımı, belediye vergisinde indirim veya sıcak ev indirim programı aracılığıyla ısınma masrafları için yardım dahil olmak üzere diğer mali desteklere de hak kazanabilir. 25 Eylül 1957’den önce doğmuş kişiler de yıllık kış yakıtı ödemesi alma hakkına sahiptir.
Peki ya diğer yardımlar?
Diğer yardımlardan yararlananlar üçlü kilitten yararlanamadıkları için, bu yılki artışları geçen Eylül ayında TÜFE’deki artışa göre hesaplanan %6,7 ile sınırlıdır.
Birleşik Krallık’ta yaklaşık 6 milyon kişi tarafından talep edilen evrensel kredi, sosyal yardım dünyasının büyük canavarı olup, düşük gelirli çalışanların yanı sıra işsiz olanlara da verilmektedir.
Bekar kişiler için temel UC ödemeleri 25 yaş altı için ayda 311.68 sterline (292.11 sterlinden) yükseliyor. 25 yaş ve üzerindekiler için ise artık ayda 393.45 £ (368.74 £’dan) değerindedir.
Her ikisi de 25 yaşın altında olan çiftler artık ayda 489,23 sterlin (458,51 sterlinden) alırken, birinin ya da her ikisinin de 25 yaş ve üzerinde olduğu daha yaşlı ortak hak sahipleri ayda 617,60 sterlin (578,82 sterlinden) almaktadır.
UC’nin diğer çeşitli unsurları, örneğin çocuk sahibi olanlara ödenen ek ödemeler ve bir dizi başka yardım da %6,7 oranında artmaktadır. Bunlar arasında kişisel bağımsızlık ödemeleri, engelli yaşam ödeneği, katılım ödeneği ve iş göremezlik parası yer almaktadır.
Çocuk parası
Ebeveynler artık ilk ya da tek çocuk için her dört haftada bir 102,40 Sterlin (haftada 25,60 Sterlin) ya da yılda 1.331 Sterlin ve her bir ilave çocuk için her dört haftada bir 67,80 Sterlin (haftada 16,95 Sterlin) – yılda 881 Sterlin almaktadır. Klasik iki çocuklu aile şu anda geçen yıla kıyasla yılda 137.80 £ artışla 2,214 £ çocuk yardımı almaktadır.
6 Nisan 2024’ten itibaren, en yüksek gelire sahip kişinin maaşının yılda 60.000 sterline kadar olduğu aileler, yüksek gelirli çocuk parası ücretine tabi olmayacaktır. Daha önce, yıllık geliri 50.000 Sterlin veya daha fazla olan bir kişi, kendisi veya eşi çocuk parası alıyorsa bu ücreti ödemekle yükümlü olacaktı. Bu değişiklik birkaç yüz bin ailenin daha iyi durumda olacağı ve bazılarının yılda 3.000 £’a kadar para kazanacağı anlamına geliyor.
Devlet emeklilik yaşı nedir ve ne zaman emekli olabilirim?
Şu anda 12 milyondan fazla kişi devlet emeklilik maaşı almaktadır. Emekli maaşını 6 Ekim 1954 ile 5 Nisan 1960 tarihleri arasında doğan kadın ve erkekler 66 yaşında almaya başlar. Ancak, 5 Nisan 1960 tarihinde veya sonrasında doğanlar için için devlet emeklilik yaşı 67’ye yükselmektedir. Plan, 5 Nisan 1977 ve sonrasında doğanlar için 2044 ile 2046 yılları arasında kademeli olarak 68’e yükseltmektir.
Üçlü kilit devam edecek mi?
Mart ayında Maliye Bakanı Jeremy Hunt, Muhafazakarların bir sonraki genel seçimleri kazanmaları halinde üçlü kilit sistemini devam ettireceklerini söyledi. İşçi Partisi de üçlü kilidi “korumaya kararlı” olduğunu söyledi. Üçlü kilit, Covid pandemisinin ortalama ücret rakamlarını bozmasının ardından 2022-23 vergi yılı için geçici olarak askıya alınmış ancak daha sonra geri getirilmişti.