“Sosyal yardım sistemi köklü bir reform gerektiriyor”

19 Şubat 2025

Üç milyon kişi, iş arama zorunluluğu olmadan sosyal yardım alıyor. Yeni verilerin, potansiyeli israf eden bir sistemin reform edilmesi gereğini gösterdiğini belirten Bakanlar, hastalık izni alınmasını teşvik eden unsurların ortadan kaldırılmasını istiyor.

Üç milyondan fazla kişi, iş arama zorunluluğu olmadan Birleşik Krallık’ın ana sosyal yardımını alıyor; bu rakam, iş arayanların sayısının iki katı. İş arayanların evrensel kredi talep etme sayısı genel olarak istikrarlı kalmış olsa da, Salı günü yayımlanan veriler, iş bulma gerektirmeyen başvuruların son üç yılda iki katına çıktığını gösterdi.

Çalışma ve Emeklilik Sekreteri Liz Kendall, “Çok fazla insan işe giremiyor; destek ve yardım alamıyor ve hiçbir geleceği yok” diyerek, bu verilerin sosyal yardım sisteminin köklü bir reform gerektirdiğini gösterdiğini savundu.

The Times, Kendall’ın, sosyal yardımları kontrol altına almak ve ekonomideki 800,000 açık pozisyonu doldurmak amacıyla uzun süreli hastalığı olanlardan iş aramalarını talep etme planları yaptığını bildirdi. Ayrıca, iş bulma veya ilgili aktivite için sınırlı kapasite olarak bilinen evrensel kredi sağlık taleplerinin en yüksek kategorisini kaldırmayı düşünebilir; bu kategorideki başvuranlara yıllık 5,000 £ ek ödeme yapılıyor ve iş arama zorunluluğundan muaf tutuluyor.

Bakanlar, hastalık izni alınmasının finansal ve pratik teşviklerini ortadan kaldırmak istiyor; bu durum, en yüksek yetersizlik yardımı kategorisine düşenlerin sayısının artmasına neden oldu. Herhangi bir işe uygun görülmeyen kişi sayısı son beş yılda %50 arttı ve şu anda yeni taleplerin yarısını oluşturuyor; bu oran beş yıl önce %33’tü.

Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı tarafından salı günü yayımlanan veriler, evrensel kredi alan 3.1 milyon kişinin iş arama gerekliliği olmadığını gösteriyor; bu sayı, Ocak 2022’de 1.5 milyondu. Pandemiden bu yana, iş arayan evrensel kredi alanların sayısı genel olarak 1.6 milyon civarında sabit kaldı.

Kendall, “Birçok hasta ve engelli kişi, doğru destekle çalışmak istediklerini bize söylüyor. Ancak çok uzun bir süre boyunca onlara iş bulma konusunda adil bir şans verilmedi. Potansiyel israf ediliyor, işletmeler keşfedilmeyen yetenekleri kaybediyor ve ekonomimiz etkileniyor. Bunu değiştirmek için kararlıyım” dedi.

Sosyal yardım sistemini reforme edecek önerileri “haftalar içinde” sunacağını vaad eden Kendall, bunun engelli bireyleri ve uzun süreli sağlık sorunları olan kişileri işe destekleyecek, sosyal yardım maliyetlerini azaltacak ve ekonomiyi büyütecek şekilde olacağını belirtti.

Artışın bir kısmı, insanların eski sosyal yardımlardan evrensel krediye geçmesiyle ilgili olsa da, iş arama gerekliliği olmayanların çoğu hastalık nedeniyle bu yardımları talep ediyor.

Learning and Work Institute, 3.5 milyon kişinin sağlık sorunları nedeniyle iş arama zorunluluğu olmadığını buldu; bu sayı, pandemiden bu yana neredeyse bir milyon artış gösterdi. Enstitünün genel müdürü Stephen Evans, “Evrensel kredi rakamları, eski sosyal yardımlardan çıkanları kapsasa da, bizim yaptığımız analiz, hastalık veya engellilik nedeniyle çalışmaya zorunlu olmayanların sayısının pandemiden bu yana %37 oranında arttığını gösteriyor” dedi.

Salı günü, Ulusal İstatistik Ofisi’nden gelen ayrı veriler, uzun süreli hastalığın rekor seviyelere yakın, 2.8 milyon seviyesinde kalmaya devam ettiğini gösterdi. Toplam ekonomik faaliyetsizlik ise, öğrencileri, erken emeklileri ve ailelerine bakan kişileri de kapsayarak 9.3 milyon seviyesinde bulunurken, bu sayı pandemiden önceki döneme göre yaklaşık 800,000 daha yüksek.