Dame Shirley Conran: ‘Kadınlar için’ gazeteciliğin öncüsü oldu

10 Mayıs 2024

Sir Terence ile mutsuz evliliğinden kaçarak, aralarında ‘Lace’in de bulunduğu çok sayıda unutulmaz kitap yazdı…

Shirley Pearce 1932 yılında Portsmouth’ta, kuru temizleme işi yapan Ida ve Thirlby Pearce çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Yazmaya çok genç yaşta, kardeşi Charles’ın onu bir yetenek yarışmasında sahneye itmesiyle başladı; Baykuş ve Kedicik yorumuyla bir yazı seti kazandı.

The Times’ta yer alan habere göre, 19 yaşındayken babası, hayatını kazanmaya başlaması için ısrar edip, O’nu aile evinden kovunca iş aramak için Londra’ya gitti. O günlerini şöyle anlatıyordu:

“Satış görevlisi olarak ve BOAC’a hostes olmak için başvurduğumda reddedildim. Brixton’da haftada bir sterlinle yaşamaya başladım, otobüs ücretlerini karşılayamadığım için her yere yürüyerek gidiyordum.”

İki ay sonra yetersiz beslenmeden dolayı fenalaşınca Portsmouth’a geri götürülmüş. Orada sadece bir ay kaldıktan sonra annesinden aldığı haftalık 3 sterlinlik aylıkla Londra’ya dönmüş. Pırasa yiyerek yaşarken o kadar zayıflamış ki, model olarak çalışabilmiş ve bu işten elde ettiği gelirle Chelsea Polytechnic’e girerek sanat eğitimi almış.

Geleceğin restoran işletmecisi ve Habitat’ın kurucusu Terence Conran, politeknikle aynı sokakta bir kahve barı işletiyordu. Parlak turkuaz gözleri, narin profili ve minimalist zarafet konusundaki yeteneğiyle Conran’ın dikkatini çekmiş. 1955 yılında evlendiler ve şimdi moda tasarımcısı olan Jasper ve endüstriyel tasarımcı Sebastian adında iki çocukları oldu.

Terence için kumaş tasarımcısı olarak çalıştı, ancak evlilikleri uzun sürmedi. Kocasının sekreteriyle bir ilişkisi olduğundan şüphelenen Conran, ondan boşandı, çocuklarını Portsmouth’taki annesinin yanına gönderdi ve Londra’da yoksulluk içinde yaşayarak gazetecilik alanında iş aramaya başladı.

On yıllar boyunca eski kocasıyla başarısız evlilikleri hakkında saygılı bir sessizlik anlaşması yaptılar ve genellikle araları iyi kaldı, ancak sonunda 1998’de verdiği bir röportajda şunları söyledi; “O para konusunda bir **** idi. Ve oğullarımızı incittiği için onu affedemiyorum. Boşanma acı vericidir… ve bazen acı veren şeylerin unutulması gerekir, ancak acı kalır ve bazıları patlayabilir.”

Gazetecilik kariyeri The Observer’ın kadın sayfalarının editörü olmasıyla başladı. Ardından Daily Mail’e geçerek Femail bölümünü kurdu; “O zamana kadar gazeteler sadece örgü, elbise kalıpları, yemek tarifleri ve yardım organizatörleriyle yapılan tek tük röportajlarla ilgili bir kadın bölümüne yer veriyordu. Femail’de ilk kez makaleler kadınlar tarafından kadınlar için yazıldı. Zayıflıklarımız ve korkularımız hakkında yazdık. Ve tüyleri diken diken etmekten korkmadık. Femail, hayatın bir kadın için daha iyi olabileceğine dair bir duyguya hitap ediyordu” diye anlatıyordu.

Ancak 40 yaşında viral pnömoni ve ME teşhisi nedeniyle tam zamanlı çalışmayı bırakmak zorunda kaldı ve yazmaya yöneldi. Superwoman (1975) ve Futurewoman: How to Survive Life After Thirty (1979) dahil olmak üzere dört kişisel gelişim kitabı yazdı, okuyucularına “hayatın bir mantarı doldurmak için çok kısa olduğunu” tavsiye etti.

Bu kitapların hiçbir yerinde ME hastalığından bahsetmedi, kendisini sık sık bitkin ve intihara meyilli hale getiren bu hastalıktan bahsetmenin yorulmak bilmez imajını tamamlamayacağını düşünüyordu.

Superwoman’ın yayınlanmasından sonra “kocalara ve evliliğe elveda, paraya merhaba” dedi. Genç kızlar için bir seks rehberi yazma fikri aklına geldi ancak bundan sıkıldı ve bunun yerine kurgu yazmayı deneyebileceğini düşündü.

Conran kendi kurgularının kendisini heyecanlandırmadığını söylüyor: “Belki bazıları daktilo başında oturup mastürbasyon fantezileri kuruyordur ama ben kurmuyorum. Yazım konusunda çok kararlıyım.”

‘Lace’in devamı da dahil olmak üzere toplam sekiz roman yazdı. 1987 tarihli romanı Savages, kocaları askeri bir darbede öldürülen beş kadının tropik bir adaya yaptığı yolculuğu anlatıyor.  Son romanı İntikam’ı 1998’de yayımladıktan sonra, “Bu bir emeklilik değil. Kitap yazmadan önce de bir hayatım vardı ve umarım yine bir hayatım olur” dedi.

Çalışan annelerin koşullarını ve esnek uygulamalarını iyileştirmek için Yönetimdeki Anneler başlıklı bir konferans düzenlemeye devam etti ve erkekler ve kadınlar için esnek çalışma saatleri için lobi yapan bir yardım kuruluşu olan İş-Yaşam Dengesi Vakfı’nı kurdu. Bu çalışmalar, fırsat eşitliğine verdiği hizmetlerden dolayı OBE unvanını almasını sağladı.

1962’de Terence Conran’dan boşandıktan sonra (ölüm ilanı, 14 Eylül 2020) “bir kadının mortgage almasını neredeyse imkansız” bulmuş ve kadınların “paradan anlamadığını” düşünen avukatlar ve bankacılarla bitmek bilmeyen çekişmelerini hatırladı: “Bu deneyim içimdeki feminist ateşi yaktı. Bu eşitsizliği matematik yoluyla ortadan kaldırmak istedim. Matematik paradır ve para da güçtür. Kadınların daha zengin olmasını ve daha zengin kalmasını istiyorum. Bunu başarmak için de finansal okuryazar olmaları gerekiyor.”

Kız çocukları için Money Stuff adlı bir online matematik kitapları koleksiyonu yazdı ve 2018’de Maths Anxiety Trust’ı kurdu. Liz Truss’un istifa onur listesinde matematik eğitimine yaptığı hizmetlerden dolayı dame unvanına layık görüldü. Buckingham Sarayı’na seyahat edemeyecek kadar hasta olduğu için, daha sonra bir hafta içinde hastanede kendisine dame unvanı verildi.

Yıllar geçtikçe ME onu hayatını sadeleştirmeye itti ve Manhattan ve Monte Carlo’daki dairelerini, şatosunu ve 150.000 sterlinlik mücevherlerini arkadaşlarına ve vaftiz kızlarına vererek bir tür münzevi haline geldi.

Bir keresinde kendisine erkek olarak doğmayı tercih edip etmeyeceği sorulduğunda şu yanıtı vermişti: “Bazen düşünüyorum da, evet, bu çok daha iyi olurdu çünkü o zaman kadınların yüzde 99’unun sahip olduğu kalıtsal takıntıların hiçbirine sahip olmazdık. Üçüncü Süper Kadın kitabım çıktığında, basın toplantısında erkekler hakkında ne zaman bir kitap yazacağımı soran bir sürü erkek vardı. Ama tüm insanlık için zamanım yok. Bildiğim tek şey kadınlar ve gerçekten ilgilendiğim şey kadınlar için bir şeyleri iyileştirmek.”

Gazeteci ve roman yazarı Dame Shirley Conran, 21 Eylül 1932’de doğdu. 9 Mayıs 2024’te 91 yaşında öldü.