Alzheimer hastalığı riskini azaltabilir, uzun ömürlülüğü artırabilir

4 Ekim 2024

Gerçekleştirilen bir araştırmada bilim insanları, domates, havuç, kayısı, kırmızı biber, portakal, mandalina ve çarkıfelek meyvesinde yaygın olarak bulunan fitoen adı verilen bir bileşiğin kişinin ömrünü uzatabileceğini ve Alzheimer hastalığını önleyebileceğini keşfetti.

İspanya’daki Sevilla Üniversitesi ve İngiltere’deki Kent Üniversitesi’ndeki bilim insanları, domates, havuç, kayısı, kırmızı biber, portakal, mandalina ve çarkıfelek meyvesinde yaygın olarak bulunan fitoeni bileşiği Caenorhabditis elegans ( C. elegans ) adı verilen küçük solucanlar üzerinde test ettikten sonra, Alzheimer hastalığı riskini azaltabileceğini ve uzun ömürlülüğü artırabileceğini keşfettiler.

Araştırma, fitoenin ömrü uzatabileceğini ve Alzheimer’ı önleyebileceğini öne sürüyor; ancak bunun insanlarda da benzer bir etki yaratacağını doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne ( CDC ) göre Alzheimer hastalığı, Amerika Birleşik Devletleri’nde yedinci önde gelen ölüm nedenidir. 2020’de 6,9 milyon Amerikalıyı öldürdü; bu rakamın 2060’a kadar 14 milyona çıkması bekleniyor.

Demansın en yaygın şekli olan bu hastalık, hafıza kaybı, kafa karışıklığı, yargılama bozukluğu, eşyalarını kaybetme ve ruh hali değişiklikleriyle karakterizedir ve şu anda kadar bir tedavisi bulunamadı.

Kent Üniversitesi’nden biyolog ve çalışmanın ortak yazarı Marina Ezcurra “Tarihsel olarak, bitkilerin ürettiği lif ve vitaminlerin sağlık yararlarına çok odaklanıldı, ancak artık bitkilerin sağlığımızı etkileyen binlerce molekül ürettiğini ve bitkilerin lif ve vitaminlerden çok daha fazlası olduğunu anlamaya başlıyoruz.” açıklamasında bulundu. “Artan insan nüfusu ve değişen iklimle birlikte yeterli bitkisel gıda üretmek giderek zorlaşıyor. Bir alternatif, denizde, akarsularda ve göllerde doğal olarak yetişen algler olabilir.

Özellikle mikroalgler sürdürülebilir şekilde yetiştirilebilir ve sağlık etkilerine dair artan kanıtlar var. Bu çalışmada, mikroalglerden elde edilen bileşiklerin sağlık etkilerini daha iyi anlamak istedik.”

Sevilla Üniversitesi’nden Profesör Antonio Jesús Meléndez Martínez liderliğindeki bu bilim insanları ekibi, fitoen ve çok yüksek fitoen seviyeleri içeren iki tür mikroalg özütünü, toprak ve kompostta yaşayan ve bir tuz tanesinden daha büyük olmayan, ancak yine de kasları, sinirleri, cinsel organları ve sindirim sistemleri olan küçük solucanlar olan C. elegans üzerinde test etti.

“C. elegans kullanarak , insan deneyleri yürütmenin maliyetinden, zamanından ve karmaşıklığından ve fareleri kullanmanın etik ve düzenleyici etkilerinden kaçınabiliriz,” diye açıkladı Ezcurra. “C. elegans ile çalışmak ucuz ve hızlı, ayrıca daha etik ve sürdürülebilirdir.

Ayrıca genlerinin çoğu insanların genleriyle aynı, bu nedenle C. elegans sağlık ve yaşlanmayı incelemek için harika bir araç.” Bilim insanları, fitoenin C. elegans’ın yaşam süresini yüzde 10 ila 18,6 oranında uzattığını, amiloid plakların verdiği hasarı ise yüzde 30 ila 40 oranında azalttığını buldu.