İngiltere göç reformunda kritik viraj: Uzayan yerleşim süreci

24 Kasım 2025

İngiltere Hükûmeti, göçmenlerin kalıcı oturum (Indefinite Leave to Remain, ILR) almasını sağlayan sistemde köklü bir dönüşüm öngören reform taslağını kamuoyuna sundu.

12 Mayıs 2025’te yayımlanan Restoring Control over the Immigration System başlıklı Beyaz Kitap, göçmenlik sistemini “kontrollü, seçici ve adil” hale getirme hedefiyle bir dizi yeni uygulama öneriyor.

İçişleri Bakanı Shabana Mahmood liderliğindeki Home Office, bu reformun merkezinde “kazandırılmış yerleşim” (earned settlement) modeline yer veriyor.

Temel Değişiklikler ve Yeni Bekleme Süreleri

1. ILR Bekleme Süresinin Uzatılması

• Beyaz Kitap önerisine göre, birçok vize rotasında mevcut 5 yıl olan ILR için asgari bekleme süresi 10 yıla çıkarılacak.

• Bu uzatma, “otomatik yerleşim” yerine katkı ve entegrasyona dayalı bir modellere geçişi simgeliyor.

2. Kazandırılmış Yerleşim Modeli

• Yeni sistemde göçmenlerin yerleşim hakkı “hak edilerek” kazanılacak: Home Office, başvuru sahiplerinin “sürekli katkı”, “uyum” ve “karakter” kriterlerini değerlendirecek.

• Bu katkı ölçütleri arasında istikrarlı istihdam, Ulusal Sigorta (National Insurance) ödemeleri, sabıka kaydı bakımından “temiz bir sicil” ve daha yüksek düzeyde İngilizce yetkinliği yer alıyor.

3. Yardım Alanlar ve Düzensiz Giriş Yapanlar İçin Uzun Bekleme

• Sosyal yardım (benefit) alan bazı göçmenler için yerleşim süresi dramatik şekilde uzayabilir. Home Office’in önerdiği taslakta:

• 12 aydan az yardım alanlar için bekleme süresi 15 yıl’a çıkabilir.

• 12 aydan uzun süre yardım alanlar için bu süre 20 yıl olarak öngörülüyor.

• Ayrıca, düzensiz yollardan (örneğin yasa dışı giriş) gelen göçmenler için 30 yıla kadar yerleşme bekleme süresi tartışılıyor. Bazı analizler bu yönde senaryolar bulunduğunu aktarıyor.

4. Dil ve Entegrasyon Şartları Sertleşiyor

• ILR başvurularında gereken İngilizce seviyesi şu anki B1’den B2’ye yükseltilmek isteniyor.

• Ayrıca, Home Office vize uzatma veya statü değişikliği süreçlerinde “sürekli İngilizce ilerlemesi” göstermek gibi ek şartlar getirmeyi planlıyor.  Uygulama Zamanlaması: Şubat mı, Nisan mı?

• Home Office’in açtığı resmi kamuoyu konsültasyonu, 12 Şubat 2026 tarihine kadar sürecek.

• Uygulamanın fiili yürürlüğe girmesi için net bir tarih henüz kesin değil. Bazı hukuk danışmanları ve analistler, değişikliklerin Nisan 2026 civarında devreye girebileceğini öngörüyor.

• House of Commons Library ise bazı İngilizce şartı gibi değişikliklerin 8 Ocak 2026’dan itibaren geçerli olabileceğini bildiriyor.

Siyasi ve Toplumsal Tepkiler

• Hükûmetin söylemi net: “Yerleşim, bedava verilen bir hak değil; katkı ile kazanılmalı.”

Home Secretary Shabana Mahmood, kamuoyu çağrısında “bu sistemi adil ve sürdürülebilir yapma niyetindeyiz” dedi.

• Ancak sivil toplum grupları ve göçmen hakları savunucuları eleştiride sert: Uzayan bekleme sürelerinin özellikle düşük gelirli ve sosyal yardım alan göçmenleri cezalandıracağı, aile birleşimi hakkını zedeleyebileceği ve uzun süreli belirsizlik yaratacağı uyarılarını yapıyor.

• Bazı hukuk uzmanları, “geriye dönük (retroaktif) uygulama” riskine dikkat çekiyor. Mevcut vize sahipleri için geçiş düzenlemeleri (transitional arrangements) yapılması gerektiğini savunuyorlar.

Sonuç ve Öneriler

Sonuç:

İngiltere’nin bu göç reformu taslağı, yerleşik statü (ILR) sistemini tamamen yeniden tanımlama niyeti taşıyor. “Earned settlement” modeli, katkı yapan göçmenleri ödüllendirirken; yardım alan veya kontrolsüz giriş yapan göçmenler için daha uzun ve zorlu bir bekleme süreci öngörüyor. Dil ve entegrasyon şartlarının sertleşmesiyle birlikte, reform hem potansiyel faydalar hem de riskler barındırıyor.

Öneriler: 1. Konsültasyon süreci boyunca göçmen topluluklarının sesinin aktif olarak duyulması sağlanmalı.

2. Geriye dönük uygulama tehlikesi minimize edilmeli; mevcut statü sahipleri için koruma (transitional) mekanizmaları netleştirilmeli.

3. Uzun bekleme rotasında olanlar için destek programları (maddi, psikolojik, dil) oluşturulmalı.

4. Dil şartı (B2) getirilirken, erişim eşitsizliklerini azaltmak adına esneklik ve destek mekanizmaları kurulmalı.

5. Reformun etkisi, net göstergelerle izlenmeli: Bekleyen göçmen sayısı, entegrasyon seviyesi, aile birleşimi talepleri gibi veriler raporlanmalı.