“Muhafazakarların bir sonraki hükümeti kurma şansı %5’in altında”

14 Haziran 2024

İngiltere 4 Temmuz’da genel seçime gidiyor. 14 yıldır iktidarı elinde tutan Muhafazakar Parti’nin seçim kaybedeceği konuşuluyor.

New York Times 6 seçimdir sonucu doğru tahmin eden Profesör John Curtice ile konuştu. Britanya 4 Temmuz’da genel seçim için sandık başına gittiğinde, bir kişi muhtemelen sonucu herkesten önce öğrenecek.

İskoçya’nın Glasgow kentindeki Strathclyde Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan John Curtice, seçim gününü ekibiyle birlikte ulusal bir sandık anketinin bulgularını değerlendirerek geçirecek.

Saat 22:00’de, henüz hiçbir sonuç sayılmadan önce, ulusal televizyonda kazanan için büyük ve cesur bir tahminde bulunacak. Son 6 seçimde sonucu bildi Curtice, “Saat 10 ile 11:30 arasındaki zamanın en güzel yanı kimsenin ne olacağını bilmemesi!

Bu, gerçekten bir hükümetimizin olmadığı an” dedi. Britanya’nın 650 seçim bölgesinden sonuçlar gelene kadar kimsenin nihai tabloyu bilemeyeceği konusunda haklı olsa da, son altı genel seçimde ekibinin sandık çıkış anketi çarpıcı bir şekilde doğru çıktı ve her seferinde en büyük partiyi doğru tahmin etti.

Bu altı seçimin beşinde bu tahminin hata payı beş ya da daha az parlamento sandalyesi oldu. Bu rekor, müthiş zekası, dağınık ı beyaz saçları ve bulaşıcı coşkusuyla 70 yaşındaki bu profesörü beklenmedik bir medya yıldızı haline getiren şeyin bir parçası. Ancak İngiltere’deki sevilen statüsü daha derine dayanıyor.

Açık sözlü ve titizlikle partiler üstü tavrı, onu kutuplaşma çağında nadir bulunan bir kişi haline getiriyor. Siyasi yelpazenin her yerinde güvenilir bir bilgi kaynağı.

BBC’nin Westminster stüdyolarının altındaki avluda ton balıklı sandviç yerken The New York Times’a konuşan Custer, “İnsanca konuşmaya çalışıyorum.

Halkın anlayacağı şekilde konuşmaya çalışıyorum. Bazen bir tarafı, bazen de diğer tarafı baltalıyorum. Genellikle de her ikisini birden baltalıyorum” dedi. Şubat ayında, yayıncılar iki parlamento bölgesindeki özel seçimlerin sonuçlarını beklerken, Curtice akşam saat 22:00’de BBC ekibi kulaklığını ayarlarken TV ışıklarının önündeydi.

Analizi, ertesi gün kahvaltı saatine kadar uzanan televizyon programlarıyla dolu bir gece boyunca tamamladığı 20 kadar diğer röportaj gibi karakteristik bir şekilde akıcıydı. Sabah 6 civarında BBC kafeteryasında içtiği kahve ve bir kase yulaf lapası ile beslendikten sonra yayıncının radyo stüdyolarına doğru yola çıktı ve öğleden sonra 4’te sona eren bir medya saldırısına devam etti. 18 saatlik yorucu ve heyecan verici bir çalışmaydı.

Curtis bu yoğunluğu için “Uyumayı düşünecek vaktiniz yok, bu adrenalin, entelektüel heyecan, entelektüel bir meydan okuma” ifadelerini kullandı. Curtice, siyaset, felsefe ve ekonomi okuduğu Oxford Üniversitesi’nde, daha sonra başbakan olacak olan Tony Blair’in dönemdaşıydı ancak yolları kesişmedi.

Blair Ugly Rumours adlı bir rock grubunda çalarken, genç Curtice günde iki saatini akşam ayininde geçirdiği koroda yer alıyordu. Lisansüstü eğitimini tamamladığında, 1970 yılında ülkenin ilk kamuoyu yoklamasını gerçekleştiren ve İngiliz siyaset biliminin önde gelen isimlerinden biri olan akıl hocası David Butler tarafından istatistik okuryazarı olmaya teşvik edildi.

İlk televizyon seçim gecesi sunumu 1979’da, Margaret Thatcher’ın iktidara geldiği geceydi. Kendi programladığı bir hesap makinesiyle, BBC’nin ana bilgisayarının çökmesi durumunda Butler’a istatistiksel destek sağladı. Ancak Curtice’in adını asıl duyuran çıkış anketleri oldu.

İlk kez 1992 yılında katıldığı bu anket için daha sonra The Guardian’a “mutlu bir deneyim değildi” dedi çünkü anket, John Major’ın Muhafazakârlara kazandırdığı 21 kişilik mütevazı çoğunluk yerine koalisyon olan bir Parlamento öngörmüştü. 2001 yılından bu yana, başka bir akademisyen olan David Firth ile birlikte oluşturduğu yeni bir model, bazen politikacıları rahatsız edecek şekilde, tahminlerin doğruluğunu arttırdı.

2015 yılında eski bir Liberal Demokrat lider olan Paddy Ashdown, partisinin yaklaşık 60 sandalyesinden sadece 10’unu koruyacağı yönündeki sandık çıkış anketi tahmininin doğru çıkması halinde şapkasını yiyeceğine söz verdi. Aslında daha azını kazandı. Ertesi gece bir televizyon programında Ashdown’a şapka şeklinde bir çikolatalı kek verildi. Çıkış anketleri en çok seçimlerin yakın olduğu zamanlarda yanıltıcı olur.

Bu kez, 14 yıldır iktidarı elinde tutan Muhafazakar Parti, 18 aydır kamuoyu yoklamalarında muhalefetteki İşçi Partisi’nin yaklaşık 20 puan gerisinde. Bu tür farklar genellikle kampanyanın son haftalarında kapanırken, Muhafazakârların kazanmak için modern seçim tarihine geçmesi gerekecek. Curtice, Muhafazakarların bir sonraki hükümeti kurma şansını yüzde 5’in altında görüyor ve bunun “İstatistikçilerin ‘bu çok ama çok düşük bir ihtimal’ dediği nokta” dedi. Curtice’e göre bunun nedeni kısmen, Muhafazakârlar beklentileri aşsa ve sonuç koalisyon Parlamentosu olsa bile, kendilerini azınlık hükümeti olarak iktidarda tutacak müttefiklerden yoksun olmaları” dedi.