İşçi Partisi eski bakanlar için ‘döner kapıyı’ düzeltmeye çağrılıyor

29 Temmuz 2024

Hükümet, eski milletvekillerinin Westminster dışında kazançlı işlerde çalışmasına yönelik kurallarda reform yapılması çağrılarıyla karşı karşıya.

Yeni İşçi Partisi hükümeti, eski milletvekilleri Westminster dışında kazançlı işler peşinde koşarken, eski bakanlar ve üst düzey yetkililer için “fiyasko” iş atama kurallarını düzeltme çağrılarıyla karşı karşıya.

Seçimlerden önce 126 bakanın görevlerini bırakmasıyla birlikte yetkililer, eski Muhafazakar hükümet figürlerinin özel sektörde kariyer yapmasıyla birlikte önümüzdeki aylarda “döner kapının” hızlanmasına hazırlanıyor.

İş dünyası atamaları danışma komitesi Acoba, ayrılan bakanlara kuralları hatırlatan bir mektup gönderirken, komite başkanı ve eski bir Muhafazakar bakan olan Lord Pickles, Sir Keir Starmer hükümetine “acil reform” yapması için baskı yaptı. Pickles, “Kurallara uyulmamasının kanıtlanabilir sonuçları ya da somut bir caydırıcılığı olmayan ve doğru şeylere net bir şekilde odaklanmayan bir sistemin güvenilirliği olamaz” dedi.

Komite ayrıca, yetkililerin görevdeki sorumlulukları ile dışarıdaki danışmanlık işleri arasında bir örtüşme olduğu rollere yönelik artan bir eğilime de işaret etti.

Acoba’yı endişelendiren bir diğer husus da, planladıkları işlerin risklerini değerlendirmenin daha zor olduğu danışmanlık ve müşavirlik firmalarında çalışmak üzere yapılan başvuruların giderek artması. Bunlar 2020-21’de başvuruların yüzde 12’sinden son üç raporlama yılında yüzde 21 ila yüzde 24’üne yükseldi.

İşçi Partisi’nin manifestosunda iş atama kurallarının gözden geçirilmesi ve güncellenmesine ilişkin bir vaat yer almasına rağmen, 40 yasa tasarısının yer aldığı Kraliyet Konuşması’nda yer almadı. Ancak komite, “gecikmiş değişikliklerin yasaya gerek kalmadan birkaç hafta içinde hayata geçirilebileceğine” inanıyor.

The Times’ta yer alan haberde, mevcut kurallara göre, eski bakanların görevden ayrıldıktan sonraki iki yıl içinde almak istedikleri tüm dış atamalar için komitenin tavsiyesini almalarını gerektirdiği kaydedildi. Komitenin tavsiyesi alınmadan hiçbir yeni atama duyurulmamalı ya da yapılmamalı. Ayrıca tüm eski kabine bakanları için görevden ayrılma tarihinden işe başlama tarihine kadar en az üç aylık bir bekleme süresi bulunuyor.

Rishi Sunak’ın erken genel seçim çağrısı yapmasından kısa bir süre önce mayıs ayında yapılan bir komite toplantısının tutanakları, üyelerin daha genç yaşta ve emeklilikten önce hükümetten ayrılanların sayısının artmasını ve “bu nedenle hükümete girip çıkanların sayısının artmasını” tartıştıklarını gösteriyor. Ayrıca, birden fazla görev ve portföy kariyeri üstlenen ve “daha sonra hükümete geri dönmek amacıyla” özel sektörde deneyim kazanmak için Westminster’dan ayrılan milletvekillerinin sayısının arttığına da dikkat çekiliyor.

Son aylarda özel sektörde iş alan eski bakanlar arasında, LetterOne tarafından kontrol edilen Hollandalı çok uluslu telekom şirketi Veon’un yöneticisi olan eski adalet bakanı ve Muhafazakar Parti başkanı Sir Brandon Lewis de yer alıyor. Bu atama, geçtiğimiz sonbaharda yaptırım uygulanan iki Rus oligarkın ortak olduğu yatırım grubu LetterOne’da yeni bir danışma kurulunun başkanı olarak atanmasına dayanıyor. Lewis’e LetterOne tarafından yılda 250.000 Sterlin ödeme yapıldığı daha önce çıkar kayıtlarında belirtilmişti. Komite her iki göreve de şartlar getirdi.

Eski işletme bakanı Sir Jacob Rees-Mogg, bu ay Optomen Television ile yaptığı çalışmaya, şirket tarafından hazırlanan bir belgesel programında yer almak için tavsiye istemesinin ardından koşullar getirildi.

Komitenin son dört yılı ve çoğu Savunma Bakanlığı ve Kabine Ofisi’nden olmak üzere 800’den fazla başvurunun değerlendirilmesini kapsayan raporunda, “kontrollü bir ‘döner kapı’nın iyi bir şey olduğu”, çünkü hükümetin “kamu, özel ve hayırsever sektörler arasında beceri ve deneyim alışverişinden faydalanmasına ve aynı zamanda bütünlüğünü korumasına” olanak tanıdığı belirtildi.

Bununla birlikte, şeffaflığı artırmaya, risk değerlendirmesini iyileştirmeye ve komitenin atamalara ilişkin tavsiyelerini özetleyen kamuya açık mektuplar sağlamaya yönelik reformların “ancak bir yere kadar gidebileceğini” söyledi. Kuralların “amaca ve modern dünyaya uygun olduğundan emin olmak için, uzun süredir gecikmiş olan bir güncelleme gereklidir” ifadesini kullandı.

Başbakan tarafından atanan dokuz üyeli komitenin geçmişi Harold Wilson’ın 1975’teki İşçi Partisi hükümetine kadar uzanıyor ve başlangıçta sadece üst düzey memur atamaları konusunda tavsiyelerde bulunuyordu.

Önerilen üç temel hızlı reform, bakanların kurallara uymasını taahhüt eden “resmi bir mekanizma” getirilmesi; kurallara uyulmaması halinde yasal işlem ve para cezaları da dahil olmak üzere yaptırımlar uygulanması; ve akademi, medya ve diğer kamu sektörü işleri gibi düşük riskli başvuruların muaf tutulması ve yüksek riskli görevlerin daha uzun bekleme süreleri gibi ek koşullara tabi tutulması gibi “risk temelli bir yaklaşım”.

Raporda, “Kamuoyu, kuralların en korkunç ihlalleri için bile hiçbir sonucun olmadığı bir sisteme içgüdüsel olarak güvenmiyor. Kamuoyu önünde yapılan bir kınama ve hatalı davranan kişinin birkaç günlük kötü reklamı, hükümetin kurallarının ne kadar zayıf olduğunun altını çizmekten başka bir işe yaramıyor” denildi.

Boris Johnson da yakın zamanda kuralları ihlal ettiği tespit edilenler arasında yer alıyor. Komite, Johnson’ın Daily Mail köşe yazarlığı görevinin komiteye başvurmadan önce açıklanmasıyla “açık ve net bir ihlal” yaptığını söyledi. Ayrıca şubat ayında Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve Merlyn Advisors’ın kurucu ortağı Maarten Petermann ile yaptığı bildirilen bir toplantı ve hedge fon ile ilişkisi hakkında sorgulandığında komiteye karşı “kaçamak” davranmakla suçlandı.

Bir hükümet sözcüsü şunları söyledi: “Güveni yeniden tesis etmeye ve hükümetin çalışan insanların hizmetinde olmasını sağlamaya kararlıyız. Lord Pickles’ın endişelerini paylaşıyoruz. Hükümet sonrası istihdam kurallarını gözden geçirip güncellemeyi ve bakanların eskiden düzenledikleri şirketler için lobi yapmalarına yönelik kısıtlamaları uygulamayı taahhüt ettik.”